کاسبان علم و سوداگران حماسه ساز

پارسینه: انتشار مقاله علمی پژوهشی در ژورنالهای داخلی و خارجی ISI ،ارائه مقاله در همایشها و کنفرانسهای ملی و بین المللی، به یکی از مهمترین دغدغه‏ها و هدف بسیاری از محققان و اساتید و دانشجویان دانشگاهها تبدیل شده و همچون ویروسی فراگیر در بدنه و ساختار علمی و دانشگاهی ایران نفوذ کرده و سالهاست نهاد علم را در ایران از کارکرد اصلی خود خارج نموده است.

اگر چه دانشگاه بخشی از نظام آموزشی و اجتماعی کننذه است که وظیفه‏اش تربیت یک قشر یا گروهی با مسئولیت بازتولید یک نظام اجتماعی است .

اما روشن است که حضور و سیطره بی قاعده نهاد قدرت در نهاد علم و دانشگاه و سیاستگذاری نامطلوب در حوزه علم ،در کارکرد آن اختلال ایجاد کرده است.

نهاد علم و دانشگاه موتور محرکه جامعه محسوب می‏شوند و کامیابی جوامع در سطوح مختلف و ابعاد مختلف حیات اجتماعی به چگونگی حرکت چرخه علم در جامعه بستگی دارد.

در ایران رسم است که عالی‏ترین ارزشهای انسانی به بدترین وجه ممکن به ابتذال کشیده می‏شود. سالهاست که ارزش علم در ایران به واسطه سیاست‏های ناموزون و غیر منطقی فروکاسته شده و و به ابزاری برای تجارت و سوداگری عده‏ای عناصر بی مایه سودجو بدل گردیده است.

یکی از وجوه این ابتذال در قالب سیتمهای ژورنال علمی و یا همایشها و کنفرانسهای ملی و بین المللی قابل مشاهده است. همایشهایی که نه تنها در خدمت علم و جامعه نبوده و نیست بلکه صرفا" منبع درآمدی است برای عده‏ای تاجران و کاسبان علم که البته با نهاد سیاست و اقتصاد در ارتباطند .

در حدود سه ماه پیش به وسیله یکی از دوستانم متوجه فراخوان همایش علمی و بین المللی شدم که یکی از واحدهای دانشگاه آزاد کشور با همکاری سایر دانشگاهها و مراکز علمی و فرهنگی کشور چراغش را روشن کرده بودند. اولین کنفرانس بين المللي حماسه سياسي(با رويكردي بر تحولات خاورميانه) و حماسه اقتصادي (با رويكردي بر مديريت و حسابداري) . در فراخوان و معرفی بخشهای کنفرانس آمده است که" با تأييدات خداوند متعال در سالي كه مقام معظم رهبري(مدظله العالي) آن را به نام حماسه سياسي و حماسه اقتصادي نام گذاري كرده اند، دانشگاه آزاد اسلامي واحد رودهن با همكاري ساير دانشگاه ها و موسسات علمي و پژوهشي اقدام به برگزاري اولين كنفرانس بين المللي حماسه سياسي(با رويكردي بر تحولات خاورميانه) و حماسه اقتصادي (با رويكردي بر مديريت و حسابداري) مي نمايد."


وقتی به سایت کنفرانس مراجعه می‏کنید در بخش کمیته علمی و داوران نام 191 نفر از اعضای هیت علمی دانشگاهها و اساتید کشور در قالب جدولی آورده شده است.در فراخوان کنفرانس بیان شده که قابل توجه کلیه پژوهشگران محترم :

" کلیه مقالات پذیرفته شده در کنفرانس چاپ ISI و ISC خواهند شد و همچنین مقالات برتر از امتیاز ویژه ای برخوردار خواهند شد."

در لیست حامیان کنفرانس علاوه بر مراکز علمی و تحقیقاتی، نام سازمان بسیج دانشجویی، اتحادیه انجمنهای اسلامی دانش آموزان، بسیج دانش آموزی، کمیته امداد به طرز عجیبی جلب توجه میکند. و نکته حائز اهمیت آنکه چنین کنفرانسی مجوز همایش بین المللی را از وزارت علوم دریافت داشته است. و لینک صفحه الکترونیکی کنفرانس در سایت وزارت علوم موجود است.

