اینشتین، آسوده بخواب!

اینشتین زمانی گفته بود که اگر زنبورها از زمین حذف شوند، انسان بیش از چهار سال زنده نخواهد ماند؛ اما دانشمندان دانشگاه کوئین ماری لندن در دستاوردی بزرگ توانسته‌اند کد ژنتیکی زنبورهای عسل را رمزگشایی کرده و به نگرانی اینشتین در «پایان عمر انسان با حذف زنبور عسل و کمبود گرده‌افشانی»، خاتمه دهند.

این کشف بزرگ در مورد ترکیب ژنتیکی زنبورهای عسل می‌تواند دلیل وظایف گوناگون این موجودات را با وجود برخورداری از یک کد ژنتیکی مشابه توضیح دهد.

محققان امیدوارند بتوانند از این یافته‌ها برای حل معمای مرگهای دسته‌جمعی زنبورها در جهان استفاده کرده و حتی از آن برای تعیین وظایفی که لاروی زنبور برای آن پرورش یافته و از بقای کندو حفاظت خواهد کرد، بهره ببرند.

این پژوهش می‌تواند به کشف دلیل حساس بودن زنبورها به تغییرات محیطی و ملکه شدن لاروها تنها با تغذیه از ژله سلطنتی کمک کند.

این تحقیق پیشگامانه همچنین می‌تواند کارشناسان را در کشف دلیل انتخاب تنها یک کرم حشره توسط زنبورها در کندو به عنوان ملکه آنها یاری کند.

دانشمندان بر این باورند که یافته‌ها آنها می‌تواند راه را برای بررسی بیشتر تاثیر متقابل محیط، تغذیه و چگونگی رشد زنبور عسل هموار کند.

همچنین از این یافته‌ها می‌توان برای بررسی چگونگی تاثیرگذاری آفت‌کشهای مورد استفاده در کشاورزی بر شهد و گرده گلها و اثر بد آنها بر تغذیه زنبور عسل بهره برد.

چیزی که همیشه انسان را از موجودات دیگر متمایز کرده، برخورداری آن از یک عنصر اضافی دی‌ان‌ای است که به وی اجازه می‌دهد از یک سلول به یک موجود بسیار پیچیده تبدیل شود.

اکنون کارشناسان دریافته‌اند که زنبورها نیز از یک عنصر کوچک اضافی برخوردارند که به آنها اجازه رشد ورای توالی دی‌ان‌ای اساسی را می‌دهد.

این عنصر اضافی به «موسوم هیستون» موسوم است که به مجموعه‌ای از نشانه‌های روی پروتئین‌های هیستون گفته می‌شود که دی‌ان‌ای آنها برای تناسب در هسته یک سلول در اطراف آنها قرار گرفته است.

این عنصر در انسانها و دیگر موجودات پیچیده برای کنترل تغییرات در تولید سلول وجود داشته اما این اولین بار است که در زنبورها نیز کشف شده است.

این دستاورد بویژه برای دانشمندان جذاب بوده چرا که زنبورها با وجود دی‌ان‌ای مشترک به سه شکل زنبور ملکه، زنبور کارگر زن و زنبور نر رشد می‌کنند.

به گفته محققان، در انسان دو متر دی‌ان‌ای در هر سلول وجود داشته که مانند نخ دور یک قرقره هیستونها پیچیده‌اند.

مشکل موجود در تکه تکه کردن دی‌ان‌ای این است که بسیار تنگ در اطراف این پروتئینها بسته شده و دسترسی به آن مشکل است. اما در عین حال می‌توان علائمی را روی آنها اضافه کرد که باعث بازترشدن آنها و دسترسی به قابلیت خاموش و روشن کردن ژنها می‌شود.

مورد قابل توجه در زنبورها این است که این نشانه‌های کوچک شیمیایی تحت تاثیر محیط و تغذیه این موجودات قرار دارند.

زنبور ملکه برای پنج سال به تخم‌گذاری و تولید لارو مشغول بوده در حالیکه سایر زنبورهای ماده قادر به تولیدمثل نیستند. همچنین گونه‌های مختلف زنبور از نظر رفتار، اندازه بدن و طول عمر با هم تفاوت دارند اما از لحاظ ژنتیکی هیچ فرقی بین آنها وجود ندارد.

با خاموش و روشن کردن ژنها در زمان رشد می‌توان یک زنبور کارگر یا یک ملکه را تولید کرد.

این یافته‌ها می‌تواند یک پیشرفت بزرگ در فراژنتیک باشد که بر چگونگی روشن و خاموش شدن ژنها در طول رشد تمرکز دارد.

گام بعدی دانشمندان به شناسایی چگونگی تاثیر تغذیه لارو بر کد هیستون و رشد آن به شکل یک ملکه یا کارگر اختصاص خواهد داشت.

این پژوهش در مجله Insect Biochemistry and Molecular منتشر شده است.