گردشگری در رمضان، فرصت یا تهدید؟

بابک ارسیا، سرپرست مرکز گردشگری علمی-فرهنگی دانشجویان ایران در باره فرارسیدن ماه مبارک رمضان و فرصت‌بودن یا تهدیدبودن گردشگری در این زمان معتقد است: ماه رمضان با همه جاذبه‌هایش سال‌ها توانسته فرصتی خوب برای توسعه گردشگری باشد. رمضانی که در یک دهه اخیر برای بسیاری کشورها توانسته بهترین زمان جذب گردشگر مسلمان باشد، اما متاسفانه ایران از این امر مستثنی بوده و حتی گردشگری داخلی‌اش هم تا حدودی رونق خود را از دست داده است. گردشگری ایران در رمضان، ماهی که هر لحظه‌اش می‌تواند فرصتی بزرگ به حساب آید، حال و هوای خود را از دست داده است.
فرهنگ روزه داری، رسوم و خرده فرهنگ های ماه رمضان، قدمتی دیرینه در میان ایرانیان دارد. در شهر و روستاهای ایران در ماه رمضان، آداب و رسومی وجود دارد که نه تنها اعمال این ماه را در برمی گیرند؛ بلکه انواع خوردنی ها و نوشیدنی ها، نان ها، شیرینیجات و ... را نیز شامل می شوند و از جذابیت فراوانی برای گردشگری برخوردارند. مراسمی مانند نقاره زنی، نواختن سازهای کوبه ای، شب زنده داری در شبهای قدر، و سفره های نذری، آیین های برگزاری مراسم سحر و افطار و ... از جمله عاداتیست که در ایام رمضان انجام می شده است.

در این فصل که برخی از کارشناسان معتقدند گردشگری از رونق می افتد و بهره وری کمی را برای فعالان این صنعت به دنبال دارد، با تبلیغ آداب و رسوم و ترویج فرهنگ اسلامی می توان در افزایش بهره وری و جذب هرچه بیشتر گردشگران داخلی و خارجی تلاش کرد.

گردشگری، فرصتی است برای آشنایی با فرهنگ‌های متفاوت و گردشگران همواره در پی آنند که مردمانی از سرزمین‌های دیگر با فرهنگ و رسوم خاصشان را از نزدیک ببینند. به همین دلیل مناسبت‌های خاص ملی و مذهبی می تواند زمینه ای مناسب برای ترغیب گردشگران به سفر باشد. اعیاد و سایر مناسبت‌های مذهبی مسلمانان نیز از جمله این فرصت‌هاست که به‌ویژه سبب آشنایی درست مردم با مسلمانان می‌شود. همچنین می‌تواند مسلمانان کشورهای مختلف را به یکدیگر نزدیک‌تر کند.

این ماه فرصت خوبی برای مسافرت است، جاده‌ها و هتل‌ها خلوت‌تر و تعداد گردشگران کمتر است. سفر در ماه رمضان اقتصادی‌تر و کم‌هزینه‌تر است. آشنایی با آداب و رسوم شهرها در این ماه می‌تواند یکی از جاذبه‌های گردشگری باشد که نه‌تنها در ایران بلکه در تمام کشورهای مسلمان‌نشین فرصتی مغتنم در اختیار آژانس‌ها و حتی گردشگران قرار می‌دهد. همچنین در این ماه محلی‌ها از گردشگران استقبال بیشتری می‌کنند.

همزمان بودن ماه رمضان و تابستان سفر را برای بسیاری از گردشگران داخلی مشکل می سازد، اما می توان با برنامه ریزی و سرمایه گذاری در این زمینه و ایجاد تسهیلات لازم زمینه جذب گردشگر را فراهم آورد.

استانهای خراسان رضوی، قم، فارس و تهران با دارا بودن اماکن مذهبی همخوان با خواسته سفر معنوی مسافران در ماه مبارک رمضان هستند که می توانند به قطب های گردشگری رمضان تبدیل شوند و با برنامه ریزی و ایجاد تسهیلات و خدمات خاص به مسافران در این ماه خیل زیادی از گردشگران را به سوی خود جلب کنند.

می توان با تنظیم قیمت بلیط هواپیما و قطارها، ارزان کردن قیمت تسهیلات گردشگری اعم از هتل ها و کالاها در ماه مبارک رمضان، تعریف بسته های گردشگری شامل بازدید از اماکن مذهبی، زیارتی، تاریخی و شهری در اجرای تورهای نیم روزه درون شهری یا سفرهای شبانه، اجرای تورهای مذهبی در سطح استان ها، برپایی جشنواره موسیقی سنتی در شهرهای مختلف کشور، برپایی نمایشگاه های میراث معنوی و جشنواره غذا، بازدید رایگان از موزه‌ها‌، دعوت به سفره‌ها‌ی افطار در مساجد، برگزاری جشنواره‌ها‌ی معنوی، برگزاری جشنواره‌ها‌ی لباس و غذا‌ها‌ی اسلامی و برپایی بازارهای مخصوص رمضان، زمینه های جذب ده ها هزار گردشگر داخلی را فراهم کرد.

همچنین جذب گردشگران مسلمان یکی دیگر از راه های موثر در جلوگیری از رکود این صنعت در ماه مبارک رمضان است چرا که اصلی ترین موضوع در جذب گردشگران خارجی ایجاد تصویر در ذهن آن هاست، به طوری که گردشگر باید بداند که آیا کشور موردنظرش برای سفر کردن مناسب است و حتما تصویر درستی از مقصد خود داشته باشد و این وظیفه ماست که تصویر مناسبی از ظرفیتهای گردشگری کشور در ذهنشان ترسیم کنیم.

باید برای جذب گردشگران مسلمان خصوصا مسلمانان حاشیه خلیج فارس و تبدیل ایران به قطب گردشگری مذهبی خاورمیانه بسته های مخصوص رمضان طراحی گردد به طوری که برای گردشگران جذابیت داشته باشد. در این ماه که گردشگری داخلی به شدت کاهش می یابد علاوه بر ایجاد تسهیلات درون شهری برای گردشگران داخلی می توان بهترین سود را برای ورود گردشگر خارجی به کشور برد و گردشگری خارجی را رونق داد به خصوص در حوزه کشورهای اسلامی که می توانند با نیت روزه های ده روزه به مقاصد مذهبی ایران سفر کنند.

ماه رمضان ماهی پر برکت است که می توان با اجرای برنامه ها و سیاست های قوی تر در بحث گردشگری داخلی هر استان، رونقی به این بخش از صنعت نیز بخشید از سوی دیگر حضور گردشگران مسلمان که ماه رمضان بهترین فرصت برای سفر آنهاست را نباید از یاد برد چرا که بسیاری از این گردشگران خواهان روزه گرفتن در کشوری هستند که تمام مردمش هماهنگ با یکدیگر رمضان را سپری می کنند و به اعتقادات مذهبی خود در این ماه پایبندند.