سرنوشت خودروی ملی

این روزها دعوا بر سر ملی بودن یا نبودن برخی خودورها آن‌قدر داغ شده که مسئولان دولتی و مجلسی، یکدیگر را به عوام‌فریبی متهم می‌کنند. در این شرایط، خبر دقیقی از طراحی و تولید خودروهای جدید ملی شنیده نمی‌شود.

محمدرضا نعمت‌زاده وزیر پیشنهادی صنعت، معدن و تجارت اخیراً پروژه خودروی ملی را عوام‌فریبی عنوان کرده است، هر چند وی اشاره‌ای به نام هیچ خودرویی در این زمینه نکرده است، اما بذرپاش، نماینده مجلس نسبت به این صحبت نعمت‌زاده واکنش نشان داده و از وی خواسته تا درباره عوام‌فریبی با تولید خودروی ملی از معاون اول دولت فعلی سؤال کند، چرا که به گفته وی، خودروی ملی در زمان حضور جهانگیری در وزارت صنایع، رونمایی شده است.

وی همچنین با دفاع از طراحی و تولید تیبا، آن را خودروی ملی خانواده سایپا دانسته و معتقد است: تولید این خودرو نه تنها عوام‌فریبی نبوده است، بلکه حاصل تلاش مدیران سابق و کارشناسان و کارگران عزیزی بوده که افتخار بزرگ خانواده صنعت خودروسازی هستند. بذرپاش در حالی تیبا را به عنوان خودروی ملی معرفی می‌کند که در زمان رونمایی خودرو، از آن به عنوان «خودروی تمام ایرانی» نام برده شد که بر روی پلت فرم ایکس 200 طراحی و تولید شد و ظاهر بدنه آن نیز محصولی بین خودروی پراید و ریو بود.

در آن زمان که بذرپاش مدیرعامل شرکت سایپا بود، نام «مینیاتور» برای خودروی ایرانی سایپا انتخاب شد که این مسئله پس از گذشت مدتی با انتقاد برخی مقامات ارشد مواجه شد و در نهایت نام «مینیاتور» به «تیبا» تغییر کرد.

سمند نیز پیش از این خودرو در سال 81 سمند به عنوان اولین خودروی ملی کشور در زمان سکانداری جهانگیری در وزارت صنایع وقت، تولید شد. در آن زمان گفته می‌شد که این خودرو با همکاری طرفهای انگلیسی و آلمانی به تولید رسیده است. با نگاهی به تاریخچه تولید سمند و تیبا به عنوان دو خودروی داخلی، باید به مصوباتی که در دولت احمدی‌نژاد برای طراحی و تولید خودروهای ملی جدید صادر شد، اشاره کرد. مصوباتی که تا این لحظه به نتیجه قابل قبولی نرسیده است.

این در حالی است که به گفته کارشناسان صنعت خودروسازی، یکی از مهمترین دلایل وضعیت فعلی صنعت خودروسازی و مشکلات ایجاد شده در پی افزایش قیمت تمام شده تولید خودرو در کشور، عدم طراحی و تولید خودروی ملی متناسب با نیازهای کشور است. کارشناسان صنعت خودروسازی معتقدند، اگر شرکت‌های خودروساز طی سال‌های گذشته به موضوع طراحی و توسعه تولیدات داخلی توجه می‌کردند، امروز وابستگی کمتری به قطعات وارداتی و سازندگان خارجی بود و همین مسئله باعث کاهش قیمت تمام شده تولید خودروها می‌شد.

این در حالی است که علی‌رغم شعارهایی که در سال‌های اخیر برای افزایش داخلی‌سازی خودروها مطرح شده است، خودروسازان نوآوری قابل قبولی در تولیداتشان نداشته‌اند و حتی در مورد سمند به عنوان نخستین خودرو ملی کشور نیز به روزرسانی در خور توجهی صورت نگرفته است.

این در شرایطی است که قرار بود مدل‌های مختلفی بر روی پلت‌فرم سمند تولید شود که هرچند گفته‌ می‌شود خودروی جدید ایران خودرو یعنی «دنا» محصول جدیدی بر روی پلت‌فرم سمند است، ولی این خودرو نیز تا کنون به تولید انبوه نرسیده و در کنار این مسئله، تولید سمند نیز روند کاهشی یافته است.

بی‌برنامگی در تولید خودروهای داخلی در حالی ادامه دارد که طبق یکی از مصوبات دولت دهم در اوایل سال 90 ، قرار بود شرکت‌های خودروساز طی 3 سال نسبت به طراحی پلت‌فرم‌های جدید اقدام کنند که البته تاکنون گزارش دقیقی در مورد میزان پیشرفت این طرح‌ها اعلام نشده و مشخص نیست که خودروسازان تا چه حد این مصوبه را در دستور کار خود قرار داده‌اند.

در کنار مسکوت ماندن بحث طراحی خودروهای ملی، جای یک تعریف کامل از ویژگی‌های خودروی ملی نیز خالی است. تعریفی که به وسیله آن می‌توان در مورد ملی بودن یا نبودن یک خودرو نظر داد، تا مشخص شود که لفظ «ملی بودن» را در مورد چه خودرویی و با چه میزان داخلی‌سازی می‌توان به کار برد.

در شرایط فعلی و با روی کار‌ آمدن دولت جدید، از وزیر جدید صنعت، معدن و تجارت انتظار می‌رود، تا با روشنگری در مورد ویژگی‌های خودروی ملی، برنامه‌ای برای توسعه داخلی‌سازی و طراحی خودروهای جدید اجرا برای خودروسازان تدوین کند و آنها نسبت به اجرای این برنامه ملزم شوند.

بدون شک با ایجاد تحول در صنعت خودروسازی، راه برای نوآوری در تولیدات، افزایش تیراژ تولید و کاهش قیمت تمام شده تولیدات فراهم خواهد شد و بسیاری از مشکلات خودروسازان رفع می‌شود.