تراژدی غمبار مرگ جانوران در سواحل هرمزگان

انتشار اخباری از مرگ دلخراش دلفین ها و لاک پشت ها در آبهای هرمزگان کارشناسان را بر آن داشت تا علل مرگ جانداران پستاندار را بررسی کنند که در این بین شناورهای صیادی و نفتکش ها بیشترین علل مرگ جانداران دریایی عنوان شدند.

مرگ یک قطعه لاک پشت سبز در ساحل پارک غدیر شهرستان بندرعباس یک بار دیگر از زبان مدیرکل محیط زیست هرمزگان اعلام شد تا این سئوال را در ذهن شنوندگان ایجاد کند که چه عواملی موجب شده تا تعداد امار مرگ و میر جانوران پستاندار دریایی در استان هرمزگان و بوشهر افزایش یابد.

با این رویه که در پیش است زیستگاه طبیعی این موجودات دوست داشتنی با خطر جدی مواجه بوده و نسل آنها رفته رفته رو به انقراض می رود.مرگ دسته جمعی دلفین ها طی سالهای اخبر در سواحل هرمزگان و اخیرا در سواحل جزیره هنگام و باز هم در ساحل جاسک می طلبد که علت این رویداد تلخ و از بین رفتن این آبزیان باهوش و بازیگوش هر چه زودتر مشخص شود.

مرگ دلفین ها و لاک پشت ها در جایی که در طول سال های اخیر به دلیل ساخت و ساز غیرمجاز چندین جاده و اسکله و تعرضات دیگر آسیب های زیادی دیده رخ می دهد بی آن که علت مرگ این لاک پشت کمیاب که جزو گونه های در خطر انقراض جهان نیز قرار دارد، مشخص باشد!

اما این همه ماجرا نیست. خبر مرگ دلفین و نهنگ شاید ماهی یک بار دوستداران محیط زیست را به فکر فرو می برد که چرا مسئولان نسبت به مرگ این جانداران باهوش دریایی واکنشی نشان نداده اند و اقدامی برای جلوگیری از وقوع حوادثی اینگونه دلخراش انجام نمی دهند.

هر چند این واقعه در نوع خود نخستین بار نیست که به وقوع می پیوندد و حتی در ماههای اخیر شاهد خبر مرگ چندین دلفین و نهنگ در سواحل جاسک، قشم و هنگام بوده ایم، اما مساله این است که تکرار این وقایع نگرانی ها را نسبت به نابودی تنوع زیستی دریایی دوچندان کرده است. این واقعه در حالی اتفاق می افتد که ۳ سال پیش نیز درست در همین روزها لاشه بی جان ده ها دلفین به ساحل جاسک در استان هرمزگان آمد به طوری که در مدت کمتر از یکماه شمار دلفین های تلف شده به عدد ۱۵۴ رسید و بعدها سازمان حفاظت محیط زیست، عامل اصلی این مرگ و میرها را کشتی های صیادی و نحوه صید آنها به روش ترال عنوان کرد.

واقعه ای که هنوز مشخص نیست علت نهایی آن چیست و هیچ مقام مسئولی در سازمان محیط زیست نیز علت این رخداد را هنوز اعلام نکرده، اما مساله این است که گویا این تراژدی قرار است این بار در مورد لاک پشت های سبز و نهنگ ها تکرار شود. اما آیا آغاز فصل صید و تورهای ترال می تواند عامل مرگ لاک پشت ها باشد.

کشف لاشه لاک پشت سبز در سواحل پارک غدیر بندرعباس

كارشناسان محيط زيست دريائي اداره كل حفاظت محيط زيست هرمزگان صبح دوشنبه پس از كشف يك قطعه لاك پشت سبز در ساحل پارك غدير شهرستان بندرعباس اقدام به شناسایی گونه، بیومتری (زیست سنجی)و بررسی علت یا علل مرگ گونه مورد نظر اقدام نکردند.

يك قطعه "لاک پشت سبز" در ساحل پارك غدير كه احتمالا بدلیل برخورد با پروانه شناور و آسیب دیدگی از ناحیه قسمت میانی لاک تلف شده است. طول این لاک پشت 80 سانتیمتر - عرض لاک: 70 سانتیمتر- طول باله: 43 سانتیمتر- طول بدن: 96 سانتیمتر- وضعیت حفاظتی: در معرض خطر انقراض - جنسیت: نر است.

