ژنو ۲ ایران را کم آورد

امروز در مونترو سوییس کنفرانس بین‌المللی سوریه آغاز به کار کرد که سازمان ملل ماه‌ها برای برگازری آن تلاش و رایزنی‌های متعددی با طرف‌های مختلف از جمله ایران انجام داد. نشستی که کشورهای غربی عموما آن را آخرین فرصت برای پایان دادن به جنگ داخلی در سوریه می‌دانستند.

دو روز پیش از آغاز این نشست، بان کی‌مون، دبیرکل سازمان ملل از ایران برای شرکت در کنفرانس «ژنو2» دعوت کرد و روز بعد ناگهان دعوت از ایران را پس گرفت و با این اقدام به اتمام حججت‌ها و مخالفت چند کشور محدود که صدای‌شان را از راه‌های مختلف بلند کرده بودند پاسخ داد.

کنفرانس بین‌المللی درباره سوریه که در ماه می سال گذشته سرگئی لاوروف، وزیر خارجه روسیه و جان کری، وزیر امور خارجه آمریکا مبتکر آن شدند، امروز در شهر مونتروی سوییس افتتاح شود. در پی کنفرانس یک روزه با شرکت حدود 40 وزیر امور خارجه، بان‌کی‌مون دبیرکل سازمان ملل، سران اتحادیه کشورهای عرب و سازمان همکاری‌های اسلامی، کانون مذاکرات به ژنو منتقل شود. قرار است روز جمعه در کاخ ملل که مقر شعبه اروپایی سازمان ملل است، مذاکرات بین هیات نمایندگی رسمی دمشق و هیات نمایندگی مخالفان آغاز شود. این کنفرانس یک روز قبل از آغاز، در نتیجه تصمیم ناگهانی بان کی مون مبنی بر فرا خواندن دعوت از ایران به کنفرانس که خودش روز دوشنبه برای تهران ارسال کرده بود، در حد زیادی معنی عملی خود را از دست داده است. اقدام تند آمریکا، عربستان و بخشی از معارضان سوریه، دبیرکل سازمان ملل را به برداشتن این گام وادار کرد. ائتلاف ملی نیروهای مخالف و انقلابی سوریه درخواست کرد که سازمان ملل فورا دعوت از ایران را لغو کند. نمایندگان مخالفان هشدار دادند که اگر بان‌کی‌مون ظرف شش ساعت این کار را نکند، از شرکت در "ژنو 2" خودداری خواهند کرد.

در پی آن دبیرکل سازمان ملل تن به سازش داد و درخواست مخالفان سوری را اجرا کرد. توضیحات رسمی ابطال دعوت از ایران بدان ختم می‌شود که گویا تهران بیانیه مشترک کنفرانس «ژنو1» را به رسمیت نشناخته است.

سرگئی لاوروف، وزیر امور خارجه فدراسیون روسیه زمانی که این تحولات را تفسیر می‌کرد، نومیدی خود را پنهان نکرد. مسکو مکررا تاکید کرد که تهران باید در کنفرانس "ژنو2" شرکت کند و برای تامین حضور ایران تلاش می‌کرد. او در کنفرانس خبری خود در مسکو اظهار کرد: وقتی دبیرکل سازمان ملل گفت که «مجبور شده دعوت از ایران را پس بگیرد، زیرا ایران شریک اصول حل و فصل اوضاع که در بیانیه ژنو قید شده است، نیست» این جمله بسیار حیله‌گرانه است.

به گفته او، قضیه فراخوان دعوتنامه، بر اعتبار سازمان ملل نیفزوده است.

میخاییل مارگلوف، رییس کمیته امور بین‌الملل شورای فدراسیون روسیه به روزنامه «کمرسانت» گفته است» طرف روس برای شرکت ایران در کنفرانس "ژنو2" اهمیت اصولی قایل است. چیزهای زیادی در کار است. این کنفرانس قبل از همه مذاکرات بین طرف‌های درگیر اختصاص دارد ولی تنوع نقطه نظرها درباره حل و فصل مناقشه سوریه می‌تواند این مذاکرات را از نظر محتوا و سازندگی، غنی‌تر کند. اجرای توافقاتی که امیدواریم در "ژنو2" حاصل شوند، در حد زیادی به ایران وابسته است. به نظر می‌یاد که دبیرکل سازمان ملل زیربار خواست‌های بعضی کشورها و هوس‌های مخالفان خارجی سوری رفته و با شتابی ناروا دعوت از ایران به کنفرانس را بازپس گرفت.

هم‌چنین روز گذشته محمدجواد ظریف در واکنش به این اقدام دبیرکل سازمان ملل گفت: نداشتن شهامت بان‌کی‌مون برای عنوان کردن دلیل پس گرفتن دعوت از ایران برای حضور در "ژنو2" از پس گرفتن خود دعوت تاسف‌بارتر بود.

وزیر امور خارجه کشورمان با اشاره به تماس‌های بان‌کی‌مون درباره حضور ایران در "ژنو2" گفت: بان‌کی‌مون چندین بار با من تماس گرفت و من در تمامی این تماس‌ها که اسنادش هم موجود است، گفتم که هیچ‌گونه پیش‌شرطی را نپذیرفته و هرگونه اظهارنظر از سوی ایشان هم که متضمن این باشد که ایران شرطی را برای حضورش در ژنو پذیرفته است، خلاف واقع می‌دانیم و بان‌کی‌مون کاملا از این موضوع مطلع بوده است و دیدگاه ما را به صورت صریح می‌دانست.

در تازه‌ترین واکنش‌ها، فرانس تیمرمانس، وزیر امور خارجه هلند نیز در یک گفت‌وگوی تلویزیونی با ابراز تاسف از خبر پس گرفتن دعوت از ایران برای حضور در «ژنو2»، گفت: حضور ایران برای موفقیت گفت‌وگوهای «ژنو2» شرط لازم بوده است.

وی افزود: به نظر من بدون درگیر کردن مقام‌های ایرانی در این کنفرانس، یافتن راه‌حل دائمی ناممکن است.