وضع هشدار دهنده بی‌خانمان‌های تهران

رضا جهانگیری‌فر گفت:‌ الگوهای اعتیاد امروز، الگوهایی است که موجب ترد فرد معتاد از جامعه می‌شود، به طوری که فرد از خانه و محل کار بیرون انداخته می‌شود و بخشی از جامعه چنین فردی را نمی‌پذیرد. این شرایط ناچارا فرد را به بی‌خانمان و کارتن‌خواب تبدیل می‌کند که باید متولیان حوزه اعتیاد و درمان آن جدی‌تر وارد عرصه شوند.

وی تاکید کرد: ادامه این روند امکان پاسخگویی به بی‌خانمان‌ها را غیرممکن می‌کند؛ شرایط فعلی شهر تهران به گونه‌ای است که اگر امسال دستگاه‌های ذیربط به کمک شهرداری نیایند و فکری برای معتادین بی‌خانمان شهر تهران نشود احتمال بروز حوادث مختلف برای آنها در زمستان امسال بسیار زیاد است. در سطح شهر، معابر، خیابان‌های اصلی و زیرگذرهای شهر به وفور افراد معتاد بی‌خانمان را مشاهده می‌کنیم و نهادهای حوزه اعتیاد باید کاری کنند چرا که وضع موجود یک مقدار هشدار دهنده است.

وی در خصوص تدابیر لازم برای ساماندهی بی‌خانمان‌های شهر تهران در زمستان سال جاری، گفت: در حال حاضر سه مددسرا فعال جمعا با ظرفیت تجمیعی 900 تخت در سطح شهر تهران وجود دارد که با توجه به شروع فصل سرما و افزایش مراجعه‌کنندگان به این مددسراها هماهنگی‌هایی صورت گرفته است که در سطح مناطق مختلف به ویژه مناطق آسیب‌زا مددسراهای موقت راه‌اندازی کنیم. تجربه‌ی این کار را در سال گذشته داشته‌ایم، به طوری که در 9 منطقه مددسرای منطقه‌ای راه‌اندازی کردیم و امسال هم در برنامه راه‌اندازی حداقل 12 مددسرا منطقه‌ای را داریم.

جهانگیری‌فر با بیان اینکه امسال به دنبال هماهنگی با سازمان بهزیستی هستیم، افزود: به دنبال اسکان بی‌خانمان‌ها در فصل سرما با همکاری بهزیستی هستیم که بتوانیم از این طریق ظرفیت را افزایش دهیم. یعنی سازمان رفاه فضا، تجهیزات و امکانات فراهم کند و بهزیستی با فعال کردن موسساتی به این افراد ارایه خدمات کند و با یک هم‌افزایی توان و ظرفیت را افزایش دهیم و افراد بیشتری از جامعه هدف را تحت پوشش قرار دهیم.

وی با اعلام اینکه آماده تامین ملزومات مورد نیاز از قبیل مواد مصرفی، البسه، دارو و حتی مواد خوراکی و پتو هستیم، اظهار کرد: این لوازم را تهیه و انبار کرده‌ایم و اگر بحث همکاری با بهزیستی هم محقق شود زمستان امسال مشکلی خاصی نخواهیم داشت.

معاون خدمات اجتماعی سازمان رفاه، خدمات و مشارکت‌های اجتماعی شهرداری تهران امکان اقامت و خوابیدن شبانه، خدمات بهداشتی و درمانی، دادن لباس و خدمات فرهنگی را از خدمات ارایه شده در مددسراها معرفی کرد و افزود: افراد به صورت نیمروزی در مددسراها حضور دارند، یعنی از شب تا صبح و در این مدت خدماتی چون امکان استحمام، اصلاح سر و صورت، ارایه لباس تمیز، شام گرم، امکان خواب و صبحانه برای آنها ارایه می‌شود. ضمن این که در کنار این خدمات جاری، خدمات ویژه‌ای از جمله خدمات درمانی که توسط تیم پزشکی مستقر در مددسراها ارایه می‌شود را هم داریم که اگر نیاز به اعزام بیمارستان باشد این امر رخ می‌دهد.

جهانگیری‌فر با اشاره به وجود دو مددسرا در جنوب و یکی در جنوب شرق تهران، گفت: در حال حاضر پراکندگی مناسبی نداریم و علت آن هم عدم تعریف فضاهای جدید و مناسب است. البته طرح‌هایی برای ایجاد مراکز جدید مطابق استانداردها داریم ولی به دلیل شرایط خاص بودجه‌ای پیش آمده در کشور و کارهای عمرانی سنگین شهرداری تهران این کار محقق نشد و به دنبال ایجاد مراکز خدمات فوریت اجتماعی در نقاط مختلف شهر با استانداردهای لازم هستیم تا سرانه این فضاها را به حد مطلوب برسانیم.

وی تاکید کرد: برای محیا کردن مراکز در نقاط دیگر تهران حداقل یک و نیم میلیارد تومان اعتبار لازم است، البته این اعتبار تنها برای تجهیز و آماده کردن مراکز نیاز است و برای ساخت مراکز جدید به اعتبار قابل توجهی نیاز داریم چرا که با روند رو به رشد بی‌خانمان‌ها حتما ایجاد مراکز جدید باید پیگیری شود.

