تحلیل متفاوت بروکینگز: روحانی چه هدفی در سر دارد؟

سایت «اشراف» نوشت:

یک اندیشکده آمریکایی به بررسی کمپین حجت‌الاسلام روحانی و سفر وی به اضفهان و اهداف انتخاباتی وی پرداخت.

به گزارش اشراف ، «اندیشکده بروکینگز» در گزارشی به قلم «سوزان مالونی» نوشت: «حسن روحانی» به دنبال چه هدفیست؟ او، به عنوان یکی از هشت نامزد رسمی انتخابات، باید تبلیغات انتخاباتی محتاطانه‌ای در پیش داشته باشد چرا که به هر حال در شرایط امروز ایران هیچ چیز مشخص و شفاف نیست؛ اما به لطف رهبر ایران، «آیت‌الله خامنه‌ای» ، قوانین بازی انتخاباتی به خوبی مشخص و تعیین شده است. آیت‌الله «خامنه‌ای» انتظارات خود از انتخابات را به شکل جدی و واضح اعلام کرده است: به گفته او این کارزار یک «حماسه» به نفع حکومت خواهد بود و نامزدها از هر گونه اشاره یا صحبت که بویی از امتیازدهی به دشمن داشته باشد دوری خواهند کرد؛ لذا هر تحرکی که نشانی از احیای جنبش سبز یا تکرار ناآرامی‌های عمومی که چهار سال پیش پس از انتخابات رخ داد از سوی حکومت تحمل نخواهد شد. مقامات امنیتی ارشد ایران جهت برطرف شدن هر گونه کج فهمی که احیاناً هنوز وجود دارد هشدارهای جدی و خطرناکی داده‌اند.

رهبر معظم انقلاب در ديدار با اقشار مختلف مردم - ۲۵ اردیبهشت ۱۳۹۲

انتخابات امسال اهميت مضاعف دارد. امروز انتخابات به يك موضوع مهم بين‌المللى تبديل شده است؛ اين را بدانيد. دستگاه‌های فكرى دشمنان - به قول خودشان، اتاق‌هاى فكر - نشسته‌اند رصد مي‌كنند مقدمات اين انتخابات را، اين حادثه‌ى بزرگ را؛ دارند نگاه می‌کنند؛ نقشه هم دارند، هدف هم دارند. هدف جبهه‌ى دشمنان شما، نقطه‌ى مقابل هدف شما است.

قابل توجه خوانندگان گرامی:

نظر به فرمایشات مقام معظم رهبری در خصوص فعال شدن اتاق‌های فکر دشمن در آستانه انتخابات ۹۲ مرکز اشراف بدون هرگونه حمایت و غرض‌ورزی نسبت به نامزدهای ریاست‌جمهوری و با احترام گذاشتن به نامزدها و رعایت موازین اخلاقی و حرفه‌ای، برای انجام رسالت خود اقدام به انتشار مقالات و گزارش‌های اندیشکده‌های غربی می‌نماید و دیدگاه‌ها، ادعاها و القائات این گزارش‌ها هرگز مورد تأیید اشراف نمی‌باشد.

سایت خبری تحلیلی اشراف بدون تایید محتوا و ادعاهای مطرح شده در این گزارش، ترجمه آن را صرفا جهت اطلاع نخبگان و تصمیم‌گیران عرصه سیاسی کشور از رویکردها و دیدگاه‌های اندیشکده‌های غربی منتشر می‌کند.

