تأثیر رفتار والدین بر سلامت روان کودکان و چگونگی تقویت آن

به گزارش پارسینه، خشونت و بدرفتاری‌های والدین می‌توانند آسیب‌های جبران‌ناپذیری به سلامت روان کودک وارد کنند و اگر این مشکلات کنترل نشوند، کودک ممکن است در آینده با اختلالات روانی مواجه شود. این تأثیرات می‌تواند از نسلی به نسل دیگر منتقل شود، به‌طوری‌که افرادی که در کودکی مورد آزار و اذیت قرار گرفته‌اند، احتمالاً همین رفتارها را به فرزندان خود منتقل می‌کنند. بنابراین، سلامت روان کودک از رفتار والدین در خانواده ناشی می‌شود.

انواع خشونت و بدرفتاری در خانواده

خشونت والدین به دو گروه اصلی تقسیم می‌شود:

• خشونت‌های روانی: مانند محرومیت‌های عاطفی، تهدید، تمسخر، بی‌توجهی به نیازهای روانی و جسمی کودک، تحقیر و...
• خشونت‌های بدنی: شامل کتک زدن، پرت کردن، سوزاندن و ضربه زدن با اشیاء.

نشانه‌های سلامت روان در کودکان و نوجوانان

کودکان سالم از نظر روانی معمولاً ویژگی‌هایی دارند از جمله:

• سازگاری با دیگران و خانواده
• توانایی حل مشکلات و کنترل مشکلات اجتماعی
• داشتن روابط مثبت و سازنده با اطرافیان
• شاد بودن و داشتن تفکر مثبت
• احترام به خود و دیگران
• انعطاف‌پذیری و صبر در شرایط مختلف

علائم هشدار دهنده مشکلات روانی در کودکان

در صورتی که کودک دچار اختلالات روانی باشد، ممکن است علائمی همچون:

• اضطراب دائمی و نگرانی
• بیش‌فعالی و بی‌قراری
• کابوس‌های شبانه
• پرخاشگری و ناآرامی
• افسردگی و غمگینی مداوم را نشان دهد.

تأثیر خشونت والدین بر سلامت روان کودکان

مطالعات نشان داده‌اند که کودکان شاهد خشونت در خانواده، در بزرگسالی بیشتر به مشکلات روانی مانند افسردگی، پرخاشگری در روابط زناشویی، اعتیاد به الکل و رفتارهای خشونت‌آمیز با فرزندان خود دچار می‌شوند. این افراد ۴ برابر بیشتر از دیگران به افسردگی مبتلا می‌شوند و رفتارهای خشونت‌آمیز در زندگی شخصی آنها معمولاً مشاهده می‌شود.

راه‌های تقویت سلامت روان کودکان

برای تقویت سلامت روان کودکان، والدین باید اقدامات مختلفی را انجام دهند:

• به احساسات کودک توجه کرده و به او کمک کنند تا آن‌ها را بروز دهد.
• به کودک اجازه دهند تا با اعتماد به نفس به مشکلات خود رسیدگی کند.
• محیطی امن، حمایتی و پرانرژی فراهم کنند.
• از به کار بردن خشونت خودداری کنند و به او راه‌های سالم برای ابراز احساساتش آموزش دهند.
• به موفقیت‌ها و توانایی‌های او احترام بگذارند و از مقایسه‌های نادرست با دیگران اجتناب کنند.
• در مواجهه با اشتباهات کودک، از تنبیه شدید پرهیز کرده و به او فرصت یادگیری دهند.

علت‌های پرخاشگری در کودکان

پرخاشگری در کودکان معمولاً به دلایل مختلفی از جمله:

• اختلافات خانوادگی
• عوامل ژنتیکی
• ویژگی‌های فردی
• تماشای بیش از حد تلویزیون
• عوامل محیطی

به وجود می‌آید. پرخاشگری در سنین پایین‌تر، ممکن است برای جلب توجه دیگران یا ابراز وجود باشد که می‌توان با مهر و محبت و بی‌اعتنایی به این رفتارها آن‌ها را کنترل کرد.

چگونه با رفتارهای پرخاشگرانه کودک مقابله کنیم؟

برای برخورد مؤثر با رفتارهای پرخاشگرانه کودک، باید:

• به کودک آموزش دهیم که احساسات منفی خود را به‌صورت کلامی بیان کند.
• در موقعیت‌های حساس، آرامش خود را حفظ کرده و پیامدهای رفتارهای نادرست او را توضیح دهیم.
• دوستان کودک و تأثیر آن‌ها را بر رفتار کودک بررسی کنیم.
• در محیط‌های اجتماعی، نمونه‌ای از رفتارهای آرام و سازنده باشیم.
• وقتی کودک رفتار خوبی نشان می‌دهد، با تشویق‌های مثبت او را تشویق کنیم.