اظهار نظر ده نمکی درباره حضور روحانی در سینما

اولین نشست تخصصی روحانیت در قاب سینما با حضور حجت الاسلام حمید رسایی(نماینده مجلس شورای اسلامی و یکی از اعضای شورای پروانه نمایش)، مسعود ده‌نمکی (کارگردان) و علی معلم (کارشناس سینما) با موضوع «روحانیت، جوانی، سینما» در سالن شماره 3 سینما فلسطین برگزار شد.

در این نشست ابتدا علی معلم درباره جلسات پژوهش و تحقیق در خصوص قشر روحانیت و ارتباط آن‌ها با سینما سخن گفت: بسیاری از مسایل در حوزه سینما باید روشن شود که متاسفانه هنوز در هاله‌ای از ابهام است. رابطه معناداری میان این جریان فکری و سینما وجود نداشته از سوی دیگر احکام مشخصی در ارتباط با تصویر دیده نشده است. رابطه فقه و جریان سینما در وضعیت موجود به صورت مشخص دیده نمی‌شود و هرگاه سینما به سمت این قشر از جامعه رفته است با انتقاد مواجه شده است که شاید یکی از دلایل آن حکومت روحانیت بر کشور است.

وی افزود: در تصویر روحانیت در سینما باید تفکیک قائل شد. روحانیت در کنار مردم و به صورت سنتی زندگی می‌کنند باید دیده شود که حتی وقتی این روابط در سینما دیده می‌شود باز با نگاه سیاسی به آن نزدیک می‌شوند و اتفاقی که برای رسوایی افتاد و فیلم در قم نمایش داده نمی‌شود.

معلم تصریح کرد: در بسیاری از سریال‌ها به قدری به روحانیت به صورت مثبت و شمایلی پرداخته شده است که برای مردم باورپذیر نیست و رابطه طبیعی روحانیت با مردم را نیز با این نوع تصویر کردن زیر سؤال می‌برد.

رسایی: سینما نسبت به روحانیت کم کاری کرده است

در ادامه این نشست حجت الاسلام حمید رسایی به سابقه و پیشینه سینما و روحانیت اشاره کرد و گفت: سابقه سینما در کشور ما به 100 سال بیشتر نمی‌رسد اما روحانیت و اسلام قرن‌هاست که وارد کشور ما شده است . نگاه من به این لباس به عنوان ابزار است، ابزاری که مردم می‌توانند با آن ارتباط خوبی برقرار کنند و مسایل دینی‌شان را از این افراد ملبس جویا شوند. سینما هم ابزار است و در ابتدای انقلاب مورد نفرت و انزجار آحاد مردم قرار گرفت زیرا از آن به شیوه درست استفاده نشده بود و بیشتر در اشاعه فحشا و در جهت نابود کردن اخلاق و خانواده قدم برداشته بود اما امام به این رسانه و ابزار و قدرت آن اشراف داشت و سخنان امام خمینی در خصوص سینما فصل‌الخطاب این هنر صنعت شد.

رسایی بیان کرد: حضور روحانیت در قاب سینما و تصویر از فیلم «زیر نور ماه» تا «رسوایی» قابل بحث است. از آن زمان تاکنون فیلم‌های متعددی ساخته شده که قابل بحث و نظر است. این فیلم‌ها نقاط ضعف و قوت زیادی دارند.

عضو شورای پروانه نمایش در ادامه افزود: سینما نسبت به روحانیت کم کاری کرده است زیرا باید معایب و محاسن را در کنار هم عنوان می‌کرد .سینما ابزار است و با این ابزار می‌توان شأن و منزلت روحانیت را تقویت کرد. «مارمولک» فیلم موفقی نبود زیرا عناصری که فیلم را ساخته بودند حتی اگر قصد و نیت درستی هم داشتند آن را نتوانستند به خوبی به مخاطب انتقال دهند.

