تاکید دولتی ها بر عدم کاهش نرخ ارز

نرخ تبديل دلار به ريال ايران در روزهاي گذشته روندي كاهنده داشت و حتي در روز سه‌شنبه تا نرخ 2930 تومان پايين آمد، هر چند در روز گذشته پس از صحبت‌هاي سيف و احتمالا بازتاب سخنان رييس‌جمهور در نيويورك، بازار ارز واكنش نشان داد و قيمت دلار با رشد حدود 8 درصدي نسبت به روز قبل، از قيمت 3090 تا 3150 تومان در گردش بود. اما در روزهاي گذشته كاهش ناگهاني قيمت دلار كه در آن عناصر غيراقتصادي دخالت بيشتري از متغيرهاي اقتصادي داشتند، باعث شد برخي معادلات و برنامه‌ريزي بنگاه‌ها از تعادل خارج شود.

بر اين اساس، كارشناسان و فعالان اقتصادي ايران معتقد بودند همان‌طور كه جهش قيمت دلار در ايران آسيب‌ساز بوده است، كاهش شديد آن نيز مي‌تواند برنامه‌هاي اقتصادي دولت و رشد صادرات را به هم بزند. به همين دليل، ولي‌الله سيف، رييس‌كل بانك مركزي روز سه‌شنبه در نشست صبحانه كاري اتاق بازرگاني ايران در جمع خبرنگاران اعلام كرد قيمت دلار در بازار به كف رسيده است و كاهش بيشتر قيمت آن (از 2900 تومان) منطقي نيست.

وي در پاسخ به «اعتماد» كه آيا ارزش دلار به ريال ايران باز هم كاهش مي‌يابد؟ گفت: به نظر مي‌رسد دلار بيشتر از اين ارزان نخواهد شد. سيف خاطرنشان كرد: كاهش نرخ تبديل دلار به ريال بايد منطق اقتصادي داشته باشد تا بتوان بر آن تكيه كرد و اگر چنين نباشد، منطقي نيست.

مهر تاييد
در همين حال، مقام‌هاي ديگر بانك مركزي نيز مهر تاييد روي نرخ 3000 توماني دلار زدند و اين نرخ را منطقي دانستند. غلامعلي كامياب، معاون ارزي بانك مركزي در پاسخ به اين سوال كه چه نرخي براي دلار در بازار مناسب است؟ گفت: نرخ فعلي دلار در بازار براي اين ارز مناسب است. وي با بيان اينكه بانك مركزي به دنبال تك نرخي شدن ارز است، افزود: اين امر به معناي ثابت بودن نرخ ارز نيست.

معاون ارزي بانك مركزي با تاكيد بر اينكه نرخي كه بازار تعيين مي‌كند، بهترين نرخ براي ارز است، تصريح كرد: اين نرخ ناشي از انتظاراتي است كه در مردم ايجاد شده است؛ در عين حال عرضه و تقاضا تعيين‌كننده قيمت‌ها در بازار ارز است. به گفته كامياب، نبايد ديدگاه ثابت به نرخ ارز داشته باشيم. اگر نرخ ارز در يك دالان باريك‌تر نوسان داشته باشد، مي‌توان گفت كه به ثبات رسيده است و نرخ ارز اكنون به حدود 2900 الي 3000 هزار تومان رسيده كه نرخ خوبي است. وي در پاسخ به اين سوال كه انتظاراتي در بين مردم شكل گرفته كه نرخ ارز باز هم كاهش مي‌يابد، آيا اين امر درست است؟ گفت: بايد ببينيم چه تحولاتي رخ مي‌دهد، اما كاهش بيشتر نرخ ارز و نوسانات شديد هم به نفع كشور نيست. معاون ارزي بانك مركزي با اشاره به اينكه كاهش نرخ هم جزو نوسانات است، خاطرنشان كرد: در وضعيت ثبات نرخ ارز مردم مي‌توانند براي سرمايه‌گذاري، توليد و دادوستد تصميم‌گيري كنند.

دنبال افزايش نرخ ارز نيستيم
در مقابل اظهارات مقامات بانك مركزي، محمدباقر نوبخت، سخنگوي هيات دولت در حاشيه جلسه علني هيات دولت اعلام كرد سياست دولت درباره اقتصاد و وضعيت اقتصادي خانواده‌ها كاملا شفاف است و بهبود وضع معيشتي خانواده‌ها، يكي از اهداف اقتصادي دولت است. ثبات اقتصادي زمينه‌يي است كه ما مي‌توانيم بر اساس آن سرمايه‌گذاري كنيم. وي ادامه داد: متاسفانه اقتصاد ما در سال‌هاي گذشته تحت‌تاثير نوسانات نرخ ارز ثبات خود را از دست داده است. بانك مركزي به عنوان مقام مسوول درباره نرخ ارز به دنبال ثبات بازار ارز است و با ثبات بخشي نوسانات مي‌توانيم نرخ تعادلي را مشخص كنيم.

به گفته نوبخت، براساس بررسي‌ها، قيمت نرخ ارز مي‌تواند حول و حوش 3000 تومان باشد؛ البته ما با افزايش توليد و همچنين درآمد به دنبال نرخ واقعي ارز هستيم. وي متذكر شد: در بحث نرخ ارز غير از عرضه و تقاضاهاي واقعي يك عرضه و تقاضايي وجود دارد كه سودجويانه است كه مي‌تواند در تعيين نرخ ارز تاثيرگذار باشد. سخنگوي هيات دولت ادامه داد: گروهي به دنبال سودجويي در بازار هستند، اما ما بايد با جلوگيري از اين امر به دنبال ثبات بازار باشيم. هم‌اكنون 450 هزار ميليارد نقدينگي در اين بخش وجود دارد كه مي‌توان آن را به جاي اينكه به سمت بازار ارز برد به سمت بازارهاي ديگر هدايت كرد.

