از خود درماني جوش هاي زيرپوستي بپرهيزيد

معمولا از سنين بلوغ به بعد و در مواردي حتي در سنين پايين‌تر يا بالاتر به دليل ايجاد برخي تغييرهاي هورموني در بدن و تكثير بيش از حد يك باكتري كه فلور طبيعي پوست است، در فوليكول مو يا منافذ پوستي علايم التهابي ايجاد مي‌شود.

با تغييراتي كه رخ مي‌دهد دهانه منافذ پوستي كه مجراي خروجي فوليكول مو هستند تنگ مي‌شود و محتويات فوليكول شامل چربي، مواد شاخي و كراتيني تجمع و احتباس پيدا مي‌كنند و باعث ايجاد جوش‌ها مي‌شوند.

تفاوت اين جوش‌ها با جوش‌هايي كه در سطح پوست كاملا مشخص هستند، چيست؟

اين جوش‌ها زير پوست نيستند. درحقيقت جوش‌هاي كوچكي هستند كه التهاب ندارند و همرنگ پوست به نظر مي‌رسند.

درواقع مجراي اين منافذ به سمت خارج بسيار تنگ شده است.

وقتي تجمع محتويات داخل آنها افزايش مي‌يابد و ديواره فوليكول تحريك مي‌شود، سلول‌هاي التهابي به آن قسمت حمله مي‌كنند و باعث ايجاد جوش‌هاي قرمزرنگي در سطح پوست مي‌شوند.

اگر تجمع محتويات داخل فوليكول بيش از اندازه و ديواره فوليكول پاره شود، جوش‌هاي چركي به وجود مي‌آيند بنابراين جوش‌هاي ريزي كه به آنها زيرپوستي مي‌گوييد مقدمه پيدايش ضايعه‌هاي بعدي است.

اشاره كرديد كه فوليكول‌ها در تمام سطح بدن وجود دارند اما بيشترين جايي كه جوش‌ها در آن ديده مي‌شوند كدام قسمت‌ها هستند؟

قسمت‌هايي كه بيشتر تحت‌تاثير هورمون‌هاي جنسي قرار دارند مانند صورت، ناحيه فوقاني و قدامي تنه، پشت و قسمت بالاي بازوها. معمولا پايين‌تر از اين قسمت‌ها مثل ساعد، شكم يا ران و... كمتر جوش ديده مي‌شود. عمده ضايعه‌ها در قسمت‌هايي ديده مي‌شود كه فوليكول‌هاي مو تحت كنترل هورمون قرار دارند.

به جز عوامل هورموني آيا عوامل ديگري مانند خوردن غذاهاي چرب، چرب بودن پوست، آلودگي هوا و.... هم مي‌توانند در ايجاد اين جوش‌ها تاثير داشته باشند؟

به جز تاثير هورموني تنها عواملي كه باعث ايجاد و تشديد جوش‌ها مي‌شوند استرس و دستكاري آنهاست. نقش تغذيه خيلي شناخته‏ شده نيست.

عده‌اي استفاده از مواد كربوهيدرات و قندي را در ايجاد جوش‌ها دخيل مي‌دانند.

مقاله‌هايي هم درباره مصرف لبنيات و تاثيرشان در بروز جوش‌ها منتشر شده است. بعضي هم مصرف ادويه‌جات تند مانند فلفل و موادغذايي خاص را موثر مي‌دانند ولي هيچ‌كدام از اين موارد به اثبات نرسيده است و بيشتر پزشكان مصرف يا پرهيز را به عهده بيماران مي‌گذارند.

بيشتر كساني كه زياد جوش‌ مي‌زنند و شكل‌هاي شديد بيماري را دارند معمولا پوست خيلي چربي دارند. چربي در بروز يا شدت جوش‌ها تاثير دارد ولي آن هم مانند خود جوش‌ها ثانويه به تغييرات هورموني و مسايلي است كه در فرد وجود دارد.

