واکنش جالب عبدالله شهبازی به ماجرای «فیتیله»

عبدالله شهبازی در عصر خبر نوشت: حوادث دیروز در برخی شهرهای آذربایجان تلخ بود. ماجرا با دستاویز قرار دادن پخش برنامه‌ای فکاهی در تلویزیون شروع شد.

«جوک‌های قومی» پدیده‌ای مختص به ایران نیست. در همه جای جهان هست. ولی ظاهراً از معدود جاهایی که در سال‌های اخیر رسم شده از این پدیده بعنوان دستاویز برای ایجاد آشوب سیاسی بهره ‌برند ایران است.

در بریتانیا، انگلیسی‌ها و اسکاتلندی‌ها و ایرلندی‌ها و ولش‌ها (ولزی‌ها) برای هم «جوک» می‌سازند. در کشورهای اسکاندیناوی، سوئدی‌ها و دانمارکی‌ها و فنلاندی‌ها به هم تکه می‌پرانند. ایتالیایی‌ها فرانسوی‌ها را به سخره می‌گیرند.

اسپانیایی‌ها نه تنها برای انگلیسی‌ها و فرانسوی‌ها بلکه برای اقوام مختلف اسپانیا جوک می‌سازند. در کانادا و بسیاری کشورهای دیگر همین وضع است. در سریال بلژیکی «سمندر»، که اخیراً از شبکه اول سیما پخش شد، نخست‌وزیر بلژیک را، که فلمیش (فلاندرزی) است، با تعبیر «فلمیش دهاتی» تحقیر می‌کنند.

این را نمی‌گویم که توجیه کنم اهانت به اقوام متنوع ساکن ایران را. می‌گویم که بدانیم این چیزها اختصاص به «ما ایرانیان» ندارد و پدیده چندان عجیب و غریبی نیست.

ماجرای دیروز، و ماجراهای مشابه که دو سه نوبت تکرار شده، نه بیان گر میزان واقعی حساسیت اقوام ایرانی به «جوک‌های قومی» بلکه بیان گر تحرکاتی است که می‌خواهد به هر بهانه در ایران آشوب بپا کند.

مدت‌هاست که پدیده تحریک ملیت‌ها و اقوام ایرانی علیه تمامیت ارضی ایران را شاهدیم. شاید زشت‌ترین آن اهانت‌های نژادپرستانه و سخیف به اعراب بود. اعراب ایرانی بخش مهمی از سکنه ایران را تشکیل می‌دهند و قدمت سکونت برخی از آن‌ها در فلات ایران به پیش از اسلام می‌رسد. آنان همانقدر ایرانی‌اند که اقوام ترک و بلوچ و کرد و غیره ایرانی‌اند.

ترک‌های ایرانی ساکنان کهن فلات ایران‌اند. بخش مهمی از تاریخ «دولت» در ایران با نام ایلات و سلسله‌های ترک آمیخته است تا بدان حد که اگر سهم ترکان را در ساختن تمدن ایرانی نادیده بگیریم عملاً چیز مهمی از تاریخ ایران پس از اسلام باقی نخواهد ماند.

ترکان همین نقش را در تأسیس دولت‌های بزرگ و فرهیخته مسلمانی چون گورکانیان هند و عثمانیان و ممالیک مصر داشته‌اند. هم‌اکنون بخش مهمی از مردم ایران ترک و نیمه ترک‌اند و سهم ترکان در سیاست و اقتصاد و فرهنگ ایران اگر بیش از سایر گروه‌های قومی نباشد کمتر نیست.

تلاش برای تبدیل کردن تفاوت‌های قومی به انشقاق و تعارضات قومی در ایران پیامدهای بسیار خطرناک دارد بویژه در فضای حساس کنونی منطقه.

بیهوده نیست که دیروز «العربیه»‌ سعودی بیش از هر رسانه دیگر با شور و شوق حوادث آذربایجان را پوشش می‌داد و خدا نکند که حادثه دیروز نه واکنش احساسی چند ده یا چند صد جوان آذربایجانی به یک برنامه سبک فکاهی تلویزیونی بلکه برخاسته از رقابت کانون‌های سیاسی قدرت باشد.