■ روحانی به خطوط قرمز حکومت نزدیک می‌شود ■

با توجه به این شرایط، و به لطف شهرت «روحانی» به عنوان یک فرد عملگرا، او قاعدتا باید از قوانین تبعیت کند. ولی با این حال روز به روز به نظر می‌رسد تبلیغات انتخاباتی او به آهستگی به سمت خطوط قرمز حکومت و یا حتی گذر از آن نزدیک تر می‌شود. این اتفاق خصوصاً در مورد مسائلی اتفاق افتاده که دقیقاً در قلب نقاط ضعف جمهوری اسلامی قرار دارد یعنی ناآرامی‌های سال 2009 که مشروعیت نظام را از بین برد، در میان قشر حاکم تفرقه انداخت و پرونده هسته‌ای ایران را در شرایط سخت تری قرار داد. «روحانی» تاکید کرده در صورتی که انتخاب شود زندانیان سیاسی و آنانی که در حصر خانگی هستند را آزاد خواهد کرد. مورد آخر یک اشاره مستقیم به نامزدان اصلاح طلب انتخابات قبلی، «میرحسین موسوی» و «مهدی کروبی» ، که در منزل خود بازداشت هستند به شمار می‌آید. او، که در مصاحبه تلویزیون دولتی ایران شرکت داشت، در مقابل سؤال مصاحبه کننده که عملکرد او در قبال پرونده هسته‌ای و مذاکرات ابتدایی با جامعه بین‌المللی را مورد انتقاد قرار داد با لحن شدید پاسخ داد. «روحانی» هم چنین دیپلماسی هسته‌ای گروه مذاکره کننده کنونی را به باد انتقاد گرفته و به این شکل به قدرت و برگ برنده‌ای که ظاهراً پشت یکی از کاندیداهای مدعی، «سعید جلیلی»، قرار دارد حمله کرده است.

■ «روحانی» جوانان را به شرکت در انتخابات فرا خوانده است ■

«روحانی» هم چنین با انتشار مستقیم ویدیویی بر سایت «یوتیوب» ، که تجارب او در زمینه مدیریت و رهبری در حین جنگ با عراق و در خلال مذاکرات هسته‌ای را نشان می‌داد، رسانه‌های دولتی ایران را دور زد. او با حضور معترضانه در رسانه‌های اجتماعی (که این وجه از رقابت انتخاباتی وی در آینده نزدیک پررنگ تر خواهد شد) تلاش کرده جوانان ایرانی را به رای دادن متقاعد کند. او قول داده این انتخابات مثل انتخابات سال 2009 نخواهد بود. به نظر می‌رسد مخاطبین او، هر چند کم تعداد، توانسته‌اند مقامات را با شعارهایی در مدح «موسوی» خشمگین کنند به طوری که چند روز پیش مدیر ستاد تبلیغاتی جوان «روحانی» توسط حکومت دستگیر شد.

■ حضور «روحانی» در مراسم تدفین یکی از منتقدان نظام در اصفهان ■

این اقدام ظاهراً از عزم «روحانی» نکاسته است چرا که او اصفهان رفت تا تبلیغات خود را در این شهر ادامه دهد و البته در مراسم تدفین یکی از روحانیون منتقد شرکت کند. «آیت‌الله العظمی جلال‌الدین طاهری» بیش از ده سال پیش از مقام خود به عنوان امام جمعه شهر تاریخی اصفهان استعفا داد و به این شکل لرزه‌ای بر اندام نظام انداخت. شایان ذکر است این مقام توسط بنیان گذار انقلاب به وی اعطا شده بود و البته این سمت در سلسله مراتب روحانیت و حکومت بسیار مهم و پرنفوذ است. رهبر ایران در پیامی مختصر و گذرا درگذشت «طاهری» را تسلیت گفت و رسانه‌های دولتی این رخداد را چندان مورد توجه قرار ندادند. این رفتار از سوی حکومت بسیار طبیعی است چرا که «طاهری» این نظام را مورد انتقاد قرار داده بود.

■ معنایی فراتر از سطح ■

«روحانی» برای شرکت در مراسم ارتحال «طاهری» اهمیت زیادی دارد. در هر کجای دنیا شرکت یک نامزد انتخابات در مراسم خاکسپاری مردی که از حکومت انتقاد کرده مایه تعجب است. این کار توسط مردی که مشخصاً از دستاوردهای عقیدتی حکومت عیب جویی می‌کند و این انتقاد را به جمهوری اسلامی وارد می‌داند جالب توجه است. آن چه تنور رویداد را داغ تر می‌کند انتشار تصاویر ویدئویی عزاداران «طاهری» در اینترنت است که آنان را در حال سردادن شعارهای ضد نظام نشان می‌دهد.

