سخت ترین و نزدیک ترین زمان باقی مانده برای توافق هسته ای

به گزارش پارسینه، یادداشت زیر بقلم Meret Baumann دیروز 16 اکتبر 2014 در روزنامه نوی زورشه سایتونگ (Neue Zürche Zeitung) بچاپ رسیده است که برگردان فارسی آنرا میخوانید. این روزنامه ارگان اصلی سرمایه در سویس، همانند روزنامه فرانکفورته آلگمینه در آلمان است. بخاطر روابط وسیع با محافل سرمایه جهانی این روزنامه اغلب به اطلاعات پشت صحنه دسترسی دارد.

مذاکرات هسته ای با ایران؛ترس از شکست

پنج هفته پیش از پایان مهلت مذاکرات هسته ای، گفتگوها با ایران تحولی ندارد. به این علت که هیچکدام از طرفها علاقه مند به شکست مذاکرات نیستند، میتواند تمدید یک دوره دیگر برای مذاکرات، یک راه حل موقتی برای خلاصی از این وضعیت باشد.

بیانات شرکت کنندگان غربی در مذاکرات ماههاست که یکسان است. هدف حل اختلافات هسته ای که اکنون 12 سال ادامه دارد، هیچگاه اینقدر قابل دسترس نبود.

با اینهمه باقیمانده راه دشوارترین است. کمی پیش از پایان مهلت اولین دوره مذاکرات مورد توافق پنج قدرت دارنده حق وتو سازمان ملل متحد بعلاوه آلمان با ایران در ژنو که ماه جولای بود، یک دوره دیگر تا 24 نوامبر تمدید شد. از آنزمان اتفاق زیادی نیفتاده است.

در گفتگوهای حاشیه نشست سازمان ملل متحد در نیویورک درماه سپتامبر نیز پیشرفتی حاصل نشد، حتی یک دور مذاکرات از پیش تعیین شده در سطح وزرای امورخارجه لغو شد.

انتظارات خوشبینانه روحانی

حالا دوباره زمان به پایان نزدیک میشود. روز چهارشنبه کری وزیر امور خارجه آمریکا, همتای ایرانی او، ظریف و اشتون مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا در وین ملاقات کردند.

روز پنجشنبه گفتگوهای 6 جانبه ادامه یافت. در این میان ایرانی ها از پیش انتظارات خوشبینانه ای را دامن زدند. خبرگزاری ها گزارش دادند که رئیس جمهور روحانی در شروع هفته به رسانه های ایرانی گفته بود که توافق حتمیست، موضوع بر سر جزئیات است. در مقابل طرف آمریکایی همیشه مطرح میکند که بخاطر وجود اختلافات مهم توافق حتمی نیست و احتیاج به تصمیم گیری دشوار تهران دارد.

موضوعات مرکزی در مرحله کنونی زمانبندی برداشتن تحریمها، مدت توافق و ارائه شواهدی از طرف ایران که قابل بررسی باشد و ثابت کند برنامه اتمی ایران، آنطور که خود اظهار میکند، صرفاً صلح آمیز است. تهران فشار می آورد تا تحریمها هرچه سریعتر برداشته شوند و پیشنهاد میکند تا برنامه اتمی خود را در سطح مورد توافق برای چندین سال به انجماد درآورد. واشنگتن برروی یک مدت حداقل ده ساله پافشاری میکند.

یک دشمن مشترک نوین

از طرف دیگر طبق گزارشات رسانه ها، در یکی از مسائل مورد اختلاف، ظرفیت غنی سازی اورانیوم ایران، پیشرفتی حاصل شد. خبرگزاری آسوشیتدپرس، AP، که معمولاً به اطلاعات خوبی دسترسی دارد، اخیراً گزارش داد که آمریکا میتواند بپذیرد ایران شمار 4500 از سانتریفیوژهایش را بکار گیرد که تقریباً نیمی از مجموع سانتریفیوژهای فعال فعلی را شامل میشوند. مضاف بر این آمریکا پیشنهاد میکند که لازم نیست تهران بقیه سانتریفیوژها را کنار بگذارد بلکه نباید لوله های ارتباطی را وصل کند، تا بدین صورت راه حلی که صورت ایران را سرخ نگه دارد ارائه داده باشد.

رهبر انقلاب ، آیت الله خامنه ای یکهفته پیش دوباره درخواست کرد که در میان مدت شمار 190000 واحد جداگانه (SWU) راه اندازی شود. گزارش خبرگزاری APA اتریشی مبنی بر اینکه دیپلماتهای ایرانی در وین مدعی شدند به وزیر امور خارجه ظریف اجازه داده شده است تا در بحث سانتریفیوژها انعطاف بخرج دهد، خبری که تأیید نشده است.

با وجود مقاومتهای داخلی در ایران و آمریکا، علاقه مندی همه طرفها به یک راه حل زیاد است. اقتصاد ایران زیرفشار تحریمها بسختی رنج میبرد، پرزیدنت اوباما میتواند به یک پیروزی نادر در سیاست خارجی دست یابد و همچنین آشتون میتواند کارنامه پایانی خود را بهبود بخشد.

مضاف بر این ایران و غرب علیه دشمن مشترکی چون گروه تروریستی "دولت اسلامی یا داعش" به همکاری نیاز دارند. در این باره ایرانی ها، کامرون نخست وزیر بریتانیا و اشتینمایر وزیر امور خارجه آلمان اظهاراتی را بیان کردند. واشنگتن ولی در اندیشه اجتناب کردن از مرتبط کردن مذاکرات هسته ای و وقایع خاورمیانه است تا بدین ترتیب ابزار فشاری به دست ایران ندهد.

"مقدس نیست"

بر این زمینه، شکست اساسی مذاکرات میتواند مصیبتی باشد. بخاطر اختلافات بزرگی که تا کنون باقی مانده، ظریف وزیر امور خارجه ایران در وین موضوع تمدید مذاکرات را بمیان کشید که البته در توافقات پیش بینی نشده است. همچنین لاوروف وزیر امور خارجه روسیه گفت که او مطمئن است یک سازش امکانپزیر است، ولی احتمالاً نه تا 24 نوامبر. این تاریخ ولی مقدس نیست. آمریکا نمیخواهد حداقل در مذاکرات جاری هنوز از امکان تمدید مذاکرات صحبت بمیان آورد. کری وزیر امور خارجه روز سه شنبه در پاریس گفت یک توافق در پنج هفته آینده خارج از دسترس نیست.

ترجمه:امیر پرویز