وی اظهار داشت: یکی از دلایلی که سینما و روحانیت نتوانستند در کنار هم قرار بگیرند مقاومت حوزه در مقابل تجدد است و یکی از دلایل سالم ماندن حوزه‌ها همین مقاومت می‌تواند باشد به طور مثال برای ورود کامپیوتر به حوزه مقاومت می‌شد اما وقتی به دقت نگاه می‌کنیم نرم‌افزارهای علوم اسلامی و انسانی توسط برنامه‌نویسانی که در حوزه تحصیل کردند نوشته می‌شود و کارهای موفقی ارائه می‌گردد. البته وقتی سینماگر می‌تواند در این حوزه موفق عمل کند که دغد‌غه‌مند باشد.

در ادامه نخستین نشست روحانیت در قاب سینما «مسعود ده‌نمکی» عنوان کرد: حکومت ما به نام روحانیت و دین بنا نهاده شده و حوزه‌ها باید پاسخگو باشند بعد از انقلاب تئوریسین‌هایی که باید تولید اندیشه می‌کردند و در اتاق فکر قرار می‌گرفتند ترور شدند و انقلاب گریبان‌گیر روزمرگی شد وقتی قرار شد کار کنیم به تقلید از غرب سراغ توسعه‌های مختلف سیاسی و فرهنگی رفتیم.

روحانی در سینما به مفهوم سینما در خدمت دین نیست

وی خاطرنشان کرد: روحانیت نسبت به جامعه مسئولیت دارد تنها یک طبقه یا قشر جامعه نیست البته به نظر من بحث روحانی در قاب سینما تنزیل مقام روحانی است حضور فیزیکی روحانیت در سینما به مفهوم سینما در خدمت دین نیست.

ده نمکی با بیان اینکه سینما یک رسانه است افزود: وقتی قرار است میلیون نفر مخاطب این منبر باشند باید به ابزار و مولفه‌های آن باید مسلط باشیم و حوزه در خصوص فقه سینما، حکمت سینما و هنر باید وارد شود. متاسفانه در دانشگاه‌ها تکنیک سی سال پیش سینما تدریس می‌شود .

وی در ادامه گفت: به عقیده من زمانی سینما می‌تواند موفق عمل کند که مفاهیم به درستی مشخص باشد و سینماگری می‌تواند در این حوزه فعالیت کند که به مفاهیم درونی اثر اعتقاد داشته باشد، نمی‌توان فیلم‌نامه‌ای را حوزه بنویسد و آن به سینماگر به عنوان تکنسین ارایه شود و توقع داشت فیلم خوبی از آن تولید شود.

رسایی در ادامه نشست به لباس روحانیت در قاب سینما اشاره کرد و گفت: اگر سینما به حوزه و روحانیت نزدیک نشده است یکی از دلایل آن عدم علاقه سینماگر به نزدیک شدن به این قشر از جامعه است. دین در مقابل آزادی است و انسان را در چارچوب قرار می‌دهد و سینما ابزاری است که در تعریف غرب همراه با آزادی است و در کنار هم قرار گرفتن این دو نیاز به تخصص و در هر دو حوزه دارد.

مسعود ده نمکی در ادامه توضیح داد: ما برای ارکان زندگی روایات مختلف داریم که متاسفانه از آن غافلیم به صورت آنالیز شده در اختیار مردم قرار نگرفته است . روایات مختلفی درباره زیبایی شناسی، حقوق مخاطب، تخیل، سرگرمی وجود دارد و در تمام این روایات به اصل آموزش توجه شده است.

وی در خاتمه افزود: باید در سینما به اصل تعمیم توجه شود. وقتی مسئله‌ای طرح می‌شود نباید به دیگر افراد جامعه که در آن قشر هستند تعمیم داده شود که متاسفانه در ایران به این صورت است . وقتی یک روحانی کار می‌کند و در کنار مردم و با مردم زندگی می‌کند نباید به دیگر روحانیون تعمیم داده شود. یا درباره اقشار مختلف جامعه وقتی در فیلم صحبت می‌شود نباید به دیگر اقشار جامعه تعمیم داده شود. وقتی در اخراجی‌ها 4 نخاله در میان جمعی از رزمندگان دیده می‌شود نباید به تمام رزمنده‌ها تعمیم داده شود.