در بخش حمایت مالی همایش شرایط خاصی اعلام شده که در نوع خود قابل توجه و خواندنی است . هر یک از شرکتها برای درج آرم خود در پوستر و سی دی های همایش و ارائه جوایز در اختتامیه همایش و قرار گرفتن پرچم موسسه ،سازمان یا شرکت در سالن کنفرانس،سخنرانی نماینده شرکت حامی در کنفرانس و قس علی هذا که هیچ مناسبتی هم با اهداف علمی همایش ندارد باید مبلغ پانزده میلیون تومان پرداخت کنند

ظرف دو ماه تعداد مقالات همایش به اندازه‏ای بوده که مسئولان همایش مجموعه مقالات کنفرانس را در 35 جلد 600 صفحه ای و به صورت الکترونیکی منتشر نموده اند. شرکت کنندگان برای هر یک از مقالات ارائه شده به کنفرانس مبلغی در حدود200 تا 300 هزار تومان بسته به دانشجو و یا هیئت علمی بودن در دانشگاهها و حضور یا عدم حضور در کنفرانس پرداخت نموده اند و این یعنی یک تجارت علمی بزرگ و به یک معنا یعنی حماسه ای مثال زدنی. روشن است که که انتشار این حجم از مجموعه مقالات آن هم ظرف دو ماه نشان می دهد که مقالات ارسالی بدون ارزیابی و داوری مورد پذیرش قرار گرفته اند.

تمامی افراد شرکت کننده در همایش می‏تواننند با پرداخت مبلغ 600 هزار تومان تا یک میلیون مقاله خود را در یکی از 13 نشریه ISI و چند نشریه علمی پژوهشی داخلی که از سوی دبیرخانه معرفی شده بدون داوری مجدد و صرفا" با ترجمه مقاله منتشر نمایند.

برای ترجمه مقالات هم شرکت خاصی که طرف قرار داد دبیرخانه کنفرانس است معرفی گردید تا شرکت کنندگان با پرداخت مبلغی به شرکت مورد نظر مقاله خود را ظرف سه روز به صورت ترجمه شده دریافت نمایند تا فرایندهای بعدی چاپ ISI آن طی شود .

یکی از دوستانم مبلغ یک میلیون و سیصد هزار تومان جهت ترجمه و انتشار مقاله خود در یکی از نشریاتISI که دبیرخانه همایش با آنها طرف قرارداد بوده پرداخت کرده و گواهی انتشار را ظرف چند روز دریافت نمود. او برای بالارفتن امتیاز علمی‏اش چاره‏ای جز پرداخت این مبلغ نداشت.

چند روز پیش از برگزاری کنفرانس، مکان برگزاری همایش به جهت پاره‏ای مشکلات تغییر کرد و به سازمان بسیج دانشجویی یعنی همان لانه جاسوسی انتقال یافته و قرار است 24 و 25 بهمن ماه برگزار شود.5 روز پیش از همایش اعلام شد که برای چاپ مقاله به صورت پوستر هم باید مبلغ دیگری واریز کرد و مسئولان کنفرانس وقیحانه اعلام کردند که در صورت عدم واریز به موقع این مبلغ گواهی مقاله در روز کنفرانس تحویل داده نمی شود.

ماجرا به اینجا هم ختم نمی شود در این کنفرانس پنج کارگاه آموزشی هم برگزار می شود که شرکت کنندگان میتوانند با پرداخت هزینه ثبت نام در آن شرکت نموده و گواهی حضور در کارگاه را نیز دریافت نمایند.

چهار روز پیش از همایش دبیرخانه همایش در کمال تعجب در قالب اطلاعیه ‏ای اعلام داشتند: "افرادی که صرفا متقاضی دریافت گواهی کارگاه هستند ولی قصد حضور در کنفرانس را ندارند می رساند با توجه به دریافت cd کارگاه های برگزار شده، می توانند با پرداخت مبلغ 40 هزار تومان از امتیاز و گواهی های پنج(5) کارگاه برخوردار شوند."

معامله میان نهاد سیاست واقتصاد و نهاد علم در ظاهر منجر به تولید مقالات و انتشار فزاینده مقالات فارسی زبانان در ژورنالهای داخلی و خارجی می‏شود و نهاد سیاست از این دست حماسه ها به شدت استقبال میکند چرا که در ظاهر امر به معنی بالارفتن شاخص توسعه علمی در جهان می‏شود.

لذاست که سیاستمداران بدون آگاهی از به دام افتادن در باتلاق تجارت علمی و این فاجعه علمی از آن به عنوان افتخارات حوزه قدرت خود یاد می‏کنند غافل از آنکه این سیاستها در نهایت منجر به مرگ علم می‏شود.

سخن آخر آنکه باید به مسئولین و دبیران چنین همایشی دست مریزاد گفت چرا که قادر بوده اند در چنین مدت زمان کوتاهی گام بلندی در جهت پیشرفت شاخص علمی کشور و تحقق حماسه سیاسی و اقتصادی بردارند!

سیاست و تدبیر اتخاذ شده از سوی متولیان چنین کنفرانسهایی که با حمایت غیر رسمی دولت برگزار میشود می‏تواند الهام بخش بسیاری از سیاستگذاران عرصه های رسمی باشد چرا که این کنفرانس توانسته در قالب سیاستی خاص با کمترین هزینه و کسب بیشترین سود، نمونه‏ای بدیع از حماسه‏ای اقتصادی را بیافریند و رقم بزند. حماسه و یا حماسه هایی که به افول تدریجی علم در ایران می انجامد.