دوران باربی تمام شد

جام جم آنلاین: دخترهای زیادی با این عروسک بزرگ شدند؛ خیلی‌هایشان هزار جور زحمت کشیدند تا آنقدر لاغر شوند که به آنها باربی بگویند؛ عروسک باربی، کیف باربی، تی شرت باربی و هزار باربی دیگر زندگی فرزندان بسیاری را در سراسر کره زمین احاطه کرده بود تا شرکت‌های غربی روز به روز پولدارتر و دختران جهان روز به روز لاغرتر و قلمی تر شوند؛ حالا اما سرمایه‌داری ظاهرا بر سر عقل آمده است و تلاش می‌کند برای رهایی از خطرات باربی شدن زنان و شاید هم سود بیشتر، مدل دیگری را جایگزین آن کند؛ «لامیلی» عروسک و در واقع مدل جدیدی است که از باربی چاق‌تر است و قرار است در آینده نزدیک جایگزین باربی شود؛ گویی، دوره باربی تمام شده است.

بعد از سالها سیطره عروسک «باربی» بر زندگی زنان و دختران سرتاسر جهان، حالا شرکت های غربی مد و عروسک سازی به دنبال جایگزین کردن مدل جدیدی به جای این عروسک هستند؛ مدلی که با زندگی واقعی آدم های این روزگار سازگار باشد تا شاید دیگر زنان و دختران مجبور نباشند برای تبدیل شدن به آن، زندگی را بر خود و اطرفیانشان سخت کنند.

اپیدمی رسیدن به سایز صفر در بین دختران و آن حکایت های غریب تلاش برای لاغر شدن انگار دارد تمام می شود؛ انگار نباید دیگر منتظر شنیدن خبرهایی مثل این باشیم که فلان دختر برای باربی شدن آنقدر رژیم گرفته تا مرده است؛ انگار دنیای سرمایه داری سر عقل آمده است و از این پس دیگر نباید خبرهای عجیبی مانند گرفتن رژیم غذایی سخت و خوردن دستمال کاغذی برای باربی شدن را بشنویم.

دوران باربی تمام شده است و این تمام شدن نشان می دهد که دنیای سرمایه داری با سلطه رسانه ای و آن همه سودی که از بابت فروش محصولات مرتبط با این عروسک کرد، حالا به این نتیجه رسیده است که باید در ارزش های خود برای مدسازی تجدیدنظر کند. این تمام شدن از سوی دیگر، نشان می دهد که دنیای سرمایه داری به چیزی جز سود خود فکر نمی کند و هنجارهایی که می سازد همه به دنبال مصرف گرایی و فروش بیشتر و در عین حال، تبدیل کردن آدم های متفاوت به قالب هایی یکسان و شبیه هم است.

انگیزه و علت هر چه باشد، باید گفت حالا دیگر دوران باربی تمام شده است. «لامیلی» چاق تر و واقعی تر از باربی است؛ آنقدر که دختران و زنان جوان، مانکن ها و کارکنان سالن های مد دیگر مجبور نخواهند بود برای لاغر شدن رنج مصرف هزار نوع قرص و رژیم شیمیایی را تحمل کنند. شاید حالا سرمایه داری و شرکت های مد به این نتیجه رسیده اند که بازار امروز دنیا در دست آدم هایی است که چندین ساعت در روز کار می کنند و دیگر فرصت کافی برای گرفتن رژیم و لاغر شدن ندارند، پس باید الگوی آدم ها را عوض کنند؛ پس، «لامیلی» کلیشه و قالبی جدید برای بازار سرمایه داری است تا با تشویق کردن زنان برای نزدیک شدن به آن، سرمایه و درآمدی نو کسب کند.

لاغر زیبا نیست؛ متوسط زیباست

بی بی سی گزارش داد: «نیکلای لام» جوان 25 ساله ای از اهالی آمریکا عروسک «لامیلی» را طراحی کرده است. او بعد از رونمایی این عروسک از مردم خواسته است ۹۵ هزار دلار به او کمک مالی کنند تا بتواند این عروسک را وارد بازار کند؛ این مبلغ قبل از مدتی که او درخواست کرده بود تامین و به حساب او واریز شد.

به نظر می رسد این شیوه معرفی، ترفند دیگری از سوی نظام سرمایه داری و شرکتهای پشت پرده مد سازی است تا عروسک جدید را مردمی تر جلوه دهند و بازار داغتری برای آن فراهم کنند.

در عین حال، برخی کارشناسان می گویند مردم آمریکا و دیگر کشورها به عنوان بخشی از نظام سرمایه داری با حمایت از این عروسک تقریبا چاق، اعتراض خود را به فرهنگ باربی نشان می دهند و می خواهند بگویند که دوران باربی تمام شده است.

