تاوان سنگین چشمان رنگی

زیبایی از جمله مواهبی است که انسان‌ها همیشه در پی ارتقای آن بوده‌اند. عده‌ای از اندیشمندان، انسان را موجودی ابزارساز تعریف کرده‌اند.

این موجود ابزارساز برای رسیدن به زیبایی همواره تلاش کرده و با ساخت انواع لوازم آرایشی، بهداشتی و پزشکی، عرصه را برای داشتن رضایت بیشتر از ظاهر خویش فراهم کرده است.یکی از اقداماتی که برای اصلاح بینایی انجام شده، استفاده از لنزهای تماسی است. استفاده از لنز موجب می‌شود تا بی‌نیاز از عینک که همچون نقابی روی چشم‌هاست، فرد با دیدی اصلاح شده دنیای اطراف خود را ببیند.

با گذشت زمان، لنزهای طبی رنگی و لنزهای رنگی هم وارد بازار شدند و از لنزهای تماسی، برای زیبایی و تغییر رنگ چشم، پوشاندن لک و کدورت قرنیه و اصلاح دید نیز استفاده شد. به عبارت دیگر می‌توان گفت امروزه استفاده از لنزها هم جنبه پزشکی و هم جنبه آرایشی دارد.

لنزهای تماسی، ورقه نازکی از یک پلیمر شیمیایی هستند که روی قرنیه قرار می‌گیرند. استفاده از برخی لنزهای رنگی موجب بیماری التهاب و عفونت چشم، خشکی قرنیه، افزایش حساسیت به نور، پیدایش رگ‌های خونی مرئی در صلبیه و نرسیدن اکسیژن به قرنیه می‌شود. این نوع لنزها خطرات بیشتری را برای افرادی که از آن استفاده می‌کنند به وجود می‌آورد، زیرا فروشندگان معمولا برای سود بیشتر خود در خصوص مدت زمان مصرف و تاریخ دقیق انقضا به مصرف‌کنندگان هشدار نمی‌دهند.

این درحالی است که بیشتر این لنزهای تاریخ مصرف گذشته، خطر ایجاد عفونت در ناحیه چشم را افزایش می‌دهد و در نهایت موجب آسیب به قرنیه چشم بیمار می‌شود.

امروز در سراسر دنیا و همچنین در کشور خودمان ایران، بسیاری از جوانان به طور دائمی از لنز استفاده می‌کنند و حتی در آرایشگاه‌های زنانه نیز لنزهای تزئینی به مشتریان فروخته می‌شود که این عمل کاملا غیربهداشتی به شمار می‌آید. کسانی که قصد استفاده از لنز را دارند حتما باید با مراجعه به چشم پزشکی نمره لنز آنها تعیین شود تا لنز برای چشمشان تنگ یا گشاد نباشد.

دکتر سید جلال هاشمیان، فوق‌تخصص قرنیه و جراحی عیوب انکساری، در گفت‌و‌گوی اختصاصی با خورشید می‌گوید: استفاده از لنزهای تماسی چه آنها که برای اصلاح عیوب انکساری استفاده می‌شود و چه لنزهای رنگی که تنها برای زیبایی کاربرد دارند، شرایط خاصی را برای چشم‌ها به وجود می‌آورد که مصرف طولانی مدت و عدم رعایت شرایط بهداشتی، چشم را در برابر آسیب‌هایی جدی قرار می‌دهد. به همین جهت استفاده از هر نوع لنزی حتما باید با تجویز پزشک و مبتنی بر خصوصیات چشم فرد باشد.

بر اساس مطالعه‌ای در آمریکا، استفاده از لنزهای رنگی به مدت یک سال بدون تجویز پزشک، افزایش چشمگیر آمار عفونت‌های چشمی را درپی داشته است. بر اساس همین مطالعه لنزهای رنگی به عنوان یک وسیله پزشکی محسوب و استفاده از آنها فقط طبق تجویز پزشک امکان‌پذیر است. متاسفانه در کشور خودمان استفاده از لنزهای رنگی خودسرانه بوده و این کالای پزشکی در فروشگاه‌های لوازم آرایشی و حتی آرایشگاه‌ها در اختیار افراد قرار می‌گیرد.از آنجا که سطح چشم، وضعیت اشک و وضعیت قرنیه هر فردی خاص خود اوست، از این رو لازم است فرد، قبل از استفاده از هر نوع لنزی‌، توسط چشم‌پزشک یا اپتومتریست معاینه شود.

بی‌اطلاعی از شرایط نگهداری از لنز، زنگ خطری جدی برای چشم‌ها

مهم‌ترین معضل استفاده از لنزهای رنگی زیبایی استفاده بدون تجویز آنها و بی‌اطلاعی فرد از شرایط دقیق نگهداری لنز و محلول آن است. ایجاد عروق در قرنیه، صدمه به سلول‌های سطح داخلی قرنیه، تغییر در قوس قرنیه، ایجاد نامنظمی سطح قرنیه و آستیگمات‌های نامنظم، لک‌های قرنیه، نابینایی، پیوند قرنیه، پیوندهای مکرر چشم و هزینه‌های سنگین از جمله مشکلاتی است که استفاده نادرست از لنزها به وجود می‌آورند. متاسفانه برخی از دوستان و آشنایان، لنزهای زیبایی خود را با هم جابه‌جا می‌کنند. این درحالی است که گفته می‌شود محیط هر چشم تعریف شده است و بنابر این جابه‌جایی لنزها با هم، زمینه‌ساز شرایط خطرناک عفونت میکروبی و عفونت مقاوم به درمان در چشم محسوب است و باید از این اقدامات اجتناب شود.

