"آفلاتوکسین" چیست؟

دکتر سید امیرمحمد مرتضویان سم آفلاتوکسین را یکی از سموم قارچی معرفی کرد و گفت: برخی از قارچ‌ها توانایی ساخت سموم را در انواع فرآورده‌های غذایی مانند آبمیوه‌ها، رب گوجه فرنگی، لبنیات و... را دارند که یکی از آن‌ها آفلاتوکسین است که قابلیت ورود به شیر و لبنیات را نیز دارد. یکی از راه‌های ورود سم آفلاتوکسین به شیر و لبنیات از راه غذای دام است؛ در صورتی که غذای دام آلوده باشد، وارد شیر شده و امکان سرایت از شیر به بدن انسان را افزایش می‌دهد.

وی با بیان اینکه معمولا سه نوع کپک منجر به ساخت سم آفلاتوکسین می‌شوند، اظهار کرد: بیشترین محل رشد این نوع قارچ‌ها که باعث به وجود آمدن سم آفلاتوکسین می‌شود، دامداری‌ها هستند اما، نمی‌توان گفت: علت قطعی آلودگی شیر به سم آفلاتوکسین آلودگی غذای دام باشد؛ بلکه این موضوع تنها یک امکان است که باید مانند سایر عوامل بررسی شود. رسیدن به این قطعیت که سم آفلاتوکسین موجود در شیر به علت تغذیه آلوده دام بوده است منوط به انجام آزمایش‌های پیشرفته است که تنها زیر نظر مراجع حقوقی صورت گرفته و نتایج به اطلاع مردم می‌رسد؛ فلذا یک شخصیت حقیقی مستقل بر اساس حدس و گمان خود نمی‌تواند در این زمینه نظر قطعی دهد.

این استاد دانشگاه در ادامه مراجع ذی‌صلاح و قانونی برای انجام تحقیقات و ارائه نظر در این زمینه را اینگونه معرفی کرد: سازمان دام‌پزشکی در وهله اول مسئولیت آزمایش و تایید سلامت شیر خام را دارد؛ پس از آن سازمان ملی استاندارد ایران، انستیتو تحقیقات تغذیه و صنایع غذایی کشور و سازمان غذا و دارو می‌توانند تحقیقات خود را بر تمامی فرآورده‌های تولید شده از جمله لبنیات تکمیل کرده و به اطلاع مردم برسانند. از این رو باید مبنای ارائه نظر اشخاص حقوقی باشند و نه اشخاص حقیقی.

وی همچنین با رد این فرضیه که امکان کپک زدن و وجود سم آفلاتوکسین در شیر و لبنیات پس از تولید و فرآوری وجود دارد، بیان کرد: این سموم تنها می‌توانند از دام‌داری‌ها خارج شوند که سازمان دامپزشکی نسبت به آن رسیدگی می‌کند.

مرتضویان با تاکید بر اینکه امکان وجود سم آفلاتوکسین در تمام محصولات غذایی وجود دارد، خاطرنشان کرد: تنها موضوعی که اهمیت فراوانی دارد این است که میزان سم آفلاتوکسین در مواد غذایی و بویژه لبنیات در حد استاندارد اعلام شده باشد. نمی‌توان ادعا کرد در هیچ ماده غذایی سم آفلاتوکسین موجود نیست، ضمن آنکه برخی کارخانه‌های تولید محصولات لبنی، استاندارد‌های کارخانه‌ای داشته که فراتر از استاندار ملی است و به صورت هفتگی یا روزانه، محصولات تولیدی را پایش می‌کنند.

وی در پایان با انتقاد از عملکرد یک سویه سازمان صدا و سیما در دعوت از مهمانان به برنامه‌های تلوزیونی، تصریح کرد: اظهار نظر در مورد وجود سم در مواد غذایی نباید به شکل یک سویه صورت گیرد. صدا و سیما باید همانگونه که برای برنامه‌های سیاسی، مناظره تدارک می‌بیند، برای برنامه‌های تخصصی که اظهار نظر در آن می‌تواند فکر بخش زیادی از جامعه را به خود مشغول کند نیز به دنبال تهیه و تولید مناظره تخصصی با حضور مراجع قانونی و اشخاص حقیقی ذی‌صلاح باشند.