زنان قربانی اصلی استرس شغلی

کارشناسان درباره این موضوع که چگونه استرس شغلی ایجاد می‌شود، دیدگاه‌های متفاوتی مطرح کرده‌اند، اما تردیدی نیست این وضعیت، ناشی از عدم توازن میان تقاضای کار و ظرفیت فرد شاغل است.

تردیدی نیست استرس شغلی، پیامدهای منفی برای فرد و جامعه به دنبال دارد که می‌توان آنها را شامل پیامدهای جسمی، روانی و سازمانی دانست‌. در این خصوص بروز اختلالات گوارشی، قلبی ـ عروقی، نارسایی تنفسی، اختلالات غدد درون‌ریز و نقص در سیستم ایمنی بدن از عوارض جسمی ناشی از استرس شغلی به شمار می‌روند.

از سوی دیگر، احتمال بروز پیامدهای روانی از‌جمله نگرانی‌های بیش از حد فرد، ناتوانی در تصمیم‌گیری، احساس سردرگمی، کاهش تمرکز، حس عدم کنترل، حواسپرتی، فراموشی‌های مکرر، بلوکه‌شدن ذهن، حساسیت بیش از حد در برابر انتقاد، بدرفتاری، دمدمی‌مزاج شدن و حتی گرایش به مصرف مواد مخدر به دنبال استرس‌های شغلی نیز زیاد است .

ناگفته پیداست بروز چنین عوارضی، هم بر کیفیت کاری افراد و هم بر تعامل آنان با خانواده و همکاران، آثار منفی و سوء برجای خواهد گذاشت.

از سوی دیگر، استرس شغلی نه‌تنها می‌تواند به فرد آسیب برساند، بلکه پیامدهای منفی نیز در زمینه کاری او برجای می‌گذارد و ضمن کاهش کارایی، به بهره‌وری منفی او در محیط کار و جامعه منجر می‌شود. این وضعیت می‌تواند به بیماری، غیبت، افزایش حوادث در محیط کار و ناتوانی فرد منجر شود و در عمل، به ایجاد اختلال در فعالیت‌های سازمانی، کاهش تولید و ایجاد فضایی نامناسب در محیط کار بینجامد.

چه باید کرد؟

کارشناسان انجام برخی تکنیک‌ها نظیر ورزش کردن به‌ویژه تمرینات آرام‌بخش، پرهیز از استعمال دخانیات و حتی قهوه و چای، تجویز رژیم غذایی مناسب، دورکردن فرد از افراد پرخاشگر و عصبی، تقویت تحمل و بردباری در محیط کار و احترام به دیگران را توصیه می‌کنند. در کنار همه اینها، مسئولان اداره یا محل کار نیز باید تلاش کنند متناسب با ظرفیت افراد، به آنان کار واگذار کنند. همچنین افزایش تعاملات درون سازمانی، بهبود روند تصمیم‌گیری، بهینه‌سازی محیط کار و یافتن راهکارهایی برای مشارکت دادن کارکنان در تصمیم‌گیری‌ها از‌جمله توصیه‌های کارشناسان در این زمینه است.

در واقع باید کار متناسب با ظرفیت‌ها و توانمندی‌های کارکنان باشد، به آنها اجازه استفاده از راهکارهایشان برای حل مشکلات داده شود، وظایف شغلی و مسئولیت‌های هریک از آنها به روشنی و بدون ابهام تعریف شود. علاوه بر آن، از کمک‌ها و حمایت‌های اجتماعی در بیرون از محل کار نظیر شرکت در مراسم، مسابقات و تفریحات برخوردار باشند.

بهبود محتوا و ساختار سازمان کار برای پرهیز از ایجاد عوامل خطر روانی، کنترل تغییرات در شرایط کار و بهداشت کارکنان، افزایش آگاهی، اطلاع‌رسانی، آمادگی و آموزش افراد، توسعه اهداف و راهبردهای خدمات بهداشت شغلی و کاهش ریسک نیز از دیگر توصیه‌های موثر در کاهش استرس‌های شغلی است.