هدف روحانی از معرفی ابوطالبی چه بود؟

فایننشال تایمز نوشت: باراک اوباما، اندکی پس از تماس تلفنی با حسن روحانی، رئیس جمهور ایران، در سپتامبر گذشته، درباره« چشم انداز عبور از تاریخ پر دردسر» سخن گفت. با وجود این، درحالی که مذاکره کنندگان هر دو طرف سرگرم گفتگو برای بالا بردن امکان دستیابی به توافق هسته ای بودند، آن تاریخچه پر مخاطره بار دیگر در حال ورود به صحنه است.

به گزارش تیک، روز جمعه، کاخ سفید اعلام کرد از صدور روادید برای دیپلمات ایرانی منصوب شده به سمت نماینده این کشور در سازمان ملل خودداری می کند، چون او در بحران گروگانگیری 1979 میلادی نقش داشته است.

حمید ابوطالبی، به گفته خود، عضوی کوچک در ماجرای گروگانگیری بود و گاهگاهی برخی ترجمه ها را برای دانشجویان انقلابی انجام می داد. اما آن نقش خشم کنگره آمریکا را برانگیخته است و هر دو مجلس به اتفاق آرا به نفع طرحی رای دادند که ابوطالبی را از سفیر ایران شدن در سازمان ملل باز می دارد.

جی کارنی، سخنگوی کاخ سفید، گفت انتظار ندارد تصمیم به خودداری از صدور روادید برای ابوطالبی به مذاکرات هسته ای با ایران آسیبی وارد سازد.

با وجود این، خشم و عصبانیت در آمریکا بر سر انتصاب وی، نشانگر آن است که تاریخچه مخرب حوادث همچنان بر سر روابط بین دو کشور سایه انداخته است. در حالی که ایرانی ها هنوز از نقش آمریکا در کودتای 1953 میلادی و حمایت واشنگتن از صدام حسین در جنگ ایران و عراق زخم بر دل دارند، آمریکا هنوز از دریچه ماجرای گروگان گرفته شدن 52 نفر آمریکایی به مدت 444 روز به ایران نگاه می کند.

سوزان مالونی، کارشناس مؤسسه بروکینگز، می گوید:« از جانب ایران این گرایش وجود دارد که بحران گروگانگیری را بخشی از تاریخی تلقی کند که کاملاً مربوط به گذشته است. اما در واشنگتن، این بحران همچنان نماد بی اعتمادی آمریکا به ایران در زمینه های مختلف است.»

یکی از معدود سیاستمدارانی که از ابوطالبی دفاع می کند، جیمی کارتر، رئیس جمهور اسبق است که احتمال انتخاب مجدد او تا حدودی به علت بحران گروگانگیری از بین رفت. او به یک ایستگاه رادیویی گفت:« می دانید، آنها در آن زمان دانشجویان دانشگاه بودند و من فکر می کنم که آنها بالغ شده اند.»

« من فکر می کنم برای آمریکا مناسب نیست که تلاش کند سد راه کسی شود که ایران می خواهد او را انتخاب کند.»

ابراهیم اصغرزاده، یکی از گروگان گیرندگان، گفت ابوطالبی نه در میان دانشجویان برجسته ای بود که تصمیم به اشغال سفارت آمریکا گرفتند و نه دانشجویانی که بعداً به ما پیوستند تا از اسناد و گروگان ها حفاظت کنند.

او گفت:« ابوطالبی، همانگونه که خودش گفته است، فقط در مورد برخی ترجمه ها کمک کرد. من تعجب می کنم که اکنون او گروگان تبلیغات شده است. برخی در آمریکا- و به تبع آن برخی(تندرو ها) در ایران- تلاش داشته اند چالش هایی را برای روحانی ایجاد کنند.»

دیپلمات های غربی در تهران در حیرت هستند که آقای روحانی چگونه تأثیر نقشی را که فرد منتخب او در اشغال سفارت ایفا کرده بود، بدون توجه به کوچک یا بزرگ بودن این نقش، دست کم گرفت.

تد کروز، سناتور جمهوریخواه محافظه کار، که از حامیان و ارائه دهندگان این طرح درکنگره بود و « انتصاب عمدی» ابوطالبی را مورد انتقاد قرار داد، روز پنجشنبه گفت آمریکا « می تواند یک پیام بدون قید وشرط را برای کشورهایی همچون ایران ارسال کند مبنی بر اینکه ما این نوع رفتار تحریک آمیز و خصمانه را تحمل نخواهیم کرد.»

موضوع تناقض آمیز آنکه، در ایران انتصاب ابوطالبی، مشاور ارشد روحانی، به منظور کمک به پل زدن بین اختلافات بین تهران و واشنگتن در زمانی حساس بود. تحلیلگران ایرانی می گویند این اقدام کنگره می تواند تندروها یی را که تحت کنترل قرار گرفته اند تا در مذاکرات هسته ای خرابکاری نکنند، تحریک کند.

اختلاف بر سر انتصاب ابوطالبی در حالی به وجود می آمده است که مذاکرات در حال رسیدن به مرحله تعیین کننده است. پس از ملاقاتی دیگر در وین، مقامات ایران و آمریکا گفتند، مذاکره کنندگان تلاش برای تهیه پیش نویس یک متن نهایی، در نشست آتی در ماه مه، را شروع خواهند کرد.

اگر چه شکاف های قابل توجهی بین ایران و شش قدرت بین المللی وجود دارد- که قابل توجه ترین آن اختلاف بر سر میزان برنامه غنی سازی است که ایران اجازه خواهد داشت در توافق نهایی برای خود حفظ کند- به نظر می رسید مقامات درباره دستیابی به یک توافق نهایی، تا مهلت تعیین شده 20 ژوئیه، نظر مثبتی دارند.

اگر تا ماه ژوئیه توافقی حاصل نشود، مذاکره کنندگان این حق انتخاب را خواهند داشت که خواستار مذاکره برای شش ماه دیگر شوند، اما دولت اوباما بیم آن دارد که اگر خواستار تمدید زمان مذاکرات شود، کنگره برای اعمال تحریم های بیشتر فشار وارد آورد.