یک سال از اعلام تعطیلی خانه سینما گذشت

در ساعات پایانی هفتم خردادماه سال گذشته و پس از آنکه دیوان عدالت اداری حکم «انحلال» خانه سینما را باطل کرده بود، این‌بار وزارت ارشاد برای پایان دادن به قائله «خانه سینما» حکم به «تعطیلی دائم» آن داد؛ که البته برای خانه سینمایی‌ها خیلی بهتر از حکم انحلال بود. (اصل خبر در اینجا)

در آن زمان به رسانه‌ها اعلام شد که بر اساس رأی نهایی هیات رسیدگی به امور مراکز فرهنگی وزارت ارشاد، «تشکل موسوم به خانه سینما بطور دائم تعطیل و در صورت اصرار بر ادامه فعالیت غیرقانونی طبق ماده 17 با تشکل یادشده برخورد می‌شود».

اگرچه دیوان عدالت اداری، حکم اولیه انحلال خانه سینما را رد کرده بود و اما گویا شعبه اول این دیوان، مجددا صلاحیت رسیدگی به وضعیت خانه سینما را منوط به بررسی و اعلام نظر قطعی این هیأت دانسته بود و آن‌ها بر همین اساس، با استناد به مواد 15، 17 و 20 ضوابط و مقررات تأسیس مراکز، موسسات، کانون‌ها و انجمن‌های فرهنگی هنری و نظارت بر فعالیت آن‌ها و مصوبه جلسه 385 شورای عالی انقلاب فرهنگی مورخ 27 /6/ 1375، رای نهایی خود مبنی‌بر تعطیلی دائم خانه سینما را اعلام کردند.

* تلاش برای پلمپ خانه سینما به‌ نتیجه‌ نرسید

دو روز پس از صدور این حکم، نهم خردادماه خبر رسید که درِ ساختمان شماره «خانه سینما» در خیابان سمنان باز شده است اما جابری‌انصاری - رییس دبیر ستاد صیانت و حمایت از محصولات فرهنگی و هنری وزارت ارشاد - قصد دارد آن را بدون حکم قضایی رسمی پلمپ کند!

آن زمان، هیات‌مدیره خانه سینما با این استدلال که هنوز حکم تعطیلی این نهاد صنفی به آن‌ها ابلاغ نشده است، در ساختمان خیابان سمنان‌شان را باز کردند اما صبح همان روز، این حکم تحویل‌شان شده بود و بر اساس آن 20 روز فرصت داشتند تا اعتراض‌شان را به شخص وزیر ارشاد اعلام کنند.

اما نکته جالب در این میان، اقدام جابری انصاری بود که همراه با چند تن دیگر از کارکنان وزارت ارشاد قصد داشت درِ بازشده را بدون حکم قضایی پلمپ کند! او که همراه با نماینده کلانتری 107 فلسطین به خیابان سمنان آمده بود، معتقد بود که مدیران خانه سینما «در پلمپ‌شده» را باز کرده‌اند و این‌کار به خودی خود تخلف است؛ این در حالی است که محمدمهدی عسگرپور - مدیرعامل خانه سینما - تاکید می‌کرد که در ساختمان خانه سینما هیچ‌گاه پلمپ نشده بود که اکنون بخواهد باز شود.

در هر صورت، اصرار دبیر ستاد صیانت از محصولات فرهنگی و هنری به جایی نرسید و چون وی نتوانست حکم قضایی رسمی برای پلمپ خانه سینما ارائه کند، نماینده کلانتری 107 فلسطین با ناراحتی محل را ترک کرد. (اصل خبر در اینجا)

اما این پایان ماجرا نبود. چند ساعت بعد، هیات مدیره خانه سینما اعلام کرد که برای مشخص شدن وضعیت و همچنین استفاده از فرصت 20 روزه اعتراض به حکم صادرشده توسط وزارت ارشاد، کلیه فعالیت‌های جامعه اصناف سینمای ایران به حالت تعلیق در می‌آید. در نهایت، در آن فرصت 20 روزه، این اعتراض به‌نتیجه‌ای نرسید و خانه سینما رسما تعطیل شد.

