تحلیل تایم از وزارت محمد جواد ظریف

پایگاه خبری نشریه تایم در یادداشتی به بررسی گزینه وزارت خارجه دولت جدید ایران پرداخت و با توجه به سابقه طولانی وی در ارتباط با محافل واشنگتن و نیز ویژگی‌های شخصیتی محمد جواد ظریف به عنوان یک دیپلمات کارکشته ابراز امیدواری کرد وی آغازگر فصل جدیدی در روابط تهران-واشنگتن باشد.

به گزارش تایم: محمد جواد ظریف مردی که بیش از دو دهه با آمریکا در ارتباط بوده است برای منصب وزارت خارجه ایران انتخاب شده است. آیا او می تواند راهی برای مصالحه پیدا کند؟ ایران و آمریکا بیش از ۳ دهه است که روابط رسمی دیپلماتیک خود را قطع کرده اند. در این ۳ دهه سیاستمداران هر دو کشور به جای مصالحه یکدیگر را اهریمن خواند‌ه‌اند. اما ظریف فردی است متفاوت از این رویکرد: دیپلمات حرفه‌ای ایران فارغ التحصیل دانشگاه دنور آمریکا است، فرزندانش در آمریکا به دنیا آمده‌اند و در انگلیسی سلیس وی نشانه‌ای از لهجه دیده نمی‌شود. وی به عنوان سفیر ایران در سازمان ملل طی سال‌های ۲۰۰۲ تا ۲۰۰۷ دنیایی از روابط را در واشنگتن ایجاد کرد و حتی یکبار به تنهایی برای دیدار با یک سناتور با قطار از نیویورک به پایتخت آمریکا رفت. و اکنون وی وزیر خارجه بعدی ایران است.

تایم ادامه می‌دهد: حسن روحانی، رئیس جمهور جدید ایران در مراسم تحلیف نام ظریف را برای گزینه وزات خارجه اعلام کرد. ظریف در راس تلاش‌های روحانی برای از سرگیری روابط با آمریکا خواهد بود. ظریف ۵۳ ساله با ۲۰ سال تجربه تعامل با آمریکایی‌ها فردی شناخته شده در این کشور است.

از آنجایی که ایران هیچ رابطه رسمی با آمریکا ندارد، ماموریت وی در سازمان ملل اهمیت مضاعف پیدا می‌کند. به گفته آلوارو دسوتو، دیپلمات سابق سازمان ملل متحد:«یک سنتی از دیپلمات‌های باهوش و دقیق ایرانی وجود دارد. هزاران سال تاریخ و فرهنگ ایران خبر از دیپلماسی جاافتاده آنها می‌دهد.»

ظریف خود را به طور خاص متمایز کرده و همکارانش به او به عنوان یک دیپلمات بااستعداد و مودب نگاه می‌کردند که بسیاری از افراد در مدار دیپلماتیک منهتن را مجذوب خود کرده بود. وی در مواجهه با مطبوعات آمریکا -از جمله در برنامه‌ای با اجرای چارلی رز- با اعتماد به نفس و صریح صحبت می‌کرد.

اما انتخاب ظریف به یکباره یخ روابط تهران- واشنگتن را آب نخواهد کرد. ادوارد لاک یکی از مقامات ارشد سابق سازمان ملل و رئیس دانشکده مطالعات صلح دانشگاه سان دیگو به مجله تایم می‌گوید: «افرادی که در حال جشن گرفتن هستند باید کمی محتاط‌تر باشند. ما چهره ای بهتر و موسیقی‌ای زیباتر خواهیم داشت اما اصول اساسی روابط با آمریکا آخرین چیزی است که تغییر خواهد کرد و نه اولین.»

به نوشته پایگاه خبری این هفته ‌نامه آمریکایی: ظریف به عنوان وزیر خارجه دستور کار جهانی را پیش خواهد برد و تنها دغدغه وی آمریکا نیست. بعلاوه در موقعیت خاصی این پست را تحویل می گیرد. مشکلات اقتصادی ایران، رقابت های داخلی، سیاست منطقه‌ای ایران نیز اولویت دارد به خصوص روابط با بازیگران منطقه ای همچون عربستان که اکنون در شرایط مطلوبی نیست. همچنین بحث انقلاب های عربی و بحران سوریه و ناآرامی ها در مصر را باید بر این موارد افزود. آمریکا بخش اصلی این مباحث نیست.

تایم افزود: علیرغم تغییر گارد در تهران، بازهای واشنگتن نشانه کمی برای کاهش جنگ طلبی از خود نشان دادند. همزمان با درز خبر انتخاب ظریف در مطبوعات، هفته گذشته مجلس نمایندگان آمریکا به لایحه تحریم‌های جدید علیه ایران رای دادند که قرار است ماه سپتامبر در سنا بررسی شود. روز دوشنبه نیز ۷۶ تن از سناتورهای آمریکایی در نامه‌ای از اوباما افزایش فشارها بر ایران را خواستار شدند.

با این حال ولی‌نصر، مشاور سابق سیاست خارجی اوباما این اقدامات برای پیشبرد دیپلماسی را غیر سازنده خواند:« اگر رویکرد آمریکا همچنان تاکید بر برخی درخواست‌ها همراه با حمایت از تشدید تحریم‌ها باشد، مهم نخواهد بود چه کسی دیپلمات ارشد ایران است. هیچ حرکت رو به جلویی وجود نخواهد داشت. » در حالی که ظریف می تواند شخصیتی باشد که آمریکا بتواند با وی وارد تعامل شود، وی تنها درصورتی موفق خواهد بود که به گفته نصر«بتواند به تهران نشان دهد دیپلماسی منافعی در بردارد.» این امر مستلزم دریافت نشانه هایی از واشنگتن مبنی بر تمایل به مصالحه و تعهد به گفتگو دارد.

قبل از آنکه امیدواری دولت جدید ایران به روندی ملموس تبدیل شود، اتفاقات زیادی باید رخ دهد. اما اگر ظریف همزمان جذبه و تلاشی را که در سازمان ملل داشت از خود نشان دهد، شاید بتواند فصل جدیدی در روابط بین ایران و آمریکا بگشاید. تریتا پارسی، رئیس شورای ملی ایرانیان آمریکا می‌گوید: «در سیستم‌های سیاسی(مانند ایران) که نهادها زیاد قوی نیستند، شخصیت ها منشاء تغییرات عظیمی می شوند.»