ماندگاری ۸ روزه اُمیکرون بر روی پوست و سطوح

دکتر حمید سوری یک اپیدمیولوژیست، درباره وضعیا اُمیکرون در کشور، گفت: از حدود دو ماه پیش بحث اُمیکرون جدی و نگرانی‌هایی در کشور ایجاد شد. نگرانی این بود که سفرها و رفت‌وآمدهایی که از اروپا، ترکیه و... انجام می‌شود یا با سفرهایی که به صورت ترانسفر از دبی و ... داشتیم، این ویروس وارد کشور شود. شاید در آن زمان کنترل مرزها می‌توانست تاثیر بسیار جدی داشته باشد، اما انتظاراتی که می‌رفت برآورده نشد و باتوجه به سرعت بالای انتشار اُمیکرون، در مدت کوتاهی موارد بیماری به صورت پراکنده در همه جای کشور شناسایی شد.

وی افزود: در حال حاضر هم آغاز پیک ششم کرونا با اُمیکرون اعلام شده است، اما نشانه‌های ورود به پیک ششم از چند هفته قبل در برخی استان‌ها کاملا مشهود بود و هشدارهای لازم هم داده شد، اما شاید مقداری ساده‌انگاری اتفاق افتاد.

سوری ادامه داد: وضعیت موجود، وضعیتی است که بیماری با سویه اُمیکرون به سرعت در حال گسترش است؛ به طوری که به صورت متوسط موارد ابتلا به صورت هفتگی سه تا پنج برابر می‌شوند. به عنوان مثال اگر فرض کنیم که اکنون ۱۰۰ مورد بیماری شناسایی شده، هفته آینده تعداد موارد ۳۰۰ تا ۵۰۰ و هفته بعدش بین ۱۰۰۰ تا ۲۵۰۰ مورد افزایش می‌یابد. بنابراین موارد بیماری به همین شکل به صورت تصاعدی و به سرعت بالا می‌رود. معنای این موضوع هم این است که فشار زمان بر ما حاکم است؛ فشار زمان به این معنا است که وقت زیادی ندارید که برنامه‌های کنترلی را اجرا کنید و این موضوع مدیریت اپیدمی را دشوار می‌کند.

سوری با تاکید بر اینکه در شرایطی که زمان چندانی برای برنامه‌ریزی و اقدام وجود ندارد، نیاز به واکنش سریع است، گفت: نیاز به واکنش سریع هم در شناسایی بیماران و هم در شناسایی کانون‌های آلودگی و خوشه‌هایی که از آلودگی ایجاد می‌شود و هم در کنترل موارد ابتلا، وجود دارد. در این زمینه طبیعتا باید سراغ برنامه‌های کوتاه مدت و زودبازده رویم.

وی گفت: در عین حال اولا داده‌های مربوط به کرونا باید در اختیار متخصصین قرار گیرد تا به خوبی آن را تحلیل کنند. تحلیل با توصیف اطلاعات متفاوت بوده و به این معناست که بتوانیم ماهیت اپیدمیولوژی واریانت را شناسایی کنیم و برای آن برنامه‌ریزی کرده و به سرعت عمل کنیم. وظیفه تیم‌های واکنش سریع هم همین اقدامات بود. متاسفانه طی چند ماه گذشته که تیم‌های واکنش سریع منحل شده است، جایگزین دیگری هم برایش در نظر گرفته نشده است که نمی‌دانم چرا.

سوری ادامه داد: زمانیکه من مسئول تیم واکنش سریع بودم این اقدام را انجام می‌دادیم که به محض اینکه کانون آلودگی دیده می‌شد، با تیم‌های متخصص مربوطه به کانون آلودگی سفر کرده و سعی می‌کردیم به سرعت فضا را تحت کنترل قرار دهیم. به عنوان مثال در خوزستان برای واریانت بتا اقدام سریع انجام دادیم که منجر به کاهش سرعت انتشار شد و خیلی عوارض بتا را در کشور ندیدیم. همچنین در زمینه دلتا علی‌رغم اینکه شدت و بیماری‌زایی‌اش بسیار بالا بود، اما آن را در سیستان و بلوچستان کاملا کنترل کردیم. در این مورد هم شرایط همین‌گونه است. تفاوت کشورها هم در همین است که چگونه بتوانند بار ناشی از اپیدمی را کاهش دهند.

