وقتی ترافیک، اعصاب را خط‌خطی می‌کند

یک ساعتی است در ترافیک مانده‌ای و هنوز نیمی از راهت برای رسیدن به مقصد باقی مانده است. رسیدنت با این همه تاخیر دیگر فایده ندارد و اعصابت مانند خیلی‌های دیگری که در صف ماشین‌های کناری، پشتی و جلویی محکوم به انتظار برای عبور از این کابوس ترافیکی هستند، به هم می‌ریزد... .

ترافیک در تهران و سایر کلانشهرهای کشور همچون شهرهای پرترافیک دیگر دنیا پدیده‌ای خارج از کنترل است. در چنین شرایطی اگر راهکارهایی برای مدیریت زمان بلد نباشید، نتیجه درگیر شدن با این شاخص زندگی شهرنشینی، کاملا قابل پیش‌بینی است؛ «دیر به مقصد می‌رسید.» می‌توانید خودتان را بیش از حد درگیر این اتفاق و پیامدش نکنید تا بتوانید استرس و عصبانیت‌تان را مدیریت کنید یا هر روز در کنار سایر مشکلات کوچک و بزرگ زندگی، ماندن در ترافیک را نیز همچون سوهانی بر اعصاب و روانتان تحمل کنید. روان‌شناسان معتقدند در شرایطی که کنترل ترافیک از توان ما خارج است، یافتن مهارت‌هایی برای کنترل خشم، مدیریت زمان و استفاده مفید از زمان انتظار می‌تواند بر کاهش اثرات مخرب ترافیک بر اعصاب و روان بسیار موثر باشد.

روش‌های کنترل درونی را بیاموزید

با وجود آن که هر روز ناگزیر به تردد در شرایط پرترافیک هستید، اگر نمی‌توانید بر خشم و استرس خود هنگام ماندن در ترافیک غلبه کنید، لازم است به فکر یافتن راه‌حل‌هایی برای برطرف کردن این مشکل در خودتان باشید، زیرا امکان کنترل شرایط بیرونی را ندارید.

مهرنوش دارینی، دکتری روان‌شناسی و مشاوره با تاکید بر آموختن روش‌های کنترل درونی در مواجهه با پدیده غیرقابل کنترل ترافیک به جام‌جم می‌گوید: یکی از عمده‌ترین واکنش‌های عصبی ناشی از ترافیک زمانی اتفاق می‌افتد که افراد رفتارهای هیجان‌مدار و واکنش‌های نابهنجار از خود نشان می‌دهند. ‌روش‌های ساده مثل تنفس عمیق و آرام‌سازی ذهنی می‌تواند به چنین افرادی در کاهش احساس عصبانیت کمک کند. از آنجا که افراد عصبانی تمایل دارند با صدای بلند حرف بزنند و ناسزا بگویند و به این ترتیب، افکار درونی خود را منعکس کنند، بهترین توصیه به آنها این است که افکار مثبت و منطقی را جایگزین و درباره آن صحبت کنند. افزایش عزت نفس، شادی، سر زندگی و شوخ‌طبعی منجر به افزایش مهارت برای کنترل درونی و جایگزینی افکار مثبت به جای منفی می‌شود. فراموش نکنید ورزش روزانه، بویژه در هوای آزاد، توانایی شخص را برای کنترل خشم و استرس افزایش می‌دهد.

زمانتان را مدیریت کنید

یکی دیگر از مسائلی که منجر می شود افراد در ترافیک آرامش خود را از دست بدهند، مبحث مدیریت زمان است. دکتر دارینی درباره مدیریت زمان در مواجهه با ترافیک می‌گوید: افرادی که از لحاظ زمانی اغلب دیر می‌کنند یا پیش‌بینی شرایط ترافیک را نکرده‌اند، ممکن است ساده‌تر آرامش خود را از دست بدهند. گاهی ممکن است فردی منظم باشد، اما بدون پیش‌بینی و دقت گرفتار این پدیده شود که در این صورت، بیشتر اذیت خواهد شد، زیرا پیش‌بینی نکردن منجر می‌شود تا بیشتر خود را سرزنش کند. بهترین توصیه در چنین شرایطی آن است که اگر می‌خواهید کاری بیرون از منزل انجام دهید یا قرار ملاقاتی دارید، نیم تا یک ساعت را متناسب با مسیرتان به ماندن در ترافیک اختصاص دهید یا در صورت امکان، انجام کارتان را به ساعتی که بار ترافیک سبک‌تر است، موکول کنید.

به فکر سرگرم کردن فرزندتان باشید

مساله دیگری که افراد را آزار می‌دهد، بیتابی فرزندان در شرایط پرترافیک است که این بی تابی به نوبه خود بر کاهش آرامش بزرگ‌ترها اثر مستقیم می‌گذارد.

دکتر دارینی برای مقابله با این مشکل توصیه می‌کند: برای فرزند خود تمهیدات لازم را بیندیشید تا در ترافیک با مشکل حاد روبه‌رو نشوید. بر این اساس، همراه داشتن تغذیه و اسباب بازی و وسایل سرگرمی برای این که فرزندتان بیش از حد بی تابی نکند، ضروری به نظر می‌رسد.

