چرا پوتین مذاکرات هسته ای ایران را نابود نخواهد کرد؟

اینترپرس سرویس نوشت: صحبت‌های بسیاری بر سر احتمال بروز جنگ سردی دیگر میان واشنگتن و مسکو در حال جریان است. در حقیقت برخی حتی بر این عقیده‌اند که مسکو نمی‌خواهد تحریم‌های ایران از سوی آمریکا برداشته شود زیرا در آن صورت ایران خواهد توانست در صادرات نفت‌خام به غرب و مناطق دیگر با روسیه رقابت کند. اما به نظر می‌رسد که روسیه مایل است در برخی مسائل ازجمله پرونده هسته‌ای ایران با آمریکا همکاری نماید. چگونه می‌توان منطق روسیه را تبیین کرد؟ دست‌کم چهار توضیح در این خصوص ممکن است.

۱- دولت ولادیمیر پوتین مایل است مسائل مربوط به سیاست خارجی را بخش‌بندی کند. اختلاف شدید با آمریکا بر سر برخی مسائل سبب نمی‌شود که مسکو در مسائل دیگری که پای منافع مشترک در آن‌ها در میان است با واشنگتن همکاری نکند. هم آمریکا و هم روسیه (و همچنین بسیاری از کشورهای دیگر) قصد دارند از دستیابی ایران به سلاح‌های هسته‌ای جلوگیری کنند، پس منطقی است اگر روسیه به همکاری با آمریکا در این خصوص ادامه دهد.

۲- مسکو به این دلیل در راستای رسیدن به توافق بر سر مسئله هسته‌ای ایران تلاش می‌کند تا از میزان و شدت مخالفت‌های بین‌المللی نسبت به سیاست روسیه در خصوص اوکراین کاسته شود. بسیاری از دولت‌ها بیشتر نسبت به احتمال هسته‌ای شدن ایران نگرانند تا اقدامات روسیه در اوکراین.ازجمله می‌توان به رژیم اسرائیل، ترکیه، مصر، عربستان سعودی، و شاید برخی از اعضای اروپایی ناتو اشاره کرد. تلاش‌های جدی و مستمر مسکو در راستای رسیدن به توافق در مسئله هسته‌ای ایران می‌تواند پایه منطقی راحتی در اختیار این کشورها قرار دهد تا از ملحق شدن به آمریکا در اعتراض علیه اقدامات پوتین در اوکراین ممانعت ورزند.

۳- احتمالاً توانایی روسیه برای برهم زدن توافق هسته‌ای با ایران محدود است. البته واشنگتن و تهران در سال‌های گذشته همواره دلایل متعددی برای عدم توافق با یکدیگر داشته‌اند. اما اگر واقعاً امکان رسیدن به توافقی نهایی بین آمریکا و ایران بر سر برنامه هسته‌ای آن وجود داشته باشد، هیچ‌کدام از این دو کشور حاضر نیستند به خواست روسیه از این توافق منصرف شوند. در حقیقت احتمال دارد که هرگونه اقدام روسیه برای جلوگیری از توافق هسته‌ای با ایران در یک سو، و آمریکا و متحدان اروپایی در سوی دیگر به ضرر روسیه تمام شود و چهره‌ای ضعیف و ناکارآمد به آن ببخشد؛ و این امر دقیقاً همان چیزی است که پوتین از آن اجتناب می‌ورزد.

۴- نهایتاً اینکه، روسیه می‌تواند به منافع بالقوه قابل‌توجهی از قِبَل توافق هسته‌ای با ایران دست یابد. درست است که دستیابی به توافق نهایی با ایران و کاهش (اگر نگوییم حذف) تحریم‌های آمریکا و سایر تحریم‌های بین‌المللی علیه ایران به معنای افزایش رقابت ایران با روسیه در حوزه صادران نفت‌خام است اما کاهش تحریم‌های سازمان ملل علیه ایران به شرکت‌های روسی اجازه خواهد داد سرمایه‌گذاری‌های بیشتری در بخش نفت‌خام ایران انجام دهند. در حقیقت، همانند دولت شیعه عراق که با کمک آمریکا در بغداد بر سر کار آمد، تجارت با شرکت‌های نفت‌خام روسی می‌تواند به همان اندازه برای تهران سودآور باشد. همچنین ایران با کسب ثروت بیشتر می‌تواند رآکتورهای اتمی، سلاح‌ها، و کالاهای متفرقه بیشتری نسبت به شرایط فعلی از روسیه خریداری کند.

آنچه مسلم است این موارد جامع و کامل نیست. مسکو احتمال دارد بر پایه یک یا تمام دلایل فوق در راستای توافق هسته‌ای با ایران تلاش کند. بنابراین عدم تمایل روسیه برای همکاری با آمریکا برسر مسئله اوکراین به این معنی نیست که روسیه دست از همکاری با آمریکا بر سر ایران برخواهد داشت.