آيا ماهيت جوش‌هايي كه به دليل اصلاح در بدن ايجاد مي‌شوند هم از همين نوع جوش‌ها هستند؟

بله، به هم شبيه هستند و اتفاقا بيشتر در افرادي ديده مي‌شوند كه استعداد جوش زدن دارند. يعني ممكن است در حالت عادي فرد هيچ مشكلي نداشته باشد يا تعداد جوش‌هايش كم باشد اما با اصلاح صورت يا استفاده از دستگاه‌هاي موكن يا هر روشي كه مو را از داخل فوليكول بيرون مي‌كشد، جوش‌هايش تشديد مي‌شود.

بروز جوش‌ها معمولا تا چه سني ادامه دارد و از چه سني به بعد غيرطبيعي محسوب مي‌شود؟

معمولا 70 تا 80 درصد موارد تا سن 20 سالگي تكليفشان مشخص مي‌شود. اقليتي از افراد بعد از 20 سالگي هم اين مشكل را دارند كه حداكثر تا 30 سالگي طول مي‌كشد.

جوش بعضي از افراد هم خيلي ديرتر ايجاد مي‌شود يعني ممكن است بروز جوش‌ها تازه بعد از 25 سالگي شروع شود و تا 30 سالگي ادامه داشته باشد. افراد بسيار نادري هم هستند كه حتي ممكن است بعد از 30 سالگي جوش بزنند مثلا ما بيماراني داريم كه 50-40 سالشان است اما هنوز جوش مي‌زنند اما تعدادشان بسيار اندك است.

براي درمان جوش‌ها چه توصيه‌اي به افراد داريد؟

افرادي كه زياد جوش مي‌زنند بايد براي درمانشان حتما به متخصص پوست مراجعه كنند و از خوددرماني بپرهيزند زيرا جوش‌ها شكل‌هاي مختلفي دارند.

بعضي از آنها بسيار ملايم، برخي متوسط و بعضي بسيار شديد هستند.

هر كدام از آنها هم درمان‌هاي متفاوتي دارند. بالاخره روزي تمام اين جوش‌ها بهبود پيدا مي‌كنند اما آنچه مهم است اين است كه بعد از اتمام دوره جوش، پوست چه وضعيتي پيدا كرده است. بسياري از نازيبايي‌ها، اسكارها، لك‌ها و بدشكلي‌هايي كه روي پوست باقي مانده‌اند به دليل دستكاري،‌ خوددرماني و عدم استفاده از داروهاي مناسب است.

البته عوارضي مانند لك يا فرورفتگي‌هاي ايجادشده روي پوست و... به شدت آكنه‌ها بستگي دارد. در موارد متوسط تا شديد اغلب عمق ضايعه‌ها زياد است و عوارض آنها با جوش‌هاي ملايم و ريز روي پوست متفاوت است.

درنتيجه بايد با آنها برخورد جدي كرد و درمان آنها را به درستي انجام داد. خيلي از افراد براي درمان جوش‌هايشان به داروخانه مراجعه مي‌كنند تا دارويي براي درمان آن دريافت كنند.

اين كار به شدت اشتباه است. گاهي جوش‌هايي در ظاهر خفيف هستند اما جايشان روي پوست مي‌ماند يا ايجاد فرورفتگي مي‌كنند بنابراين از همان ابتداي بروز جوش‌ها درمان بايد تحت‌نظر پزشك انجام شود تا فعاليت آنها زودتر محدود شود و پوست صورت خراب نشود اما متاسفانه بسياري از افراد ابتدا هر كاري كه خود صلاح بدانند انجام مي‌دهند و بعد وقتي نتيجه نمي‌گيرند يا پوستشان خراب مي‌شود به متخصص پوست مراجعه مي‌كنند.

اين افراد تا چه زماني بايد تحت‌نظر پزشك باقي بمانند؟

معلوم نيست. دوره بيماري بعضي از افراد بسيار كوتاه و خفيف است و تا بخواهند تصميم بگيرند كه براي درمان اقدام كنند، ممكن است جوش‌ها خودشان محدود شوند. دوره بيماري بعضي از بيماران هم ممكن است سال‌ها طول بكشد. آنچه مهم است اين است كه فرد درمان خود را ناقص رها نكند بلكه صبور باشد و دوره درماني خود را حتي اگر مدت‌ها به طول انجاميد كامل كند.

منبع:هفته نامه سلامت