همه آنچه دوست دارید درباره «جشنوراه کن ۲۰۱۳» بدانید

برادران كوئن در میان مولفان مورد علاقه جشنواره كن هستند فیلمسازانی كه حتی آنها را به نام «مافیای كن» می شناسند پس هیچ جای تعجب نیست كه فیلم شان در بهترین سالن جشنواره كن به نمایش دربیاید

درباره «گذشته» و كارگردان آن اصغر فرهادی نمی توان با قطعیت قضاوت كرد. او با ساخته قبلی خود (یك جدایی) توانست نگاه تحسین آمیز همه منتقدان را به خود جلب كندو در بسیاری از جشنواره‌های جهانی درخشید

دیگر برای هر علاقه مند جدی و پیگیر سینما مشخص شده است اعلام لیست نهایی فیلم های شركت كننده در بخش مسابقه جشنواره كن نشانه آغاز بهار است. كن ثابت كرده در میان همه جشنواره ها از اهمیت بیشتری برخوردار است. همه كارگردان ها و تهیه كنندگان مشتاقند نخستین اكران فیلم شان در ساحل كن اتفاق بیفتد و درست از همین رو است كه عدم شركت فیلم های معروف و فیلمسازان نام آشنا در آن بیشتر به چشم می آید.

تازه ترین اثر لارس ون تریه «جنون نزدیكی» بنا به گزارش های رسیده هنوز آماده نمایش نشده است. هرچند شخصا بسیار از عدم نمایش تازه ترین ساخته استیو مك كویین «دوازده سال بردگی» ناامید شدم. از انگلستان هیچ فیلمی در بخش مسابقه حاضر نیست. اما استفن فرییرز با فیلمی به نام «بزرگ ترین مبارزه محمدعلی» كه درباره شرح مبارزات محمدعلی كلی علیه جنگ ویتنام است و برای شبكه HBO ساخته در یكی از بخش های ویژه حضور خواهد داشت. (یك یادآوری كوتاه: فیلمسازی جوان از بریتانیا به اسم آنا كارو كه فارغ التحصیل مدرسه ملی فیلمسازی است با فیلمی كوتاه در بخش سینه فونداسیون حاضر است).

اما از حضور فیلمسازان پرآوازه، مشهور یا كسانی كه پیش از این هم نخل طلا را از آن خود كرده اند نباید غافل بود: رومن پولانسكی، نیكلاس وندین رفن، پاولو سورنتینو، استیون سودربرگ، الكساندر پاین، جوئل واتان كوئن، فرانسوا اوزون، تاكاشی میكه، هیروكازو كوری ادا، جیمز گری، عبداللطیف كشیشه و اصغر فرهادی. البته فیلم افتتاحیه هم هست: فیلم هایی كه معمولابا دقت و زیركی انتخاب می شوند. فیلم افتتاحیه معمولابا نیم نگاهی به هرچه باشكوه تر شدن مراسم فرش قرمز، حضور چشمگیر ستاره ها و عكاس ها انتخاب می شود. موضوعی كه برای خود جشنواره، حامیان مالی آن، فروش بلیت ها و... اهمیتی حیاتی دارد. فیلم افتتاحیه امسال «گتسبی بزرگ» ساخته باز لورمان است. فیلمی كه در آن لئوناردو دی كاپریو در نقش گتسبی خاص و مرموز بازی می كند.