سال گذشته وضعیت ایجاد شده به‌همراه اظهارنظر‌های تند و تیز دوطرف علیه یکدیگر ادامه داشت تا اینکه چند نفر از اعضای هیات مدیره خانه سینما و به‌همراه جمعی از سینماگران به دیدار رییس‌جمهور رفتند؛ دیداری که گویا به‌ اطلاع وزیر ارشاد و معاون سینمایی‌اش هم نرسیده بود چون تمام پاسخ‌ها درباره این دیدار از آن دو به بی‌اطلاعی ختم می‌شد.

* پیشنهاد رییس‌جمهور برای حل مشکل / خانه سینما تا پایان سال 91 باز نشد

در آن جلسه، رییس‌جمهور پیشنهاد اصلاح اساسنامه خانه سینما را در کمیته‌ای مشترک مطرح کرد تا بالاخره برای حل مشکل، قدمی برداشته شده باشد. البته این دستور هم چند ماهی مورد بی‌توجهی قرار گرفت تا بالاخره در دی‌ماه اولین خبر‌ها درباره تشکیل کمیته‌ای هفت‌نفره متشکل از فرهاد توحیدی، جمال خندان، مختاری به‌عنوان نمایندگان خانه سینما، عباس بابویهی، جمال شورجه و ابوالقاسم طالبی به‌عنوان نمایندگان وزارت ارشاد و همچنین مسعود جعفری جوزانی به‌عنوان نماینده دفتر رییس‌جمهور مخابره شود.

دو هفته قبل از آغاز جشنواره فیلم فجر، اولین جلسه کمیته هفت‌نفره اصلاح اساسنامه خانه سینما تشکیل شد و در ادامه خبر می‌رسید که جلسات به‌خوبی در حال انجام است و خانه سینما نهایتا تا پایان سال 91 بازگشایی خواهد شد اما این اتفاق نیفتاد و جرقه اولین اختلاف با مخالفت نمایندگان خانه سینما و همچنین نماینده دفتر رییس‌جمهور با پیشنهاد نمایندگان وزارت ارشاد زده شد و در ادامه، نمایندگان دو طرف مطالبی را علیه یکدیگر در رسانه‌ها مطرح کردند؛ این وضعیت آن‌قدر جلو رفت که عباس بابویهی به عنوان یکی از نمایندگان وزارت ارشاد، انتقادات تندی را به‌ مسعود جعفری‌جوزانی نماینده دفتر رییس‌جمهور در کمیته هفت نفره مطرح کرد تا این‌گونه بازگشایی خانه سینما تا پایان سال 91 باز هم در هاله‌ای از ابهام قرار بگیرد. (گزارش مشروح پایان سال قبل ایسنا در این‌باره را از اینجا بخوانید)

با آغاز سال جدید جواد شمقدری - رییس سازمان سینمایی - اولین سخنان را درباره بازگشایی خانه سینما مطرح کرد. او از تدوین فرایند بازگشایی خانه سینما خبر می‌داد که البته موج جدیدی اظهارنظرهای منتقدان را به‌دنبال داشت.

شمقدری در گفت‌وگویی با خبرنگار ایسنا گفته‌ بود: چهارشنبه (هفتم فروردین‌ماه) که همراه با آقای رییس‌جمهور از پشت صحنه فیلم سینمایی‌ «رنج و سرمستی» بازدید کردیم، با ایشان درباره اساسنامه اصلاح شده و همچنین فرآیند بازگشایی مجدد خانه سینما صحبت کردیم و قرار شد طرحی عملیاتی که فرآیند بازگشایی خانه سینما را مشخص می‌کند تدوین و با تاییدشان اجرایی شود... تدوین اساسنامه جدید گام نخست در بحث خانه سینما بود، اما متاسفانه تا کنون برای اینکه چه فرآیند اجرایی در مسیر قانونی بازگشایی آن انجام شود، فکری نشده است. البته در این زمینه من نظر خودم را در مصاحبه‌ای که اواخر سال داشتم بیان کرده بودم.