لامیلی دختری با اندامی متوسط و با آرایش بسیار کم است و اندام او بر اساس متوسط ابعاد جسمانی یک دختر جوان ۱۹ ساله طراحی شده است. لامیلی بر خلاف باربی بلوند نیست و موهایی قهوه ای دارد. در بیشتر عکس های تبلیغاتی، لامیلی پوشیده تر از باربی لباس پوشیده است و لباس های او نیز ساده هستند؛ این نشان می دهد که لامیلی بیشتر از باربی به مردم واقعی نزدیک است.

اشتهای بیمارگونه برای باربی شدن

تلاش برای لاغر شدن و رسیدن به سایز باربی بیماری هایی را برای دختران و زنان همراه داشت، بی اشتهایی عصبی بنا به تعریف علمی آن به ضریب توده بدنی(BMI) کمتر از ۱۷.۵ اطلاق می شود. نتایج یک پژوهش نشان می دهد که در سال ۲۰۰۷ متوسط BMI در زنان ۱۵ تا ۲۴ سال ایرانی ۲۴.۹ و در زنان ۲۵ تا ۳۴ ساله، ۲۶.۹ است. این آمار نشان دهنده تلاشی است که زنان ایرانی برای لاغر شدن و رسیدن به سایز باربی انجام داده اند.پژوهشی دیگر نشان می دهد که ۹۰ تا ۹۵ درصد مبتلایان به بی اشتهایی عصبی زنان بین ۱۵ تا ۳۰ سال هستند. در کشورهای غربی نیز از هر 20 نوجوان یک نفر به این بیماری مبتلا است.

افزایش چشمگیر موارد بیماری بی اشتهایی عصبی (Anorexia nervosa) در سال های اخیر محصول تبلیغ رسانه ها در ارائه ویژگی های جسمانی خاص و نادری بعنوان اندام زیبا تلقی شده است؛ ویژگی های که عروسک باربی نماد کامل آن است. دانشمندان این بیماری را بجای آنکه صرفا در میان بیماری هایی فیزیکی قرار دهند، در زمره بیماری های «اجتماعی» قرار داده اند؛ بیماری خطرناکی که شیوع آن در دختران ده برابر پسران است.

به گفته کارشناسان، در کنار عوامل بیولوژیک، ژنتیکی و روانشناختی، عوامل محیطی و فرهنگی در این بیماری نقش مهمی دارند. در میان عوامل فرهنگی، نقش رسانه ها و ابزارهای فرهنگ ساز بارز است و تاثیر عروسک های باربی نیز در همین راستا ارزیابی می شود. حالا لامیلی دارای اندازه های طبیعی تری است، بطور مثال، اندازه دور کمر باربی 45/7 سانتیمتر بود اما این رقم برای لامیلی 78/7 سانتیمتر است. به این ترتیب، با تمام شدن دوران باربی دیگر نباید نگران بیماری های ناشی از تلاش دختران برای لاغری مفرط بود؛ لاغر شدنی که به دلیل حضور باربی در جای جای زندگی دختران جهان به ارزش بدل شد و حالا «لامیلی» می خواهد این ارزش را بر هم بریزد. هر چند برخی کارشناسان نیز از برخی پیامدهای منفی که این مدل تازه به همراه خواهد داشت، ابراز نگرانی می کنند.

لامیلی و فردای فرزندان ما

«لامیلی» هم مانند باربی سوغات غرب است؛ تنها فرق او با باربی این است که کمی چاق تر شده است، اما حقیقت این است که این عروسک هم سوغاتی غرب است و ربطی به زندگی ما ندارد؛ لامیلی هم نه ایرانی است و نه مسلمان. پس، او هم مانند باربی ارتباطی با فرهنگ جامعه ما ندارد و لازم است ما هم فکری برای تربیت فرزندان خود با الگوهای ایرانی کنیم. تجربه ثابت کرده است وقتی کلاه قرمزی و پسرخاله یا سنجد و ببعی وارد بازار می شوند و رسانه های ما به جای باربی و بت من درباره آنها حرف می زنند، می توانند همبازی خوبی برای بچه هایمان باشند...اما متاسفانه ما هرگز به دنبال برنامه ای جدی برای وارد کردن این عروسک ها به زندگی فرزندان خود نبوده ایم که اگر بودیم عروسک دار و سارا این روزها آنقدر گران نبود که خانواده ها قید خرید آن را بزنند.

دار و سارا قرار بود الگویی ایرانی برای فرزندان ما باشند و جایگزین مدهایی شوند که سالها بر بازار فرهنگی کشور سلطه داشت، اما متاسفانه هنوز هم که هنوز است، ما باید منتظر آنها باشیم... دوران باربی تمام شد، اما ای کاش به جای آغاز دوران لامیلی، دوره سارا و دارا واقعا برای ما آغاز می شد.