اما این انتخاب هم بسیاری از علاقه مندان جشنواره كن را در بیم و امید قرار داده است. به خصوص اینكه این بیم و امید محصول توجه به كارنامه پرفراز و نشیب باز لورمان است. پیش نمایش های فیلم هم بر شدت این بیم و امید افزود. آیا لورمان توانسته است نكات ظریف و دقیق كتاب اسكات فیتز جرالد را درست از آب دربیاورد؟ بیایید امیدوار باشیم كه چنین اتفاقی افتاده اما یكی از تهیه كنندگان فیلم به خبرنگاران گفته: «اگر نتوانیم برای فیلم در كن یك مهمانی بزرگ برگزار كنیم پس كی و كجا قرار است چنین اتفاقی بیفتد؟» فیلم افتتاحیه بخش «نوعی نگاه»- بخش جایگزین مسابقه اصلی كه به قول خیلی ها روح حقیقی جشنواره كن را در آن می توان جست وجو كرد- فیلم تازه سوفیا كاپولااست. فیلم بر اساس داستانی حقیقی ساخت شده است و درباره جوانانی است كه به خانه هنرپیشه های معروف می روند و دست به دزدی می زنند، نوعی حس یادگارپرستی عجیب و غریب، ستاره اصلی فیلم هم اما واتسون است.

از همین حالاو با توجه به حضور و دخالت برت بستون الیس می شود فیلم سوفیا كاپولارا قضاوت كرد. اما باید مسائل دیگری را هم در خاطر داشت او در فیلم های گذشته اش مثل «گمشده در ترجمه» یا «یك جایی» نشان داده كه بیشتر متمایل است قضایا را با بخشندگی و همدلی ببیند تا سختگیری و دقت.

اما جنجالی ترین فیلم بخش مسابقه كدام فیلم است؟ با توجه به پیش نمایش ها می شود این عنوان را به فیلم «فقط خدا می بخشد» بخشید: فیلمی پر از خشونت و شگفتی برای تماشاگران فیلم. صحنه هایی كه در تایلند فیلمبرداری شده اند. درست مثل امواج رادیو اكتیو كه می تواند تماشاگران را تحت تاثیر قرار بدهد. آیا احتمال دارد این فیلم با جایزه جشنواره را ترك كند؟ هیچ بعید نیست با توجه به سلیقه و تركیب هیات داوران شاید این اتفاق بیفتد.

برادران كوئن در میان مولفان مورد علاقه جشنواره كن هستند، فیلمسازانی كه حتی آنها را به نام «مافیای كن» می شناسند پس هیچ جای تعجب نیست كه فیلم شان در بهترین سالن جشنواره كن به نمایش دربیاید. در تازه ترین فیلم برادران كوئن اسكار ایساك نقش یك خواننده فولك نیویوركی در دهه 1960 را ایفا می كند. خواننده یی بااستعداد و البته دردسرساز كری مولیگان و جان گودمن هم در كنار ایساك در فیلم بازی می كنند.

در نگاه اول این فیلم شاید یكی از فیلم های جدی برادران كوئن باشد. فیلمی مثل «جایی برای پیرمردها نیست» یا «یك مرد جدی» جشنواره فیلم كن همیشه برای ژاپن هم خوش یمن بوده است. امسال هم دو كارگردان معروف سینمای ژاپن در جشنواره حضور دارند اما تنها نقطه مشترك این دو كارگردان موطن آنهاست زیرا از لحاظ سبك و دنیای فیلمسازی بسیار با هم متفاوتند. آخرین فیلم تاكاشی میكه، یك تریلر جنایی است. در فیلم یك جانی تحت تعقیب خود را به پلیس تحویل می دهد اما از آنجا كه پدربزرگ كسی را كه به قتل رسانیده برای سر او یك میلیارد ین تعیین كرده پلیس باید از جان او حفاظت كند. اما فیلم هیروكازو كرو ادا با داستانی كه تعریف كردیم بسیار متفاوت است. كروادا در ژاپن به سینماگری معروف است كه سبك درام خانوادگی در سینمای ژاپن را دوباره احیا كرده، كسی كه وامدار سنت سینمایی یا ساجیرو ازو است.

