سقوط نرخ باروری در ایران/سهم مادران بالای ۳۵ سال از فرزندآوری

صابر جباری، در همایش کشوری «تبیین نقش ماما در دستیابی به اهداف قانونی جوانی جمعیت» در هتل قلب تهران، افزود: برای رهایی از این سیاهچاله میزان موالید در کشور باید از یک میلیون به ۲.۵ میلیون نفر در سال برسد.

مهر نوشت؛ وی با بیان اینکه کشورهایی مثل فنلاند، سوئد، ژاپن و آلمان در این سیاهچاله افتادند و نتوانستند از آن دربیایند، ادامه داد: با ادامه روند فعلی جمعیتی، شاهد مرگ تدریجی کشور خواهیم بود زیرا در سال ۱۴۳۰ یک سوم جمعیت ایران نیز پیر و بالای ۶۰ سال سن خواهند داشت. روسیه از معدود کشورهایی بود که با تغییر سیاست‌ها خود را از وضعیت بغرنج جمعیتی و سالمندی نجات داد.

رئیس اداره جوانی جمعیت وزارت بهداشت با عنوان این مطلب که درگیر جنگ جمعیتی هستیم، افزود: برژینسکی به سیاستمداران آمریکایی توصیه کرد مذاکرات هسته‌ای را ۲۰ سال طول دهید تا پیری جمعیت ایران کار این کشور را تمام کند. سال ۱۹۷۴ میلادی نیز کیسینجر اصلی ترین تهدیدات آمریکا را افزایش جمعیت کشورهای جهان سوم اعلام کرد. بنابراین از طریق اِعمال سیاست‌هایی مانند اعطای وام به این کشورها توسط بانک جهانی یا رنگِ علمی دادن به برنامه‌هایی نظیر تنظیم خانواده، به کاهش نرخ باروری کشور ما نیز پرداختند.

جایزه به ایران برای اجرای برنامه تنظیم خانواده

جباری گفت: سال ۱۳۷۰ بانک جهانی به شرط اجرای برنامه تنظیم خانواده وام ۱۴۰ میلیون دلاری به ایران داد. ایران در آن زمان به بازسازی و این وام‌ها نیاز داشت. شرط بانک جهانی اجرای ده ساله برنامه تنظیم خانواده بود ولی ایران آنقدر این برنامه را ادامه داد که جزو سه کشور برتر در زمینه تنظیم خانواده در دنیا شناخته شد و با این که این برنامه در بسیاری از کشورهای دیگر اجرا شد ولی فقط ایران در این زمینه جایزه بین المللی کسب کرد.

وی با بیان اینکه برنامه Family Planing برای کاهش جمعیت اجرا شد، اظهار داشت: با اجرای این برنامه نرخ باروری در ایران از ۳.۹۱ در سال ۶۵ به ۱.۶ رسیده است و با ادامه همین روند در سال ۱۴۵۰ نرخ باروری در کشور به منفی ۱.۵۶ می‌رسد.

جباری یادآور شد: اجرای سیاست‌های منفی جمعیتی آمریکا در سایر کشورها موجب عقیم شدن ۹۰ درصدی زنان اصیل آفریقایی شده است. با ادامه روند فعلی ایران نیز طی سال‌های آینده از بسیاری از قومیت‌ها مانند اقوامی که به مازنی و گیلکی شناخته شده اند و بیشتر در معرض خطر انقراض هستند، محروم می‌شود.

سقوط نرخ باروری در ایران

دبیر قرارگاه جوانی جمعیت وزارت بهداشت با بیان اینکه جمعیت ایران در ۴۵ سال گذشته ۱۰ سال پیرتر شده و میانگین سنی افراد جامعه به ۳۴ سال رسیده است، ادامه داد: کشورهای زیادی هستند که نرخ باروری شأن کاهش یافته است ولی ما تنها کشور جهان هستیم که نرخ باروری نسبت به قبل نه تنها کاهش نداشته، بلکه سقوط کرده است.