قرنیه در حالت طبیعی فاقد رگ است و استفاده طولانی مدت از لنزها می‌تواند منجر به ایجاد رگ و عروق جدید در قرنیه و در نتیجه منجر به اختلال کارکرد وکدورت قرنیه شود. همچنین می‌تواند منجر به بروز حساسیت‌هایی نسبت به همان لنز تماسی و واکنش‌های حساسیتی در قرنیه شود.

علاوه بر اینها مهم‌ترین عارضه‌ استفاده از این لنزها، عفونت‌های مقاوم به درمان در قرنیه است که می‌تواند از نوع میکروبی یا از نوع پارازیتی مانند عفونت آمیبی باشد که نسبت به درمان خیلی مقاوم هستند.

دکتر هاشمیان معتقد است از آنجا که هر تجویز پزشکی مزایا و مضراتی به دنبال دارد، بهتر است تنها برای اصلاح عیوب انکساری ، از لنزها به خصوص از لنزهای جدیدی که ماده تشکیل‌دهنده آنها از جنس سیلیکون هیدروژل است استفاده شود که خصوصیت نفوذپذیری اکسیژن آنها بسیار بالاست و در نتیجه قرنیه و سلول‌های قرنیه کمتر در معرض هایپوکسی و کمبود اکسیژن قرار می‌گیرند. بنابراین نوع، طرح و ساختار لنز از فاکتورهای بسیار مهمی است که توسط متخصص و بر اساس شرایط و قوس قرنیه بیمار تعیین و تجویز می‌شود.

ضرورت استفاده درست از لنز

استفاده از لنز نرم، سخت یا ترکیبی از هر دو که هیبریدی گفته می‌شود بر اساس معاینه متخصصان چشم و بر اساس سلامت سطح چشم هر فرد باید انجام شود. بنابراین هرکسی نمی‌تواند از لنز استفاده کند، بلکه وضعیت سلامت اشک، کیفیت اشک، وضعیت لبه‌های پلک، سلامت سطح قرنیه، عدم وجود بیماری حسی قرنیه و ... عوامل مهم و تعیین‌کننده‌ای محسوب می‌شوند. از طرف دیگر سلامت سطح قرنیه نیز فاکتور مهمی است که براساس آن مشخص می‌شود که آیا بیمار اصلا می‌تواند لنز را تحمل کند یا خیر. همچنین خود فرد باید توانایی رعایت اصول بهداشتی را داشته باشد.

همه این الزامات باعث می‌شود تا در هر سنی متناسب با شرایط فرد، لنز به فرد تجویز ‌شود. به طور مثال حتی برای اصلاح عیوب انکساری یک بچه هم می‌توان لنز را تجویز کرد منتهی با تمهیدات خاص و توصیه‌هایی که به پدر و مادر می‌شود، استفاده از لنز مجاز است. لنزها نباید شب تا صبح، هنگام خواب روی چشم باشند و باید در محلول مخصوص نگهداری شوند تا میکروب‌زدایی و ضدعفونی شود و معاینات کنترلی مکرر لازمه این است که فرد بتواند به خوبی از این امکان پزشکی استفاده کند.

به گفته دکتر هاشمیان هنگامی که عینک مانع فعالیت‌های اجتماعی و ورزشی باشد و بیمار ترجیح بدهد که از عینک استفاده نکند و همچنین بخواهد خوب ببیند می‌توان استفاده از لنز را تجویز کرد. همچنین استفاده از عینک در نمره‌های بالا باعث اعوجاج در تصویر می‌شود، در این موارد هم می‌توان از لنز استفاده کرد. در این شرایط با رعایت اصولی که به مریض گفته می‌شود می‌توان مشکلات بینایی را به خوبی برطرف و کیفیت دید بهتری برایش ایجاد کرد.

هاشمیان می‌افزاید: به محض اینکه چشم قرمز شود یا احساس جسم خارجی، احساس درد و تاری به وجود بیاید فرد باید بلافاصله به اورژانس‌های چشمی یا متخصص مراجعه کند. فراموش نکنیم که عفونت‌هایی که در اثر استفاده از لنز ایجاد می‌شود در نوع خاصی بسیار سریع پیش‌رونده هستند و موجب تخریب قرنیه و نابینایی می‌شود. بنابراین مراجعه به موقع، سریع و تشخیص به موقع توسط متخصصین بسیار مؤثر است.

لنز یکبار مصرف

استفاده از لنزهای یکبار مصرف برای رعایت بهداشت چشم بسیار مناسب است ولی هزینه‌های خرید آن بسیار بالاست. استفاده از لنز تماسی یکبارمصرف یعنی لنزی که از صبح تا شب استفاده و سپس دور انداخته شود ، بهترین روش در جهت حفظ بهداشت چشم است. ولی این روش هزینه‌های سنگینی بر اقتصاد خانواده تحمیل می‌کند. نکته قابل ذکر این است که کیفیت این لنزها برای استفاده در طول یک روز طراحی شده و چنانچه بیش از یک روز از آن استفاده شود به دلیل ایجاد رسوب، کیفیت دید کاهش می‌یابد و صدمات و لطمات جدی به چشم وارد می‌شود.

دکتر هاشمیان در پایان می‌گوید: به طورکلی استفاده از لنزهای زیبایی به دلیل احتمال بیماری‌های چشمی توصیه نمی‌شود. استفاده از آنها باید با به کار بستن شرایط و اصول لازم همراه باشد.

منبع: روزنامه خورشید