تازه ترین ساخته او با نام «مثل پدر و پسر» درباره پدر پسربچه شش ساله یی است كه از بیمارستان تلفنی می زنند تا به او خبر بدهند هنگام تولد پسرش، فرزند او با فرزند دیگری جابه جا شده و او پسر كس دیگری را به اشتباه با خود به خانه برده است. حالااو باید چگونه واكنش نشان دهد؟ اما مهم ترین فیلم جشنواره امسال (یا یكی از مهم ترین فیلم های جشنواره امسال كه همه در انتظار دیدن آن هستند) آخرین ساخته استیون سودربرگ است. فیلمی با عنوان «پشت كاندرابلا» كه در اصل پروژه كوچكی برای شبكه تلویزیونی HBo و حالاتا حد یك فیلم سینمایی كامل پر و بال پیدا كرده است.

ساخته شدن این فیلم بار دیگر ثابت می كند تصمیم سودربرگ برای بازنشستگی هنوز چندان جدی نیست و «عوارض جانبی» (فیلم پیشین او) آخرین كار او در مقام فیلمساز به حساب نمی آید. در فیلم مایكل داگلاس به ایفای نقش پرداخته است و مت دیمون هم در كنار اوست. اسكات تورسون هم نقش پسرخوانده، همراه و راننده داگلاس را بر عهده داشته است. از همین حالامی توان گفت تماشای این فیلم یكی از شیرین ترین لحظات بخش مسابقه را رقم خواهد زد.

درباره «گذشته» و كارگردان آن اصغر فرهادی نمی توان با همین قطعیت قضاوت كرد. او با ساخته قبلی خود (یك جدایی) توانست نگاه تحسین آمیز همه منتقدان را به خود جلب كند. در بسیاری از جشنواره های جهانی بدرخشد و در نهایت جایزه اسكار را از آن خود كند. حتی فیلمی دیگر از او به نام «درباره الی» هم در بازار ویدئو و دی وی دی منتشر شده است. در فیلم «گذشته» برنیس بیژو (بازیگر فیلم آرتیست) بازی می كند و برخی از مضامین «جدایی» دوباره مورد بررسی قرار گرفته است. مرد مهاجر ایرانی برای بازگشت به سرزمین مادری اش همسر و فرزندش در فرانسه را ترك می كند. همین قصه زخم های كهنه شخصی و سیاسی را دوباره باز می كند. «فرزندان» ساخته الكساندر پاین برای من، شخصا زیادی شیرین بود.

خود كارگردان هم تبدیل به كسی شده بود كه در این «زیادی شیرین شدن» تا اندازه یی مقصر است اما به هرحال او كارگردانی است كه یكی از بهترین نقش های جك نیكلسون در «درباره اشمیت» را به او بخشید. آن فیلم هم در سال 2002 در بخش مسابقه جشنواره كن حاضر بود. آخرین فیلم او هم به نوعی یك فیلم جاده یی به حساب می آید. پیرمردی الكلی كه نقش او را بروس درن بازی می كند عرض امریكا را طی می كند تا جایزه بخت آزمایی یك میلیون دلاری را دریافت كند. فیلم به نظر می رسد طنین موضوع آشنا و مورد علاقه پاین را دوباره تكرار می كند: زیبایی بیان سینمایی. همان چیزی كه «درباره اشمیت» و «راه های فرعی» هم از آن بهره های فراوان برده بودند.

علاقه مندان و طرفداران او (از جمله خود من) امیدوارند او برنده نخل طلایی جشنواره فیلم كن امسال باشد. پذیرفته شدن فیلم تازه پائولو سورنتینو با نام «زیبایی عظیم» در بخش مسابقه، احساسات متفاوت و متناقضی را برانگیخت. حضور این كارگردان در كن همیشه به یادماندنی و خاطره انگیز بوده است. یكی از نقاط عطف حضور او در جشنواره كن در سال 2008 رقم خورد، زمانی كه سورنتینو با فیلمی درباره زندگی نخست وزیر جنجالی ایتالیا، جولیو آندره توتی به كن آمد. اما به هر حال همكاری او با شان پن در فیلم «اینجا باید همان جا باشد» چندان در مركز توجه قرار نگرفت.