وی افزود: در عین حال بار هم فقط مربوط به مرگ‌ومیر نیست، بلکه بار اقتصادی، روانی، اجتماعی و... هم وجود دارد که باید به حداقل برسد. برای رسیدن به این نتیجه هم اقدامات عمیق تخصصی نیاز است. فکر می‌کنم که وزارت بهداشت باید در تحلیل اپیدمیولوژیک کرونا فضای بازتری را برای همکاری و مشارکت متخصصین قرار دهد. این فضا اکنون مقداری محدود و مسدود است. افرادی که در این زمینه کار کردند و تجربه کسب کردند، خیلی حرف‌شان شنیده نمی‌شود. در عین حال بحث بر سر پست مدیریتی و ... نیست، بلکه بحث بر سر این است که بتوانیم این شرایط را کنترل کنیم.

وزارت بهداشت به تنهایی قادر به کنترل این موضوع نیست و همکاری بین‌بخشی، استفاده از حداکثر بضاعت موجود و مراکز تحقیقاتی و ... ضروری است. بسته عمل کردن چیزی را حس نمی‌کند. اکنون کاملا خلاء تیم‌های واکنش سریع حس می‌شود، مساله شخص هم نیست، این فرآیند باید به سرعت راه افتد.

وی گفت: چند نکته‌ای که در حال حاضر بسیار حائز اهمیت است؛ یکی بحث افزایش واکسیناسیون است که باید به سرعت خلاءهای واکسیناسیون را پر کنیم. مشخص است که کارایی واکسن‌ها در حال کاهش است که دولت‌ها و کشورها دارند به سمت تزریق دز سوم و چهارم و ... می‌روند. بنابراین نمی‌توان به تنهایی روی واکسن حساب باز کرد.

سوری همچنین اظهار کرد: واکسیناسیون طبیعتا یکی از موثرترین مداخلات برای قطع زنجیره انتقال بیماری است. خوشبختانه اکنون واکسن وجود دارد، اما ویروس هم دارد در مقابل این واکسن‌ها عکس‌العمل و مقاومت نشان می‌دهد. بنابراین اثربخشی واکسن‌ها در مقابل واریانت‌های جدید کمتر می‌شود. در این صورت باید واکسن‌های بوستر و یادآور تزریق شود تا اثربخشی بالا بماند. اکنون عمده‌ترین تاثیر واکسن بر روی شدت بیماری‌زایی است. کسانیکه کامل واکسن تزریق کرده‌اند، کمتر بستری شده و کمتر دچار مرگ می‌شوند و واکسیناسیون اهمیت دارد، اما به تنهایی هم قابل اتکا نیست، بلکه مردم هم باید برای حفظ سلامت‌شان علاوه بر تزریق و تکمیل واکسن سایر شیوه‌نامه‌های بهداشتی را هم رعایت کنند.

سوری با بیان اینکه مطالعات جدید نشان داده است که ماندگاری اُمیکرون بر روی پوست و سطوح چند برابر وارایانت دلتا و واریانت‌های قبلی است، گفت: واریانت‌های قبلی کرونا هیچ کدام بیش از ۲۰ ساعت بر روی پوست و سطوح نمی‌ماندند، اما در حال حاضر تحقیقات نشان می‌دهد که اُمیکرون ممکن است حتی تا هشت روز بر روی پوست و سطوح بماند. بنابراین بهداشت دست، فاصله‌گذاری و استفاده از ماسک اهمیت دو چندانی پیدا می‌کند و حتما برای این موارد باید پویش‌های کشوری برگزار شود که مردم از این فضای به ظاهرا عادی خارج شوند.

در حال حاضر در سطح شهرها نمودی از اینکه درگیر یک واریانتی با قابلیت انتقال بسیار بالا هستیم، نمی‌بینیم که به این معناست که جامعه دارد رفتارهای عادی و طبیعی خود را پیش می‌برد و ویروس هم کار خودش را انجام می‌دهد. بنابراین مردم باید شرایط جدید را به خوبی درک کرده و خود و زندگی‌شان را با شرایط اُمیکرونی که دارد به سرعت افزایش می‌یابد، منطبق کنند.

