حکم شرعی گرفتن وام برای سفر حج تمتع

با توجه به افزایش هزینه ثبت نام برای حج گاهی افراد برای انجام فریضه حج به دنبال گرفتن قرض و یا وام هستند که در این زمینه علما نظرات فقهی مختلفی را مطرح کرده اند.

با توجه به افزایش قیمت حج، عده‌ای استطاعت مالی خود را برای انجام فریضه حج از دست دادند؛ اما برخی برای ادای این فریضه الهی اقدام به گرفتن وام و یا قرض می‌کنند در صورتی که بر اساس نظر فقها تحصیل استطاعت و گرفتن قرض برای حج واجب نیست و اگر کسی استطاعت مالی نداشته باشد تکلیفی برای ادای حج ندارد.

با این حال افرادی که در نظر دارند با دریافت قرض و یا وام حج خود را به جای بیاورند باید به چند نکته توجه داشته باشند.

حجت الاسلام مظاهری، کارشناس پاسخگویی به سوالات شرعی در بعثه مقام معظم رهبری در مکه مکرمه در جلسه روحانیون کاروان سخن می‌گفت، در این باره نظرات فقهای مختلف را مورد بررسی قرار داده و اظهار کرد: بر اساس نظر فقها ممکن است برخی افراد که امسال در اولویت حج قرار گرفته اند در سال‌های گذشته حج بر آنها مستقر شده باشد که در این صورت لازم است ولو با گرفتن قرض به حج بروند.

وی همچنین به بررسی چهار نظریه درباره حکم شرعی قرض گرفتن برای تشرف به حج و کفایت آن از حجه الاسلام می‌پردازد، که اولین نظریه مربوط به حضرت امام خمینی (ره) است.

امام خمینی (ره) در مسئله 20 مناسک فرموده‌اند: اگر کسی با قرض به حج مشرف بشود، ولو اینکه بتواند با سهولت آن را ادا کند، حج او حجه الاسلام محسوب نخواهد شد.

نظربه دوم، نظر فقهایی همچون حضرت آیت الله العظمی خامنه ای، آیت الله العظمی صافی گلپایگانی، آیت الله العظمی زنجانی، مرحوم آیت الله العظمی خویی و مرحوم آیت الله العظمی گلپایگانی است که گفته‌اند: قرض واجب نیست اما اگر کسی قرض کرد و به سهولت و آسانی و بدون مشقت بتواند این قرض خود را ادا کند، حج او حجه الاسلام است.

نظریه سوم، نظر آیت الله العظمی مکارم شیرازی است که می‌گوید: کسی که قرض بگیرد حجش حجه الاسلام محسوب نمی‌شود مگر آن که معادل وام اموال داشته باشد که از محل آن بتواند بدهی خود را به آسانی بپردازد که در این صورت مستطیع و کفایت از حجه الاسلام می‌کند.

نظریه چهارم، نظر آیت الله العظمی سیستانی است که می‌فرماید با قرض کسی مستطیع نمی‌شود مگر اینکه این قرض و وام دارای أجل بعید باشد؛ یعنی وقت پرداخت این قرض آن قدر دور است که عقلا به آن توجه نکنند که در این صورت حج بر چنین شخصی واجب خواهد بود.