■ «روحانی» فرشته نجات نیست! ■

نمی‌خواهم مسایل را طوری مطرح کنم که شائبه ضد حکومت بودن «روحانی» به ذهن متبادر شود چرا که در این نظر باید تأمل کرد. انقلابیون ایران موفق شده‌اند شکاف‌های موجود بین احزاب را با تجلیل از شخصیت‌های انقلابی که در گذشته مورد مذمت نظام بودند از بین ببرند (هر چند تا جایی که به خاطر دارم هیچ شخصیت حکومتی به شکل فردی این کار را انجام نداده است) و باید بدانیم «روحانی» خود یکی از محصولات نظام است؛ حمایت او از نظام دینی هیچ وقت کمرنگ نشده و مدت زمان فعالیت او در مقام مذاکره کننده اتمی ایران به دلیل عدم شفافیت امور دست کم به اندازه زمان فعالیت افراد پس از او در مقابل مذاکره کنندگان بین‌المللی برای طرف‌های اروپایی ناامید کننده بود. «روحانی» هم چنین کاندیدی نیست که قصد جان فشانی داشته باشد، او تلاش کرده برنامه کاری خود را به شکلی طراحی و ترسیم کند که به منافع ملی ایران توجه ویژه داشته باشد. او هم چنین تلاش داشته حمایت چند ده ساله آیت‌الله «خامنه‌ای» از خودش را در مرکز توجه قرار دهد و عملکرد «احمدی نژاد» در هشت ساله اخیر را به عنوان دستاویزی مشخص برای حمله به سیاست‌های کنونی به کار بندد.

■ قمار دیرهنگام و نامعلوم «روحانی» ■

اگر بخواهم به نقطه‌ای که مقاله را آغاز کردم بازگردم باید دوباره بگویم که هم چنان نمی‌دانم «روحانی» با در پیش گرفتن این راهبرد تحریک‌آمیز انتخاباتی به دنبال دست یافتن به چه هدفیست. «روحانی» به عنوان یک عملگرا شناخته می‌شود، چرا که دیر زمانی است با یکی از روسای جمهوری پیشین ایران، «علی اکبر هاشمی رفسنجانی» ، رابطه دارد و مفسرین تایید صلاحیت او را سازوکاری می‌دانند که نظام از آن طریق تلاش کرده بدون بالا بردن ریسک پیروزی «روحانی» میانه روهای ایران را به پای صندوق انتخابات بکشاند و آراء آنان را داشته باشد. اگر «روحانی» امیدوار است که بتواند با کمی خطر پذیری سیاسی میلیون‌ها جوان را به خود جلب کند باید گفت که این قمار سخت نامعلوم و دیرهنگام است چرا که تنها چند روز به انتخابات باقی مانده است. «روحانی» بیشتر در سمت‌های دفتری (البته مقامات ارشد) حضور داشته. او هر چند فرد گمنامی نیست اما بیشتر مردم ایران او را چندان نمی‌شناسند. شاید او در آینده حمایت رسمی «رفسنجانی»، که دو تن از پسرانش در هنگام ثبت نام انتخابات وی را همراهی می‌کردند، و یا «خاتمی» را کسب کند، هر چند تا به حال این اتفاق رخ نداده است. روی هم رفته اگر این دو حامی از «روحانی» پشتیبانی کنند می‌توانند هیجان ملی قابل توجهی به وجود بیاورند، اما به نظر می‌رسد از بیانیه‌ها خبری نیست، و البته خوب می‌دانیم که تا انتخابات تنها یک هفته فرصت باقی مانده است. این روزنه کوچک تر از آن است که بتواند تغییری اساسی در روند کارزار انتخابات ایجاد کند.

■ تلاش «روحانی» برای دفاع از کارنامه خود ■

از یک دیدگاه دیگر می‌توان گفت او تنها تلاش دارد برای دفاع از حیثیت و کارنامه خود در انتخابات شرکت کند. او در مذاکرات اتمی با رویکردی مقابله‌ای ظاهر شده بود و اکنون از دستاوردهای خود دفاع می‌کند. او تلاش دارد یادآوری کند (خصوصاً به «جلیلی» و حامیانش) که موافقت نامه‌های او با کشورهای غربی جهت تعلیق غنی سازی اورانیوم و بازفراوری به دستور و با حمایت کامل رهبران ایران صورت پذیرفته است. در ویدئوی انتخاباتی «روحانی» صحنه‌های تمجید رهبر از او مکرراً پخش می‌شود و این امر نشان از تلاش «روحانی» برای اثبات ادعای خود دارد.

■ سؤال اصلی ■

سؤال اصلی اینجاست: «روحانی» به دنبال چه هدفیست و آیت‌الله «خامنه‌ای» و دیگر بخش‌های نظام جمهوری اسلامی چه واکنشی از خود نشان خواهند داد؟

پایان