این اپیدمیولوژیست با بیان اینکه هنوز به اوج بیماری نرسیده‌ایم که نمود مرگ‌ومیر و بستری جدی را ببینیم، تاکید کرد: مطمئنا طی دو تا چهار هفته آینده فراوانی بستری و مرگ ناشی از اُمیکرون در کشور افزایش می‌یابد. بنابراین باید حتما آمادگی کافی داشته باشیم.

وی اظهار کرد: نکته دیگر هم بحث بیماریابی و تست است. باید برای شناسایی خوشه‌های اپیدمی زودتر وارد عمل شویم. باید در این زمینه با سرعت عمل شود. در غیر این صورت ممکن است به نتیجه دلخواه نرسیم. در نهایت باید هدف‌مان این باشد که بار ناشی از اُمیکرون را به حداقل برسانیم. اگر غیرفعال اقدام کنیم، اُمیکرون را بسیار بسیار سخت‌تر از دلتا می‌توان مدیریت کرد. زیرا موارد غیر بالینی و بدون علامت آن زیاد است و ممکن است عده زیادی مبتلا شوند بدون اینکه بدانند مبتلا شده‌اند و بیماری را انتقال دهند.

وی درباره نحوه بازگشایی‌ها به ویژه در مدارس و دانشگاه‌ها، گفت: معتقدم که جامعه نمی‌تواند در دراز مدت با محدودیت و تعطیلی زندگی کند، بلکه باید به سمت زندگی عادی پیش رویم. منتها حرکت به سمت زندگی عادی باید سنجیده، شکیبایی و با نظارت و پایش و ارزشیابی فرآیندها باشد. اینطور نیست که یک کلید را بزنیم و همه به صورت عادی سر کلاس بروند و دوباره یک کلید بزنیم و همه چیز را تعطیل کنیم. این یک طیف است و باید در یک طیف حرکت شود. اگر نگران هستیم، راه‌حل این است که نظام مراقبت فعال ایجاد کنیم، مدارس را رصد کنیم و سلامت کودکان و گردش ویروس و سطح ایمنی را در نظر بگیریم و جاهایی که ممکن است کانون‌های طغیان باشد، شناسایی کرده و تحت کنترل و مراقبت قرار دهیم.

اکنون این نظام مراقبت فعال در بازگشایی‌ها وجود ندارد و می‌تواند به بیماری دامن زند، اما از طرفی راه‌حل بسته بودن صرف مدارس و دانشگاه‌ها هم نیست، زیرا خسارت‌های جدی به کیفیت مباحث آموزشی، موارد اجتماعی و ... وارد می‌کند. اینطور نیست که تعطیلات فقط سود باشد. نباید یک بعدی نگاه کرد. بهترین گزینه نه تعطیلی است و نه بازگشایی کامل و بدون کنترل، نظارت و مراقبت، بلکه بهترین انتخاب بازگشایی با نظارت، مراقبت و ارزشیابی کامل است.

وی درباره شلوغی وسایل حمل و نقل عمومی، سالن‌های تئاتر و سینما و ... گفت: قطعا باید در این حوزه‌ها محدودیت‌ ایجاد شود. در شرایط واریانت‌های هشداردهنده که سازمان جهانی بهداشت اُمیکرون را هشداردهنده اعلام کرده است، حداقل باید تا ۵۰ درصد تجمعات را در محیط‌های بسته و ۲۵ درصد در محیط‌های باز محدود کنیم و هرچه سریع‌تر هم باید انجام شود.

سوری درباره میزان کشندگی اُمیکرون، گفت: کشندگی اُمیکرون از دلتا کمتر است، اما فراوانی و ابتلای اُمیکرون زیاد است. به این معنا که به عنوان مثال اگر یک نفر مبتلا به ویروس دلتا وارد جامعه می‌شد، در یک دوره یک ماهه از آن یک نفر ۱۰۰ نفر آلوده می‌شوند، اما در اُمیکرون ۵۰۰ نفر مبتلا می‌شوند و از این جهت می‌تواند خطرناک باشد.

وی گفت: رسیدن به مرگ و میر سه رقمی در این شرایط غیرممکن نیست. در عین حال اوج پیک ششم خیلی دیر نیست و احتمالا قبل از عید نوروز شاهد آن خواهیم بود. البته پیش‌بینی در اپیدمی خیلی کار راحتی نیست. زیرا مولفه‌هایی مانند تغییر رفتار ویروس دست ما نیست.