مراقب فریب دنیا باشید!

پارسینه-گروه فرهنگی: «یاَیُّهَا النّاسُ اِنَّ وَعدَ اللهِ حَقٌّ فَلا تَغُرَّنَّکُمُ الحَیوةُ الدُّنیا وَ لا یَغُرَّنَّکُم بِاللهِ الغَرورُ؛ ای مردم، وعده خدا حق است. زندگی دنیا شما را نفریبد و آن شیطان فریبنده به خدا مغرورتان نگردانَد».۱

«غَرَّ» و «غُرور» و «غِرَّه» به معنی فریب دادن و تطمیع به باطل کردن است.

«غَرور» (صیغه مبالغه) به معنی فریبنده و بسیار فریب کار، از قبیل شیطان و شهوت جاه و مال، است.

«دنیا»، مؤنث «اَدنی»، از «دَنیء» و «دَنائَت» به معنی پست تر و ناچیز تر (در مقایسه با زندگی آخرت) یا از «دُنُوّ» به معنی نزدیک تر (در مقایسه با زندگی آخرت) است.

قرآن زندگی دنیا را عامل غُرور و فریب می داند و به انسان هشدار می دهد تا متاع و زرق و برق های فریبنده این جهان او را غافل نکند.۲

همچنین در فرهنگ قرآن، از عوامل مهم فریب انسان آرزوهایی دنیایی و طولانی مربوط به زندگی مادی اوست: «وَ غَرَّتکُمُ الاَمانِیُّ»۳ (و آرزوهایی دور و دراز شما را فریب داد). مغرور شدن به عفو و کرم الهی نیز خود از اسباب فریب آدمی است؛ یعنی آن گاه که بخواهد خود را در قیامت و در محضر خداوند ببیند و بدین وسیله از چنگ مظاهر فریبنده دنیا برهد، شیطان او را به عفو و رحمت الهی مغرور می کند و او به امید توبه و رحمت خداوند به گناه و طغیان دست می زند. از این رو فرمود: «وَ لا یَغُرَّنَّکُم بِاللهِ الغَرورُ.»

معصومان علیهم السّلام نیز در اغلب مواردی که سخن از دنیا به میان آمده انسان ها را از فریب آن بر حذر داشته اند. با دقت و تأمل در روایات اسلامی، شیوه های فریب کاری دنیا روشن می شود.

امام علی بن ابی طالب علیه السّلام فرمودند: «از دنیا حذر کنید که دنیا بی وفا و پر مکر و فریب است، بخشنده ای خسیس و پوشاننده ای برهنه کننده است».۴

«بدانید که دنیا سرایی بس فریبنده و مکار است، هر روز شوهری می کند و هر شب اهلی را می کشد و هر لحظه جمعی را پراکنده می کند».۵

«دنیا و هر آنچه در آن است پیوسته و بسیار فریبنده است، هم خود و هم اهلش نابود شدنی اند. هیچ خیری در هیچ یک از بهره ها و گوشه های آن نیست، مگر در توشه تقوا».۶

«احساس آرامش با دنیا و دل خوشی به آن بزرگ ترین فریب است».۷

رسول خدا صلّی الله علیه و آله و سلّم نیز فرمودند: «اگر آنچه من از دنیا می دانم شما نیز بدانید، جانهایتان از فریب آن ایمن می شود».۸

البته از زاویه دیگری نیز می توان به دنیا نظر کرد و درباره آن قضاوت کرد و آن اینکه در کنار مظاهر فریبنده دنیا نشانه های فراوانی نیز هست که گویای ناپایداری و فناپذیری جهان و بی ارزش بودن دنیاست: وقایعی که می تواند غافلان را بیدار کند. با این نگاه بود که حضرت امیرمؤمنان علیه السّلام فرمودند: «به حق می گویم که دنیا تو را فریب نداد، بلکه تو فریفته آن شدی. دنیا به تو پند و عبرت داد و عادلانه و منصفانه تو را آگاه کرد؛ و در وعده هایی که به تو می دهد، مانند بلای جسمانی و کم شدن نیرو و توانایی ات، راستگوتر و باوفاتر از آن است که به تو دروغ بگوید و یا فریبت دهد».۹

منبع:

۱. فاطر: ۵.

۲. لقمان:۳۳؛ حدید:۲۰؛ آل عمران: ۱۸۵؛ انعام: ۷۰و۱۳۰؛ جاثیه: ۳۵؛ آل عمران، ۱۹۶.

۳. حدید: ۱۴.

۴. نهج البلاغه، خطبه ۲۳۰.

۵. نهج السعادة، ج۳، ص۱۷۴.

۶. نهج البلاغه، خطبه ۱۱۱.

۷. غررالحکم، ح۵۶۵۰.

۸. کنزالعمّال، ح۶۱۳۰.

۹. نهج البلاغه، خطبه ۲۲۳.

۱۰. آیه های زندگی برای بیداری، ص ۲۵-۲۶.

افکارنیوز