چاقوی روسی، دست ترک ها را برید!

پارسینه/آرش رازانی: آغاز ماجرای ارتباط دستگاه اطلاعاتی روسیه فعلی با افراطیون سلفی ، به سالهای جنگ در افغانستان بر می گردد. در دوره قدرت شوروی و پیش از ظهور گورباچف، در این کشور ارتش وظیفه ی خود را داشت، حزب کمونیست و دولت وظیفه ی خود و کا گ ب وظیفه و حدود خود. این کانون ها البته در مواردی هماهنگ نبودند و در تعارض با یکدیگر عمل می کردند. با درگیر شدن گروه های اسلام گرا به جنگ با شوروی افغانستان و انقلاب اسلامی، قدرت نیروهای مذهبی به وضوح به عنوان یک قدرت تازه نمایان شد و این موضوع ی نبود که از مطالعه و توجه کا گ ب دور بماند.

نفوذ شوروی در این گروه ها از همان دوران شروع شد. آن هم توسط عناصری از کا گ ب که در سایه ضعف مفرط دولت شوروی در فکر آینده بودند. هنوز عکس هایی که از روس های مسلمان شده در جبهه مجاهدین افغان منتشر می شد را به روشنی به یاد دارم. هیچگاه توبه ی آنها و اسلام سلفی شان را باور نکردم!

در دوره ی بعد از فروپاشی شوروی و سیاه روزی که یلتسین برای روسیه به ارمغان آورد، این عناصر سابق کا گ ب (با نمادی مثل پوتین این فرضیه را دنبال کنید) بودند که اقدام به خروج از حیطه ی تعریف شده سابق خود و چنگ اندازی به منابع ثروت در حال خصوصی شدن روسیه کردند. در این ایام ،هم چچن در داخل خاک روسیه و هم سلفی های تاجیکستان در جوار روسیه با جنگ و خونریزی و تروریسم ظهور کردند.

یک فرضیه این است که این غائله ها توسط دستگاه های اطلاعاتی غرب برای نابودی و اضمحلال قدرت روسیه بر پاشد. در همین سالها بود که حزب بعث پس از شکست عراق در جنگ کویت و قیام شیعیان و البته مرگ میشل عفلق به عنوان نماد بعثی گری سکولار، رو به گرایش های مذهبی تند آورد.

با این فرض که عناصر رده بالای کا گ ب برای چنگ اندازی به قدرت در روسیه در درجه اول ،و زمین گیر کردن آمریکا و غربی ها در درجه دوم، نقشه ی استفاده از نیروهای تندروی سلفی را کشیده باشند. چه اقداماتی می توانستند بهتر از آنچه اتفاق افتاد برای نیل به هدفشان انجام دهند؟

پس از به قدرت رسیدن پوتین،عملا عناصر سابق "کا گ ب" تمام قدرت را بدون محدودیت در روسیه قبضه کرده و شروع به قدرت نمایی کردند. چچن روسیه را در بحران بی پایانی فرو برده بود، پوتین بود که در قامت یک قهرمان ملی قضیه را با کمک سایر چچنی ها خاتمه داد. آمریکا پس از حمله به عراق با واکنش مسلحانه و سازمان یافته ی چه گروه هایی مواجه شد؟ گروه های سلفی که عمدتا توسط بعثی های سابق سازماندهی و فرماندهی می شدند. بذری که در زمان صدام در سلفی کردن بعثی ها کاشته شده بود نتیجه داد و درست علیه آمریکا.

آیا درست است که فرض کنیم سرویس های اطلاعاتی غرب تروریسم سلفی را در منطقه راه انداختند تا بلای جان خودشان شود؟ این درست است که بهانه ماندن آمریکایی ها در عراق همین عملیات بود که منافع سرشاری نصیب نئو کان ها شد ،اما آیا نمی توان فرض کرد آنها در وضعیت غیر مترقبه ای گرفتار آمدند و ناچار به ماندن شدند و در این حال از نتایج آن استفاده کردند.

چرا در دوران پل برمر بعثی ها همه از ارتش و دستگاه های دولتی طرد شدند تا مثلا در کمپ معروف "باکا " تجدید سازمان شوند و داعش از دل آن به وجود آید؟ آیا به دلیل همین خطر بالقوه ای نبود که از جانب آنها حس میشد؟ آیا آمریکایی ها نمی توانستند عراق را با در خدمت گرفتن همین افراد بدون بحران اداره کنند؟

این ذکاوت و دور اندیشی در صدام نبود که جریان سلفی سازی بعثی ها بدون مشاوره قوی به او صورت گرفته باشد. و دور از ذهناست که این مشاورین دستگاه های اطلاعاتی غربی بوده باشند. همچنین ادامه این حرکت بعد از مرگ او در بین بعثی - سلفی ها را که منجر به داعش گردید " خود جوش" نبود.تاکید این ادعا روی "داعش" و نه سایر گروه های سلفی تکفیری در منطقه است زیرا تکلیف بقیه و خاستگاهشان معلوم است. رفتار متفاوت داعش، استقلال از القاعده و ایجادانفجاربزرگتر در عراق ،زمانی که آتش ضد روسیه در اوکراین بر پا بود طرح نو محافظه کاران نبود. برنده ی ظهور داعش، روسیه بود که از دیکتاتوری ضد آزادی ظرف دو سال به منجی ملت های خاورمیانه و شریک استراتژیک اروپایی ها در این منطقه تبدیل شد.

انفجار امروز استانبول به دنبال سایر تحرکات تروریستی داعش در خاک اروپا پس از عملیات روسیه در سوریه و در امان ماندن روسیه از این تهدیدات ، نشانه ی دیگری از این فرضیه است که داعش به عنوان تیغه ی برنده ی روسی، دست دشمنان را می بُرد نه دسته ی خود را. ترکیه ،همان گونه که پیش بینی شد در حال تبدیل به بازنده ی بزرگ ماجرای سوریه است.گر چه انگشت اتهام تامین مالی داعش از طریق خرید نفت قاچاق متوجه ترکیه است، اما این عملیات نشان داد که داعش خود را وام دار این تجارت کثیف نمی داند.

فرانسه هم پس از عملیات تروریستی پاریس از صف مخالفان روسیه به گروه هم پیمانان روسیه در مبارزه با داعش ملحق گردید. همچنین آنچه در باره ی فروش سهام آرامکو این روزها مطرح است، مهم ترین نتیجه اش فروپاشی سازمان نیمه بیمار اوپک است که باز منافع این اتفاق متوجه روسیه خواهد بود که در پی در بیرون کردن یک رقیب جدی در تعیین قیمت نفت است .

روسیه ،خود با ایجاد و تقویت گروه کشورهای صادر کننده ی گاز در پی ایجاد تشکلی مشابه اوپک برای سلطه بر بازار آینده ی گاز است و همان گونه که در مطالب قبل مطرح شد، یک دلیل مهم حضور نظامی روسیه در سوریه ،سیطره بر جریان صادرات گاز است. در نهایت، کانون های قدرت و ثروت در پیوند با هیولایی مثل پوتین و ابر سرمایه داران تازه برآمده ی هم پیمان او، برندگان اصلی همه ی این منازعات خواهند بود.