مدیرکل محيط زيست دريائي استان هرمزگان در گفتگو با خبرنگار مهر در تشریح کشف لاشه یک لاک پشت سبز در سواحل بندرعباس با بيان اينكه این گونه لاک پشت در بيشتر نواحي گرمسيري جهان يافت مي شود و در قسمتهاي مركزي اقيانوس اطلس و اقيانوس آرام و هند پراكنش دارند، بیان داشت: در آبهاي كم عمق سواحل صخره اي در خليج ها و خورها زيست می کنند همچنین پراكنش مناسبتري نسبت به ساير گونه ها در خليج فارس و درياي عمان دارند. و در سواحل جزايري همچون؛ هرمز، لارك، قشم، كيش، فارور و بني فارور و مناطق كم عمق ساحلي جمعيتهاي از اين دو گونه مشاهده مي شود.

مجید وفادار عنوان کرد: عمده مكانهاي تخم ريزي آنها از جزاير هرمز ، هنگام ، فارور ،شيدور ، لاوان ، كيش و نخيلو گزارش شده است.

وي در ادامه افزود: گر چه انواع متعددي از موجودات کفزي به عنوان غذاي مصرفي آنها مشخص شده اما اسفنجها بخش مهمي از غذاي آنها را به خود اختصاص مي دهند. با توجه به اين که آنها از تعداد محدودي ازگونه هاي اسفنج به عنوان غذا استفاده مي کنند مي توان گفت که درجه بالايي از قابليت انتخاب غذايي در اين جانوران وجود دارد. تغذيه زياد لاک پشت ها از اسفنج ها ممکن است تنوع زيستي و زنجيره هاي غذايي بسترهاي مرجاني را از طريق ايجاد فضاي آزاد در اين بسترها براي ته نشيني لارو موجودات کفزي، تحت تاثير قرار داده و فرصت را برای جایگزینی لارو مرجانها فراهم کند.

وی عوامل تهديد و انقراض لاك پشتان دريايي را آلودگي نفتي، فعاليت هاي صيد و صيادي، زباله ،ساخت و ساز در سواحل، صيد بالغين، فاضلاب هاي شهري و شكارچيان طبيعي بیان کرد.

وفادار ادامه داد: موارد ذكر شده از جمله موارد عمده نابودي لاك پشتان دريايي است و علاوه بر آن مواردي همچون تردد شناورها، انفجارات جهت اكتشاف منابع، آلودگي حرارتي، تخريب آبسنگ هاي مرجاني، پديده ذوب شدن يخهاي قطبي و افزايش سطح درياها، فرسايش سواحل و مانورهاي دريايي نيز به شكل هاي گوناگون عامل انقراض اين موجودات هستند.

موتورهای شناورهای صیادی چهار زمانه می شود

این کارشناس محیط زیست در هرمزگان اظهارداشت: متاسفانه با آغاز فصل صید و صیادی شاهد افزایش مرگ و میر دلفین ها و لاک پشت ها در سواحل استان هرمزگان هستیم. عمده مرگ خانوران پستاندار دریایی پره موتورهای شناور و تورهای ترال است.

وی با بیان اینکه با شیلات هرمزگان تفاهم نامه ای در جهت رفع این معضل امضا شده است، عنوان کرد: در این تفاهم نامه مقرر شده تا سازمان شیلات با همکاری دستگاه های بالادستی اقدام به اصلاح تجهیزات صید و صیادی و موتورهای شناورها کند.

وفادار عنوان کرد: سعی شده تا از این پس با همکاری شیلات و سایر دستگاه های اجرایی استان موتورهای شناورهای صیادی از دو زمانه به چهار زمانه تغییر کند. این موتورها دقیقا شبیه موتورهای جت اسکی است از این رو دیگر شاهد تلفات و آسیب کمتری به جانداران پستاندار هستیم.

وی در مورد دلایل مرگ دلفین ها افزود: این جانداران باهوش دریایی برای تنفس هر چند ثانیه به سطح آب می آیند و متاسفانه در گیر تورهای ترال صیادان و یا با پره های شناورها برخورد می کنند و موجب مرگ این جانداران می شود.

مدیرکل محیط زیست هرمزگان در پاسخ به این سئوال که علل مرگ دلفین ها در خورهای جاسک چیست، افزود: به دلیل توپوگرافی منطقه زمانیکه آب در مد کامل قرار دارد دلفین ها جهت تغذیه مواد مغذی که در خور جاسک وجود دارد وارد خور شده و متاسفانه در زمان جزر به گل می نشینند. علیرغم اینکه تیمهای امدادی مستقر شده اند ولی باز هم شاهد مرگ دلفین ها هستیم.

وفادار با بیان اینکه 50 روستای ساحلی در هرمزگان داریم، بیان داشت: از طریق شبکه حفاظت از پستانداران دریایی، روستائیان آموزش های ابتدایی را به صورت چهره به چهره با همکاری NGO ها می بینند.