جباری با اشاره به اظهار نگرانی اخیر دبیرکل سازمان ملل از سیاست‌های افزایش جمعیت در ایران، گفت: متأسفانه برخی اظهار نظرهایی در داخل نیز می‌شنویم که پایه و اساس ندارد. به عنوان مثال هنوز قانون جوانی جمعیت اجرا نشده و نرخ باروری رشدی نداشته است بر چه مبنایی می‌گویند موالید تالاسمی، سندروم داون و غیره در ایران افزایش داشته است؟

وی افزود: متأسفانه این تلقی غلط بین بعضی از افراد جامعه وجود دارد که سقط جنین از چهار ماهگی جنین به بعد ممنوع است. در حالی که مطابق فتاوای علما سقط جنین در هر زمان و سنی اتفاق بیفتد قتل محسوب می‌شود و باید بابت آن دیه پرداخت کرد. حتی آمریکا هم ناچار شد قانون آزادی سقط جنین را بردارد و دو ماه است که در این کشور هرگونه سقط جنین ممنوع اعلام شده است.

رئیس اداره جوانی جمعیت وزارت بهداشت با بیان این که متأسفانه آمار سقط جنین در کشور بالاست، گفت: نگاه به جنین باید مانند نگاه ما به افراد سالم باشد. مگر کسی بر اثر تصادف دچار معلولیت شد او را می کشند که درباره جنین چنین تصمیمی بگیریم؟ اگر این روند ادامه یابد در آینده باید مثل بعضی از کشورهای اروپایی و کانادا برای جبران کاهش جمعیت بومی تبدیل به کشور مهاجرپذیر شویم.

نقش ماماها در اجرای قانون جوانی جمعیت

وی در ادامه برخی از چالش‌های جمعیتی کشور را کاهش میل به ازدواج، افزایش طلاق، مهاجرت‌ها، کاهش امکان فرزندآوری، از بین رفتن جنین‌ها و فاصله زیاد بین موالید ذکر کرد و ابراز داشت: ماماها در آموزش و مشاوره ازدواج، تحکیم خانواده با تاکید بر سلامت جنسی، کمک به ارتقای سلامت مادر و کودک، کاهش سقط عمدی جنین، تشخیص به هنگام و پیشگیری از ناباروری و ترویج زایمان طبیعی نقش بی بدیلی دارند.

دبیر قرارگاه جوانی جمعیت وزارت بهداشت گفت: در مواد مختلف قانون جوانی جمعیت ظرفیت‌های زیادی در حوزه مامایی وجود دارد. جایزه ملی جمعیت در ماده ۱۹، تبلیغ و ترویج وجوه مثبت ازدواج، تعدد فرزندآوری، فواید بارداری و شیردهی در ماده ۲۸، اقدامات آموزشی در ماده ۳۵، آموزش‌های حین ازدواج در ماده ۳۸، اقدامات پژوهشی در ماده ۳۹، پیش بینی دروس مرتبط با درمان ناباروری در ماده ۴۱، راهنمای خدمات بالینی سلامت مادران و زنان در ماده ۴۵ و کاهش سالانه پنج درصدی سزارین در ماده ۴۹ بخشی از این ظرفیت است.

جباری با بیان این که مطابق آخرین سرشماری ۱۳.۵ درصد جمعیت کشور بدون فرزند، ۲۰ درصد تک فرزند، ۲۶ درصد دو فرزند، ۱۴.۳ درصد سه فرزند، ۸.۴ درصد چهار فرزند و ۱۸.۳ درصد پنج فرزند و بیشتر دارند، اظهار داشت: باید پنج درصد بودجه پژوهش‌ها صرف حوزه فرزندآوری شود. متأسفانه ایران در جهان رتبه اول سزارین را داراست که مداخله ماماها در اصلاح این روند بسیار مؤثر است.

وی در پایان گفت: یک سوم فرزندآوری ها در کشور توسط بانوان بالای ۳۵ سال اتفاق می‌افتد. اگر نسل دهه ۶۰ را از دست بدهیم بخش زیادی از امید به ترمیم جمعیتی از دست می‌رود.