نوبخت با اشاره به اينكه دولت نسبت به قيمت نرخ ارز و ثبات آن حساس است، گفت: اگر قيمت ارز مقطعي پايين بيايد و بعد دوباره افزايش يابد، براي اقتصاد خوب نيست و‌‌ همان‌طور كه بايد با افزايش ارز به صورت مقطعي با حساسيت برخورد شود، بايد با پايين آمدن غيرمنطقي و مقطعي آن نيز برخورد كرده و نسبت به آن حساس باشيم، زيرا ما به دنبال برگرداندن ثبات به بازار هستيم. وي با اشاره به اينكه صحبت‌هاي معاون رييس كل بانك مركزي به معناي اين نيست كه دولت خواهان افزايش قيمت است، افزود: در قانون بودجه قيمت دلار 2477 تومان است. دولت نه‌تنها هيچ ارزي در بازار آزاد نمي‌فروشد، بلكه براي كالاهاي اساسي كه داريم ارز مورد نظر پرداخت مي‌شود، اما دولت هرگز به دنبال افزايش نرخ ارز نيست.

نرخ ارز حبابي است
در اين ميان، برخي از كارشناسان با انتقاد نسبت به اظهارنظرهاي مقامات بانك مركزي، نرخ ارز را حبابي دانسته و معتقدند كه صحبت درباره اين مسائل زود است. به گفته احمد ميرمطهري، دبيركل اسبق بورس، براساس اساسنامه بانك مركزي، اين بانك حافظ ارزش پول ملي است و اين‌گونه اظهارنظرها از سوي رييس‌كل بانك مركزي جاي تامل دارد. وي اعتقاد دارد: با توجه به اينكه تحولات اقتصادي كه در چند ماه اخير در كشور به وجود آمده، هنوز در قدوقواره‌يي قوام نگرفته است كه مبناي چنين اظهارنظرهايي باشد كه قيمت ارز در حال حاضر در اين نرخ مناسب است يا خير، بنابراين اين اظهارنظر يا هر اظهارنظري كه در اين زمينه صورت مي‌گيرد به نظر مي‌رسد زودهنگام است و آنچه گفته شده، با وظيفه اين بانك يعني حفظ ارزش پول ملي هماهنگي ندارد.

دبيركل اسبق بورس درباره وضعيت ارزي كشور گفت: با توجه به تغييراتي كه در چند ماه اخير در بازار ارز مشاهده مي‌كنيم و اين بازار در حال حاضر روند رو به كاهشي به خود گرفته است و در توضيح اينكه علت چيست؟ بايد گفت بخشي از حباب‌هايي كه در قيمت ارز وجود دارد، ناشي از تعاملات سياسي داخلي و خارجي است.

ميرمطهري معتقد است: همواره به محض اينكه نشانه‌هايي از بهبود شرايط اقتصادي ديده مي‌شود كه منجر به آزادشدن درآمدهاي ارزي ايران و برداشتن تحريم‌هاي بانك مركزي شود، قيمت ارز كاهش پيدا خواهد كرد و اين نشان‌دهنده اين است كه اقتصاد ايران به‌طور بالقوه با توجه به اقدامات زيربنايي كه از گذشته در آن صورت گرفته، ولي هنوز به بهره‌برداري كامل نرسيده است، مي‌تواند ارزش ريال در كشور را بالاتراز اينكه امروز شاهد آن هستيم افزايش دهد. بنابراين تا زماني كه هنوز تحريم‌ها به‌طور كامل لغو نشده يا اينكه بخش‌هاي مختلف اقتصادي كه در سال‌هاي گذشته نيمه فعال شده‌اند، آغاز به فعاليت نكرده باشند، اظهارنظر درباره وضعيت نرخ ارز يك قضاوت زود هنگام است.

وي اظهار اميدواري كرد: بايد به اين نكته توجه داشت كه با افزايش توان توليد نفت در داخل كشور كه وزير نفت نويد اين امر را داده و بسيار هم خبر خوشي است نشان مي‌دهد كه وضعيت صادرات نفتي و غيرنفتي ايران بهتر خواهد شد كه اين امر در آينده منجر به افزايش ارزش پول ملي خواهد شد. دبيركل اسبق بورس با اشاره به اينكه اثر رفع تحريم بيشتر در قيمت ارز و اقتصاد ملي نمايانگر مي‌شود، گفت: اين كار مقدمه‌يي است براي گشايش در اقتصاد ملي، بنابراين بيشتر بايد از منظر اقتصاد به اين گشايش نگاه شود. ميرمطهري درباره وضعيت رو به رشد بازار سهام نيز تاكيد كرد: با افزايش ميزان شاخص بورس، بايد تمام بخش‌ها عكس‌العمل مشابهي از خود نشان دهند و اينكه مسائل در تعامل با خارج و گشايش‌هاي سياسي به وجود مي‌آيد، بايد تاثير مشابهي در همه بخش‌ها ديده شود.

واقعيت اقتصاد
با اين حال به نظر مي‌رسد صحبت‌هاي رييس‌كل بانك مركزي با واقعيت‌هاي اقتصاد سازگار است و نوسان قيمت ارزهاي معتبر مي‌تواند برنامه‌ريزي بنگاه‌ها را به‌هم بزند.