معاون وزیر ارشاد در پاسخ به این پرسش که فرآیند اجرایی بازگشایی خانه سینما چگونه طراحی خواهد شد، بیان کرد: طبق صحبتی که با آقای رییس‌جمهور داشتم، قرار شد که با دو سه نفر از دوستان آشنا به مسائل مختلف، فرآیند اجرایی بازگشایی را بررسی کنیم. البته من به شخصه نظرم را در آن مصاحبه‌ پایان سال قبل گفته‌ام، اما در هر صورت قرار شد که با دو سه نفر دیگر از جمله آقای جعفری جوزانی گفت‌وگو و مشورتی داشته باشیم تا پیشنهادات آنها را هم بررسی کرده و در پایان جمع‌بندی نظرات را به آقای احمدی‌نژاد اعلام کنیم. (اصل خبر را در اینجا)

چند روز پس از آن، سیدمحمد حسینی - وزیر ارشاد - هم تصریح کرد: ما از ابتدا تاکید کردیم حامی فعالیت‌های صنفی هستیم. در بحث خانه سینما یک مساله قانونی وجود داشت که پذیرفتند اساسنامه مجددا نوشته شود و اکنون در مراحل نهایی است... امیدوارم این مساله هرچه زودتر به نتیجه برسد، اما اینطور نیست که ما بخواهیم دنبال تعطیلی یا منحل شدن باشیم. (اصل خبر در اینجا)

اواسط اردیبهشت‌ماه که فعالیت‌ خاصی جز اظهار نظر برای بازگشایی خانه سینما مشاهده نمی‌شد، وزیر ارشاد در یک‌ برنامه کاری با پرسش‌های متعددی درباره وضعیت این نهاد صنفی روبه‌رو شد و در این‌باره پاسخ داد: من در این خصوص با صراحت جواب می‌دهم اما باید خبر جدیدی باشد تا آن را مطرح کنیم. ما در این‌باره هنوز به جمع‌بندی نرسیده‌ایم و بیشتر به خاطر مشغله کاری من بوده است. شب گذشته ساعت دو نیمه شب از سفر استانی برگشتم و دوباره عازم سفر خواهم بود... نگاه ما به این موضوع مثبت است و خواستیم اساسنامه قانونی باشد و کاری که می‌شود در چارچوب موازین قانونی باشد.(اصل خبر در اینجا)

تاکید مشایی بر بازگشایی خانه سینما و تشکیل هیاتی که اعتراض خانه سینمایی‌ها را به‌دنبال داشت

همان روز پس از سخنان وزیر ارشاد، اسفندیار رحیم‌مشایی - مشاور رییس‌جمهور - در گفت‌وگویی با ایسنا تاکید کرد که خانه سینما حتما در دولت فعلی بازگشایی می‌شود. (اصل خبر در اینجا)

چند ساعت پس از انتشار این گفت‌وگو از مشاور رییس‌جمهور،‌ جواد شمقدری در نامه‌ای به مهدی عظیمی میرآبادی دستور تشکیل «هیات پیگیری بازگشایی خانه سینما» را به او دارد و تاکید کرد که کارها در این زمینه تسریع شود؛ این اقدام معاون وزیر ارشاد با واکنش تند محمدمهدی عسگرپور، فرهاد توجیدی و جمال خندان (وکیل خانه سینما) روبرو شد چرا که آن‌ها تاکید می‌کردند که تشکیل این هیات قانونی نیست و این‌ اقدام خلاف توافقات طرفین برای حرکت در مسیر تعامل بر اساس نظرات کمیته هفت نفره است.