همكاری با شان پن به نظر می رسید جایزه یی باشد برای كارگردان با استعداد اروپایی، حالااو می توانست با یك ابر ستاره معروف كار كند اما نتیجه، چندان منتقدان را راضی نكرد. حالادر فیلم تازه اش، سورنتینو با تونی سرویلو همكاری كرده است. بازیگری جذاب و گیرا كه پیش از این هم غالبا در فیلم های این كارگردان ایتالیایی حاضر می شده است. فیلم درباره نویسنده یی پا به سن گذاشته است كه اكنون خاطرات جوانی اش در شهر رم را به یاد می آورد. آنچه از هم اكنون با قاطعیت می توان گفت این است كه نگاه سورنتینو به شهر رم بسیار با آنچه وودی آلن در آخرین فیلم اروپایی اش به ما عرضه كرد متفاوت خواهد بود. یكی از نقاط جذاب بخش مسابقه جشنواره كن امسال فیلم تازه عبداللطیف كشیشی (معروف ترین ساخته او «آبی گرم ترین رنگ ها است» است) به حساب می آید.

او پنج سال پیش فیلمی غنی، جذاب و دیدنی به نام «كوس كوس» ساخت. هر چیز كه از یك فیلم خوب و كارگردانی دقیق انتظار داشتیم در فیلم وجود داشت. فیلم تازه او با عنوان «داستان زندگی آدل» درباره رویاها و خواسته های دختركی پانزده ساله است. رومن پولانسكی در حقیقت امسال به دو فیلم به ساحل كن آمده است. فیلم اول یك مستند است. پولانسكی در دهه هفتاد درباره جكی استوارت (قهرمان سابق مسابقات فرمول یك) ساخته است (و حالاهمه منتظرند ببینند آیا استوارت هم در كنار كارگردان جنجالی اش روی فرش قرمز حاضر خواهد شد یا خیر) و در بخش نمایش های ویژه اكران خواهد شد و فیلم دوم كه در بخش مسابقه حاضر است، با عنوان «ونوس در پوست خز»: فیلم اقتباسی است از تئاتری كه در برادوی روی صحنه رفته و درباره كارگردانی است كه آرزو دارد زمانی با همین نام نوشته لئوپولدون زاخر ما زوخ را روی صحنه ببرد.

در فیلم ماتیو آمالریك هم بازی كرده است. اگر بخواهیم از كارگردانی نام ببریم كه موقعیت كنونی اش در سینمای جهان را مدیون جشنواره كن است او كسی نخواهد بود جز جیمز كری، فیلمسازی امریكایی كه كن او را كشف كرد و هیچ كجای دیگر نتوانسته است مثل كن بدرخشد. فیلم تازه او با عنوان مهاجر در كن به نمایش درخواهد آمد و ماریون كوتیار در نقش زن مهاجری بازی می كند كه در امریكا درگیر تئاترهای خنده دار و كمدی می شود. موضوع یادآور فیلم های وودی آلن است پس همه كنجكاو دیدن آن هستند. همه بر این گمان بودند كه آخرین ساخته كلردنی در بخش مسابقه پذیرفته خواهد شد اما فیلم «حرامزاده ها» سراز بخش نوعی نگاه درآورد.

از آن سو هیچ كس فكر نمی كرد بازیگری مثل جان فرانكو با اقتباسی از زمان «گوربه گور» ویلیام فاكنر در قامت یك كارگردان به كن پا بگذارد. آیا بهتر نبود جای نیكلاس ویندینگ رفن در بخش مسابقه را مثلاكلردنی پر می كرد. با همه این حرف ها كن امسال جشنواره جالب و قابل توجهی به نظر می رسد و مثل همیشه احتمال وجود فیلم ناشناخته یی كه ما از وجود آن كاملابی اطلاع بودیم و ناگهان در كن همه را مسحور خود می كرد هم وجود دارد. بیش از این نمی توان صبر كرد. این جالب ترین بخش جشنواره كن است.

-------------------------------------

منبع: روزنامه اعتماد