امیر محبیان: رسانه‌ها در وقایع منطقه همسوی سیاست حکومت‌ها بوده‌اند

شفقنا نوشت:

یک استاد دانشگاه معتقد است: رسانه‏های موجود اگر دغدغه‏ای دارند و تلاش می‏کنند خبری مبتنی بر کذب منعکس نکنند، از این جهت نیست که کذب را اساسا منکر هستند یا آن را نامطلوب می‏شمارند بلکه نگران این هستند که افشای کذب به اعتبار آن‏ها نزد مخاطبانشان صدمه بزند به عبارتی اگر هم سو با اخلاق اسلامی هستند، برحسب حسن نیت نیست بلکه در راستای بازاریابی خبر است.

دکتر امیر محبیان، روزنامه نگار و مدیرعامل خبرگزاری آریا در گفت و گو با خبرنگار شفقنا (سایت همکاری های خبری شیعه) درباره ویژگی های یک رسانه دینی می گوید: یک رسانه دینی تلفیقی از دوگونه اخلاق را باید به هم نزدیک کند. اخلاق رسانه‏یی، اخلاق خاصی است یعنی به عبارتی یک فردی که در حوزه رسانه فعالیت می‏کند باید به خبر به عنوان محور اصلی کار خود توجه کند و این خبر باید یک ناهمگونی با روند عرضی داشته باشد یعنی خبر همان چیزی است که حالت تعجب را به وجود آورد و جلب نظر کند اما این موضوع ممکن است سبب حرکتی شود که با اخلاق دینی هم‏خوانی نداشته باشد یعنی هرگونه خبری از نظر تفکر و اخلاق دینی قابل درج نیست.

این مدرس فلسفه غرب ادامه می دهد: درباره موضوعی که بشریت به آن علم ندارد، نباید اظهار نظر کند یا موضع بگیرد. در مورد خبر نیز به همین شکل است بدان معنا که گاهی اوقات خبر از صحت و سلامت دقیقی برخوردار نیست یعنی به عبارتی خبر ظنی است و وقتی ظنی است باید از آن فاصله گرفت و اجتناب کرد.

او تاکید می کند: وقتی انسان می‏خواهد دو اخلاق را از دو موضع متفاوت به هم نزدیک کند، ناچار باید به گونه‏ای عمل کند که یکی اولویت داشته باشد. ما می‏بینیم که رسانه‏ها در غرب در محیط سکولار بالیدند و رشد کرده‏اند و اخلاق خاص خودشان را دارند. حال ما اگر می‏خواهیم رسانه خود را با اخلاق اسلامی به عنوان محور اصلی، هماهنگ کنیم، باید به گونه‏ای عمل کنیم که اخلاق اسلامی غلبه پیدا کند.

محبیان ادامه می دهد: از این رو به نظر می‏رسد که اخلاق رسانه‏یی منطبق با اخلاق اسلامی باید با اخلاق رسانه‏یی که در سطح دنیا، مطرح می‏شود، متفاوت باشد. بر همین اساس است که در سطح دنیا، افشاگری به عنوان یک نکته مهم و ارزشمند در فعالیت رسانه‏یی به شمار می‏رود. در حالی که افشاگری بر اساس اخلاق اسلامی مورد تأیید نیست و حتی باید مانع از آن شد، به این دلیل که حریم افراد، محترم است و آبروی افراد، همچون خون آن‏هاست، افشاگری به شکلی که آبروی افراد، بازیچه قرار گیرد در حوزه اخلاق اسلامی مورد تأیید نیست حتی اگر سبب افزایش تیراژ شود یا رنکینگ را در سایت‏های خبری بالا ببرد.

این استاد دانشگاه درباره رسانه های جوامع اسلامی و نوع عملکرد آن ها می گوید: متأسفانه ما شاهدیم که برخی، اولویت را جا به جا در نظر می‏گیرند و تلاش می‏کنند بیشتر ملاک‏های مادی را در نظر بگیرند و در تعیین خبر، رنکیگ یا تیراژ برای آن‏ها اهمیت بیشتری نسبت به حرکت در چارچوب اخلاق پیدا کرده است که این مایه تأسف است.