یک راهکار جالب و موثر، راه انداختن بازی‌های20 سوالی و معلومات عمومی است که همه اعضای خانواده در آن مشارکت داشته باشند. همچنین بهره‌گیری از وسایل تصویری در اتومبیل و تماشای فیلم‌ها یا کارتون‌های مناسب و متناسب با سن فرزند می‌تواند بسیار کمک‌کننده باشد.

چرا عصبانی می‌شویم

صرف زمان طولانی و معطلی بیش از حد، مهارت نداشتن در رانندگی، آلودگی‌های صوتی موجود در محیط، نامناسب بودن راه‌ها و آلودگی هوا از عواملی است که بر سیستم عصبی شخص اثر می‌گذارد.

دکتر علیرضا نظری انامق ، کارشناس ارشد روان شناسی در گفت و گو با جام جم با اشاره به این مطلب می‌گوید : این عوامل به کنش متقابل بین عوامل شخصیتی با عوامل محیطی منجر می‌شود و باعث ظهور رفتارهایی چون اعمال خلاف مقررات راهنمایی و رانندگی، تغییر مسیر ناگهانی و خطرناک، سبقت غیرمجاز، رعایت نکردن فاصله مناسب طولی و عرضی، بوق زدن‌ مکرر، استفاده از نور بالا برای تنبیه دیگران، حرکت سریع و تعقیب و گریز خودرویی، سرعت‌های نا‌بجا، مانور و تغییر مسیر به طور مکرر، اشغال طولانی خط سبقت، ترمز ناگهانی و مکرر، انحراف از مسیر اصلی و عبور از خط مقابل برای رهایی از ترافیک غیرروان و قانون‌شکنی و دیگر رفتارهای ناپسند همراه با فحاشی و هتاکی به دیگران می​شود. در صورتی که به کنترل این رفتارها بپردازیم، قادر خواهیم بود برخی احساسات، نگرش‌ها و عقاید منفی را تغییر دهیم.

رفتارهای ضدترافیکی را بیاموزید

بنا بر آنچه گفتیم راه‌‌هایی که برای حل مشکل معطلی در ترافیک ارائه می‌شود، بیشتر باید معطوف به آموختن مهارت‌های کنترل رفتار درونی هر شخص باشد، زیرا کار روی ذهنیت تک‌تک رانندگان و تغییر نگرش آنها بسیار دشوار و تقریبا غیرممکن است. بر این اساس، نظری چند راه‌حل موثر برای کنترل رفتار در ترافیک را پیشنهاد می‌کند:

- بهترین راه‌ برای از بین بردن ترافیک آن است که خود را ملزم به رعایت قوانین راهنمایی و رانندگی کنید. در این میان نهادهای مسئول باید مجازات شدیدتری برای رانندگان بی‌توجه در نظر بگیرند.

- در حین رانندگی، از گوش دادن به موسیقی‌ بسیار مهیج بپرهیزید.

- اگر راننده دیگری به حقوق شما تعدی و شما را عصبی کرد، در فکر تلافی و واکنش سریع نباشید و خود را مدام با سه تنفس عمیق آرام سازید.

- زمان خود را طوری مدیریت کنید که به ساعت اوج ترافیک برخورد نکنید.

- هنگامی که خشمگین یا مضطرب هستید هرگز رانندگی نکنید. اگر مجبور به رانندگی در این شرایط هستید، قبل از راه افتادن چشم‌های خود را ببندید، از یک تا 20 آرام بشمارید و در طول شمارش مدام نفس عمیق بکشید و سپس شروع به رانندگی کنید.

- هنگام پارک ماشین خود دقت و طوری این کار را انجام دهید که سایر ماشین‌ها بتوانند از پارک خارج شوند. این مساله اهمیت زیادی دارد زیرا اگر راننده دیگری به زحمت ماشین را از پارک خارج کند، عصبی خواهد شد و شاید با همان شرایط روانی به رانندگی ادامه دهد.

- هرگاه با راننده عصبانی مواجه شدید، سعی نکنید به اوضاع بحرانی دامن بزنید. از برقراری تماس چشمی با راننده خشمگین جدا خودداری کنید.

- از بوق خودرو درست و بهنگام استفاده کنید. بوق وسیله ارتباطی است، از آن برای مجازات رانندگان استفاده نکنید؛ کنترل بوق خودروی خود را به دست بگیرید. بوق زدن‌ مکرر و بیجا باعث آلودگی صوتی و تنش روانی می‌شود.

- می‌توانید خوراکی مورد علاقه یا وسیله خاصی را که سرتان را گرم می‌کند در خودرو همراه داشته باشید. اگر همراه راننده هستید، می‌توانید با خود بافتنی، آی‌پد، مجله، کتاب یا هر چیزی که دوست دارید، همراه داشته باشید و زمانی که در ترافیک هستید خودتان را مشغول و ذهنتان را از شلوغی دور کنید. اگر هم قرار است رانندگی کنید، می‌توانید از گوش دادن به موسیقی مورد علاقه، کتاب‌های صوتی و مجموعه‌های آرام‌سازی ذهن بهره ببرید.

منبع: روزنامه جام جم / پونه شیرازی