معاون خدمات اجتماعی سازمان رفاه، خدمات و مشارکت‌های اجتماعی شهرداری تهران در خصوص نظارت بر نحوه ارایه خدمات در مددسراها گفت: نظارت بر مددسراها برعهده خود سازمان رفاه شهرداری است و همه بخش‌ها گروه‌بندی شده‌اند، هر شب تیم‌های نظارتی به مددسراها اعزام می‌شوند و اگر موردی مشاهده کنند همان جا تذکر می‌دهند. البته گاهی چندین برابر ظرفیت یک مددسرا مراجعه‌کننده داریم. مثلا ظرفیت 300 نفر است ولی حدود 600 نفر به مددسرا مراجعه می‌کنند که قطعا این دو برابر شدن ظرفیت روی خدمت‌رسانی تاثیر می‌گذارد و امکان ارایه سرویس مناسب نیست، ولی نظارت به صورت مداوم وجود دارد تا کیفیت غذا، نحوه رفتار پرسنل با مددجویان و کیفیت ارایه خدمات دچار مشکل نشود.

سوء تغذیه، افسردگی و اضطراب و عفونت‌های پوستی شایع‌ترین بیماری‌ها در میان بی‌خانمان‌ها
وی با اشاره به تفکیک مددسراهای سازمان، گفت: مددسرای خاوران عمدتا از معتادین و مددسرای بهمن از افراد غیرمعتاد نگهداری می‌کند. در میان افراد غیرمعتاد عمدتا بیماری‌هایی نظیر سوء تغذیه، بیماری‌های روحی و روانی و افسردگی ناشی از شرایط زندگی مشاهده می‌شود و در افراد معتاد و با توجه به این که بسیاری از این افراد در طول روز زباله‌گردی می‌کنند، بیماری‌هایی چون انواع عفونت‌ها، بیماریهای پوستی و سوء تغذیه دیده می‌شود.

وی ادامه داد: در مراکز برای تشخیص بیماری‌های خاص آزمایش و یا معاینه جدی انجام نمی‌شود، ضمن اینکه جزو وظایف سازمان نیست و ضرورتی هم ندیدیم که هر کس به مددسراها مراجعه می‌کند، چکاپ کامل کنیم. به همین دلیل در مورد بیماری‌های خاص نمی‌توانیم قضاوتی کنیم.

معاون خدمات اجتماعی سازمان رفاه، خدمات و مشارکت‌های اجتماعی شهرداری تهران در پاسخ به این سوال که «بعضا مردم قرار گرفتن این مددسراها در کنار محل زندگی خود را نمی‌پذیرند، آیا این امر مشکلی در روند کار شما ایجاد می‌کند»، گفت: یکی از معضلات اجتماعی در راستای خدمت رسانی به بی‌خانمان‌ها عدم پذیرش اجتماعی است؛ شهروندان نمی‌پذیرند این افراد در نزدیکی محل زندگیشان تردد کنند، خصوصا اگر اعتیاد هم داشته باشند. البته تا حدی باید به شهروندان حق داد ولی باید قبول کنیم اگر مددسراها نباشد اینها در سطح شهر به صورت پراکنده و در شرایط بدی زندگی خواهند کرد.

وی با تاکید بر اینکه این افراد هم شهروندان این شهر هستند، افزود: این افراد حق دارند از خدمات شهری استفاده کنند و باید شهروندان کمک کنند و در خدماتی که در مددسراها ارایه می‌شود مشارکت داشته باشند. انتظار سازمان از شهروندان این است که این افراد را بپذیرند این افراد به دلایل مختلفی که حتی شاید خیلی هم مقصر نباشند به این مرحله رسیده‌اند. نمی‌توانیم آنها را ترد کنیم و بگوییم طرف ما نیایند. قطعا اگر میان این افراد، شروری وجود داشته باشد می‌توان با هماهنگی نیروی انتظامی آنها را از این گردونه خارج کرد.

جهانگیری‌فر با اشاره به برگزاری جلسات متعدد با دستگاه‌های مختلف برای جلب همکاری در خصوص ساماندهی بی‌خانمان‌های شهر تهران گفت: متاسفانه همکاری‌ها هنوز به ساماندهی واقعی بی‌خانمان‌ها منجر نشده است و نمی‌توانیم بی‌خانمانی را از چرخه‌ بی‌خانمانی خارج کنیم. زیرا که در طول این مسیر هر دستگاهی باید اقدامی انجام دهد. باید قبول کنیم همه‌ی مسئولیت بر عهده شهرداری نیست و شاید در توان فیزیکی ما باشد ولی به لحاظ قانونی اجازه این کار را نداریم و همکاری و مشارکت اثرگذار هنوز اتفاق نیفتاده است.

وی افزود: در تلاش هستیم با استانداری تهران مجددا یک رایزنی داشته باشیم و در ساختار جدید استانداری تهران این فرایند را پیگیری کنیم.

معاون خدمات اجتماعی سازمان رفاه، خدمات و مشارکت‌های اجتماعی شهرداری تهران با اشاره به رشد تعداد بی‌خانمان‌های تهران، گفت: تمام تلاش خود را به کار می‌گیریم اما نمی‌توان واقعیت را نادیده گرفت و با شعار عمل کرد. بر اساس پیش‌بینی هواشناسی امسال زمستان سختی خواهیم داشت و با این تعداد معتاد بی‌خانمانی که در سطح شهر می‌بینیم، واقعا ظرفیت سازمان پاسخگو نیست و می‌طلبد نهادهای دیگر، استانداری، فرمانداری و ستاد مبارزه با مواد مخدر به صورت جهادی وارد کار شوند.