محبیان در این باره می افزاید: بیشتر دغدغه رسانه‏های موجود، نهایتا کسب اعتبار نزد خوانندگانشان است البته نه تنها در سطح جهان اسلام که در تمام دنیا بدین شکل است. بنابراین اگر دغدغه‏ای دارند و تلاش می‏کنند خبری مبتنی بر کذب منعکس نکنند، از این جهت نیست که کذب را اساسا منکر هستند یا آن را نامطلوب می‏شمارند بلکه نگران این هستند که افشای کذب به اعتبار آن‏ها نزد مخاطبانشان صدمه بزند؛ به عبارتی اگر همسو با اخلاق اسلامی هستند، برحسب حسن نیت نیست بلکه در راستای بازاریابی خبر است.

مدیرعامل خبرگزاری آریا، بهترین روش رسانه‏یی را روش صداقت و صادق بودن عنوان می کند؛ روشی که هم دین به آن تأکید کرده و هم این که تاریخ ثابت کرده است اگر رسانه‏ای صادق باشد و رعایت اخلاق و حرمت‏های انسانی را در دستور کار خود قرار دهد، نزد مردم از اعتبار بیشتری برخوردار می‏شود.

این مدرس فلسفه غرب یادآور می شود: اگر درست عمل کنیم می‏توان هم اخلاق اسلامی را رعایت و هم نزد مخاطبان خود اعتبار کسب کرد.

محبیان درباره نقش رسانه‏ها در موج بیداری اسلامی و دموکراسی خواهی که در خاورمیانه و کشورهای عربی ایجاد شده، معتقد است: ما شاهد یک نوع مدیریت بر خبر از سوی رسانه‏ها بودیم؛ رسانه‏ها چه در جهان اسلام و چه رسانه‏ها به نحو عام به هر صورت حرکتشان مبتنی بر دولت‏ها و حکومت‏های خودشان است؛ مثلا اگر و به گونه‏ای عمل می‏کند که برخلاف آن نباشد و دروازبانی خبر به شکلی است که امکان دارد با تغییرات ظریف و در نظر گرفتن اقتضائات و التزامات، ماهیت خبر را دگرگون کند یا ترکیب نهایی به شکلی باشد که پیام دیگری، غیر از پیام اصلی و واقعی خبر را به مخاطب برساند.

او در این باره می افزاید: هر چند آن‏ها در قالب یک خبر مباحثی را مطرح می کنند اما در عین حال تلاش فراوانی انجام می دهند که مدیریت ادراک مخاطبان خود را در اختیار داشته باشند و این مدیریت ادراک، گاهی موفق بوده و گاهی نیز ناموفق. آن چیزی که سبب شده آن‏ها مجبور شوند اخبار را منعکس کنند، حتی اگر مایل هم نبودند، قدرت اخباری بوده که از سوی مردم به عنوان بیداری اسلامی در جهان اسلام مطرح شده است.

این استاد دانشگاه درباره عملکرد رسانه های شیعه در زمینه یاد شده، تاکید می کند: پیش از این که خبری به شکل حساب شده منعکس شود و بخواهد منشا اثر شود باید یک رویکرد و استراتژی روشن را در قبال وقایع داشته باشد. رسانه‏های شیعه و رسانه‏هایی غیر از رسانه‏های ایران، معمولا اطلاعات دقیقی از وقایع نداشتند یا متأثر از رسانه‏های غرب بودند اما رسانه‏های جمهوری اسلامی یا رسانه‏هایی که متأثر از آن‏ها هستند با بیان این بیداری اسلامی توانستند چالش برانگیز شوند.

او در پایان می گوید: ما اگر بتوانیم با استراتژی روشن نسبت به وقایعی که اتفاق می‏افتد یا در سطح بالاتر وقایعی که اتفاق خواهد افتاد با پیش بینی دقیق مواجه شویم می‏توانیم، رویکردهای مؤثرتری را داشته باشیم و نه تنها منعکس کننده اتفاقات باشیم بلکه در روند درست انعکاس آن‏ها تأثیری بیشتر و مناسب‏تری بگذاریم.

انتهای پیام