عسگرپور در گفت‌وگویی در این‌باره بیان کرده بود: به نظر عموم می‌آید که دو عزم درباره خانه سینما وجود دارد‌، یکی عزم باز شدن خانه سینما تحت هر شرایطی در دولت دهم و دیگری عزم باز نشدن خانه سینما آن هم تحت هر شرایطی... نامه‌ای که از آقای شمقدری درباره خانه سینما منتشر شده است ظاهری مصلحانه‌ دارد و گویا ایشان می‌خواهد بنا بر فرمان صادر شده از بالا در روند بازگشایی خانه سینما تسریع کند اما این نامه در باطن بر باز نشدن خانه سینما تاکید دارد چرا که دو بخش مهم در این نامه موید این موضوع است. شاید آقای مشایی یا آقای احمدی‌نژاد به خاطر اشنا نبودنشان با مقوله سینما و جزئیات ریز آن متوجه معنای این دو بخش نباشند اما حتم دارم که آقای شمقدری خودشان متوجه چیزهایی که نوشته‌اند، هستند.

عسگرپور در ادامه توضیح داده بود: ایشان گویا برای بازگشایی خانه سینما کفیل گذاشته‌اند. مطمئن باشید این کمیته بازگشایی نیز به همان سرنوشت هیات ساماندهی دچار خواهد شد که اکنون تنها یک نفر از آن باقی مانده است! (اصل خبر در اینجا و اینجا)

در ادامه، چندین صنف سینمایی نیز به تشکیل هیات بازگشایی خانه سینما اعتراض کرده و آن را بدون شأن قانونی دانستند. (اصل خبر در اینجا)

با وجود این اعتراض‌ها، هیات پنج نفره بازگشایی خانه سینما تشکیل جلسه داد. پس از برگزاری جلسه دوم، پوران درخشنده که از او به ‌عنوان یکی از اعضای این هیات نام برده می‌شد، از حضور در جلسات آن استعفا داد و نامه‌ای اعتراض‌آمیز به روند در پیش‌ گرفته شده درباره بازگشایی خانه سینما توسط سازمان سینمایی منتشر کرد.

نکته جالب این است که اگرچه هیات مدیره خانه سینما چندین و چندبار تاکید کرده بودند که «هیات بازگشایی خانه سینما» را به رسمیت نمی‌شناسند، اما در یکی از جلسات این هیات، درخواست حضور افرادی متنتسب به هیات مدیره خانه سینما در جلسات مطرح شد.

مهدی عظیمی میرآبادی - معاون فعالیت‌های سازمان سینمایی - در این‌باره گفته بود که «اعضای هیات بازگشایی خانه سینما از سازمان سینمایی خواسته‌اند که از افراد منتسب به خانه سینمای قبلی، هیات مدیره و صنوف آن دعوت کنیم تا علاوه‌بر حضور در هیات بازگشایی خانه سینما در جلسات آن نیز حاضر شوند». (اصل خبر در اینجا)

این سخنان عظیمی با واکنش فرهاد توحیدی - رییس هیات مدیره خانه سینما - مواجه شد و او ضمن تاکید بر اینکه «هیات بازگشایی خانه سینما شأن قانونی ندارد»، گفت: سخن ما روشن است؛ اساسنامه‌ی اصلاح‌شده‌ای که به‌ امضای نمایندگان وزارت ارشاد، خانه‌ی سینما و رییس‌جمهور رسیده، راه را کاملا روشن و واضح توضیح داده است و گفته که چه باید کرد. وقتی اساسنامه ابلاغ می‌شود، هیأت مدیره‌ی خانه‌ی سینما مسوول اداره‌ی آن است و باید مجمع عمومی را برگزار کند و اساسنامه‌ی ابلاغ‌شده، در آن مجمع بررسی شود و سپس انتخابات هیأت مدیره‌ی جدید برگزار خواهد شد. در اساسنامه‌ی مورد توافق، اصلا چیزی به‌ نام هیأت «بازگشایی خانه سینما» وجود ندارد.

