گوناگون

چرا مجلس ایران به اندازه کنگره آمریکا مورد توجه و تحلیل قرار نمی گیرد؟

پارسینه: یکی از نقاط قوت آمریکا در مذاکرات هسته‌ای این بود که همهٔ کشورها در صحنه‌ٔ بین‌المللی، و همچنین افکار عمومی، پذیرفته‌ بودند که «کنگره» نهاد مستقلی است که از هیچ مرجع مافوقی دستور نمی‌گیرد.

در نتیجه - هرچند در حقوق بین‌الملل کشورها در کلیت خود مورد خطاب قرار می‌گیرند و، از لحاظ نظری، کنگره نیز مشمول تعهدات دولت آمریکا می‌شود - اما واقع‌بینی حکم می‌کرد که در طول مذاکرات، استقلال کنگره و خصلت فرمان‌ناپذیری آن همواره توسط ایران و سایر کشورهای ۵+۱ مد نظر قرار گرفته شود.

در واقع، پیامد بین‌المللی «چهره‌ٔ مستقل کنگره» این بود که دولت آمریکا می‌توانست در طول فرایند مذاکراتی بسیاری از مطالبات طرف مقابل را موکول و مشروط به رای و نظر کنگره نماید و از این طریق خطوط و چارچوبی برای مذاکرات ترسیم کند؛ ضمن اینکه برحسب مصلحت، با حفظ ظاهر، پشت سپر کنگره نیز پنهان شود.

وجههٔ مستقل کنگره، در بُعد عملی، برای آمریکایی‌ها این حُسن را هم داشت که طرف مذاکره‌کنندهٔ ایرانی مجبور بود وقت، منابع و انرژی فراونی برای مطالعه و شناخت قوانین داخلی آمریکا، درک روابط عرفی و قانونی «میان-نهادی» در این کشور، و حتی فهم مقررات آیین‌نامه‌ای کنگره صرف کند تا قادر باشد هم برآورد و تصویر واقع‌بینانه‌‌تری از صحنه مذاکرات بدست‌ بیاورد، و هم از صحت و سقم ادعاهای مذاکره‌کننده آمریکایی اطمینان حاصل نماید.

اما متاسفانه، مجلس ایران به درست یا غلط در صحنهٔ بین‌المللی از چنین وجهه‌ای برخوردار نبوده و نیست. اگر به مقالات رسانه‌‌ها، نوشته‌های تخصصی و توصیه‌های کارشناسان در اتاق‌فکرهای غربی در طول مذاکرات هسته‌ای نگاهی بیاندازیم،‌ به خوبی درمیآبینم که اغلب این تحلیل‌ها برای مجلس ایران هیچ استقلال یا ابتکار عمل ویژه‌ای قائل نبوده یا اصولاً کمتر وقت خود را به بررسی و واکاوی نقش و اختیارات قوهٔ مقننهٔ ایران صرف کرده‌اند.

به طبع، دولت آمریکا و سایر اعضای گروه ۵+۱ نیز، به دلایل که باید بررسی شود، مجلس ایران را نهاد تحت‌الامری تصور می‌کردند که بی قید و شرط تابع تصمیمات نظام است؛ و به همین خاطر هم برای تیم مذاکره‌کننده ایران، یا همان نمایندگان نظام، هیچ‌گونه محدودیتی در پذیرش شروط و مطالبات خود قائل نبودند.

حتی پس از انعقاد برجام نیز شاهد بودیم که کمتر رسانه‌ای در سطح بین‌المللی یا کمتر سیاستمداری در آمریکا و اروپا به جلسات علنی استماع مجلس در مورد برجام یا گزارش نهایی «کمیسیون ویژهٔ برجام» توجه ویژه‌ای داشت، یا با اشتیاق و هیجان در انتظار رای نهایی مجلس در مورد این توافق بین‌المللی نشسته بود.

به عبارت دیگر، در مورد ایران، به دلیل وجههٔ مخدوش مجلس در صحنهٔ بین‌المللی، چه در مذاکرات هسته‌ای و چه در سایر مذاکرات بین‌المللی، مقولهٔ «تفکیک اختیارات» و «استقلال قوا»، بهانهٔ چندان قابل قبول و پذیرفته‌ شده‌ای نیست؛ و این امر خود فشار مضاعفی بر شانهٔ مذاکره‌کنندگان و دستگاه دیپلماسی کشور وارد می‌آورد.

به همین خاطر نیز، امروز که با نزدیک شدن فصل انتخابات، مجدداً بحث رد صلاحیت‌ها و نظارت استصوابی در رسانه‌ها و محافل سیاسی ایران گرم است، جا دارد از این زاویه نیز به تاثیر عملکرد نهاد‌های مختلف بر وجهه، اعتبار و جایگاه بین‌المللی مجلس نگاهی بیاندازیم. چرا که یک رویکرد صرفاً «سیاسی» و جناحی، که تنها ملاحظات سیاست داخلی را مد نظر دارد،‌ شاید به تنهایی راهگشا و برای مصلحت‌اندیشان کشور هشداردهنده نباشد.

باید از یک زایهٔ‌ «ملی» و با توجه به تجربیات بین‌المللی، به ویژه تجربهٔ عبرت‌آموز سال‌ها مذاکره هسته‌ای، به کارکرد نهادهای داخلی نگاه کنیم، و در پی یافتن راه حل‌های اصلاحی باشم.


رضا نصری/حقوقدان بین المللی

ارسال نظر

  • بستان ابادي

    خيلي جالبه سطح سواد را قياس كن سطح معلومات را قياس كن .سطح فكر ما كجا امريكا كجا .
    طرف با پول مدرك گرفته حالا با بيسوادي شده نماينده .شما ميخاي اينو تحليل كنه .عجب ها

  • شهاب

    چرا ؟!
    این پرسش شما از هر لطیفه ای مضحکتر و عجیبتر است.
    باید ببینید مجلس ما بین اکثریت جامعه چه جایگاهی دارد و سپس دست به این مقایسه بزنید.مجلسی که هنر و فعالیتی جز تصویب سریع و بدون مخالفت لایحه افزایش حقوق خودشان را ندارد قابل مقایسه با هیچ کجا جز قهوه خانه حیدر ملنگ نیست.

  • ناشناس

    جون مجلس ايران اينه مردم نيست و خواسته هاي مردم را انعكاس نمي دهد و نمايندگي نمي كند

  • ناشناس

    در کشورهای مثل امریکا از گروهای مختلف در مجلس هستند ولی در ایران فرق دارد عده ای را به بهانه های مختلف رد کردن فقط می خواهند مثل شوروی سابق یا کره شمالی باشد ولی در امریکا چند حزب وارد مجلس می شوند حالا حالا ها زود است که ما به سطح جهانی برسیم پس بیخیال نتیجه های ما شاید به امروز کشور های پیشرفته جهان برسند ما هنوز یاد نگرفتیم که چطوری یا چگونه همدیگررا تحمل کنیم

  • معلم

    مجلس ما یک اجتماع نمایشی و هیچکاره است مانند یک بوستان زیبا اما از جهت بهره دهی نازا و بی خاصیت.

نمای روز

داغ

صفحه خبر - وب گردی

آخرین اخبار

اخبار مرتبط سایر رسانه ها
    اخبار از پلیکان
    تمامی اخبار این باکس توسط پلتفرم پلیکان به صورت خودکار در این سایت قرار گرفته و سایت پارسینه هیچگونه مسئولیتی در خصوص محتوای آن به عهده ندارد