او با انتقاد از طرح این بحث که هیأت بازگشایی در حکم هیأت موسس خانه‌ی سینماست، یادآوری کرد: خانه‌ی سینما یک‌بار برای همیشه در سال 1372 تأسیس شده است. دوستان بهتر است یک‌بار اساسنامه‌ای را که امضا کرده‌اند بخوانند.

رییس‌ هیأت‌ مدیره‌ی خانه‌ی سینما در پاسخ به‌ این پرسش که گفته می‌شود خانه‌ی سینما با روال قبلی توسط وزارت ارشاد تعطیل شده است و ادامه‌ی فعالیت‌ آن معنی ندارد، توضیح داد: تعطیل کردن یک موسسه با نبودن آن موسسه، متفاوت است. موسسه‌ی خانه‌ی سینما وجود داشته و شخصیت حقوقی دارد، در واقع این موسسه تعطیل شده است و یک‌ روزی می‌تواند بازگشایی شود.

وی ادامه داد: اگر خانه‌ی سینما وجود خارجی نداشت، این‌که رییس‌جمهور دستور اصلاح اساسنامه‌ی آن را می‌دهد و این‌ کار با همکاری نمایندگان خانه‌ی سینما انجام می‌شود، چه معنایی دارد؟ اصلا بنا نبود که نمایندگان وزارت ارشاد در کمیته‌ی اصلاح اساسنامه باشند و این‌ کار با توصیه‌ی دفتر رییس‌جمهور انجام شد.

توحیدی با تأکید دوباره بر این‌که هیأت بازگشایی خانه‌ی سینما شأن قانونی ندارد، گفت: نام و شماره‌ی ثبت موسسه‌ی خانه‌ی سینما در ثبت‌ شرکت‌ها موجود است و آخرین تغییرات قانونی اساسنامه‌اش در آنجا ثبت شده است. کسانی می‌توانند مجمع عمومی خانه‌ی سینما را برگزار کنند که به‌ موجب همان اساسنامه، شأن قانونی‌اش را دارند. (اصل خبر در اینجا)

* بالاخره خانه سینما باز می‌شود یا نه؟!

دوشنبه بعدازظهر (ششم خردادماه) و یک‌روز پس از اظهارنظر توحیدی، جلسه‌ای با موضوع «خانه سینما» با حضور فرشته طائرپور، همایون اسعدیان، تقی علیقلی‌زاده از مسوولان صنوف سینمایی با مهدی عظیمی‌میرآبادی - معاون جواد شمقدری و رییس هیأت بازگشایی خانه‌ی سینما - برگزار شد.

گویا در این جلسه، نمایندگان صنوف از این‌که «خانه سینما» به سرنوشتی مانند «جامعه صنفی تهیه‌کنندگان» دچار شود، ابراز نگرانی کرده و نسبت به دخیل‌نبودن نظر همه طیف‌ها در فرایند بازگشایی جامعه اصناف سینمای ایران هشدار داده‌اند.

به گزارش ایسنا، به‌نظر می‌رسد با توجه به دستور رییس‌جمهور و مشاور او برای بازگشایی خانه سینما، جواد شمقدری می‌خواهد به هر شکل ممکن این کار را انجام دهد تا قبل از نیمه مردادماه خانه سینما مجددا فعالیت اجرایی‌اش را آغاز کند اما گویا با رویه پیش‌ گرفته شده توسط سازمان سینمایی برای بازگشایی خانه سینما و مخالفت‌های پی‌درپی بخشی از نمایندگان صنوف مختلف درباره این اقدامات، باید کمی برای آینده آغاز به‌کار «جامعه اصناف سینمای ایران» بدون‌ پشتوانه همه صنوف نگران بود.