گفتگوی محترمانه مذاکره کنندگان ایران و ۱+۵

فایننشال تایمز نوشت: با وجود باقی ماندن کمتر از سه ماه دیگر برای ادامه گفتگوها، بازی هنوز ادامه دارد و هر آن ممکن است همه چیز از دست برود.

به گزارش تیک ، این گفتگوها که نوامبر گذشته با امضای توافقنامه ژنو آغاز شد، امروز در هتل کوبورگ وین از سر گرفته شده است.

در این نشست، هیأت ایرانی بر حفظ حق خود برای غنی سازی اورانیوم پافشاری خواند کرد و گروه شش قدرت طراز اول جهان، بر نداشتن چنین حقی اصرار خواهد ورزید. دو طرف تلاش خواهند کرد با استفاده از وعده برداشتن تحریم ها، این اختلاف را حل کنند.

درپی گفتگوهای فنی هفته گذشته در نیویورک، در گفتگوهای رده ای بالاتر میان کاترین اشتون، نماینده عالی رتبه اتحادیه اروپا، و جواد ظریف، وزیر امور خارجه ایران، در روزهای آینده، تلاش خواهد شد آهنگ [مذاکرات] تغییر کند.

دیپلمات ها و سیاستمدارانی که "فایننشال تایمز" با آنها تماس گرفته است، می گویند اگرچه از فوریه تا کنون، چندین مورد از چنین نشست های صمیمانه ای برگزار شده است، اما تا کنون، روی هیچ موضوع مهمی توافق نشده است.

به گفته کسانی که در جریان گفتگوها قرار گرفته اند، این هفته برای نخستین بار ایران و گروه 1+5 (پنج عضو دائم شورای امنیت سازمان ملل و آلمان) تلاش خواهند کرد رسماً تهیه پیش نویس توافقنامه را آغاز کنند. دیپلماتی از گروه 1+5 گفت: « از این لحظه اصل کار شروع می شود.»

احتمالاً بی محتوا بودن گفتگوها تا کنون، برای دیپلمات های تندرو هر دو طرف (ایران و غرب) خوشایند نیست. به تدریج، زمزمه های آنها برای کنار گذاشتن مذاکرات به عنوان کاری بیهوده و هزینه بر، در گرفته است.

در ایران، این ماه نمایندگان محافظه کار مجلس بر انتقادهای خود از حسن روحانی، رئیس جمهور میانه روی کشور، درباره گفتگوها افزوده اند.

اگر چه گفتگوها ممکن است شش ماه دیگر تمدید شود، اما بسیاری فکر می کنند تمدید، مشکلات سیاسی به همراه خواهد داشت. همه طرف ها در وین، روی موعد 20 ژوئیه برای تکمیل توافقنامه نهایی تأکید دارند.

نکات مهمی برای گفتگو وجود دارد که عمده ترین آنها غنی سازی اورانیوم است. یکی دیگر از مسائل مهم، تعداد و میزان پیشرفته بودن سانتریفوژها و تأثیر حجم ذخایر اورانیوم موجود ایران بر به اصطلاح "زمان گریز" خواهد بود؛ "زمان گریز" مدت زمان لازم برای گردآوری مواد شکاف پذیر کافی با عیار مناسب برای ساخت بمب است. تقریباً به طور قطع، زمان کمتر از 6 ماه برای گروه 5+1 غیرقابل قبول است؛ اما اگر ایران نظام شفافیت بی قید و شرطی را با نظارت بازرسان خارجی بپذیرد، دوره زمانی کوتاه تری را نیز می توان پذیرفت.

موضوع دوم راکتور اراک است که پلوتونیوم تولید می کند و مسیر جایگزینی را برای رسیدن به جنگ افزار [هسته ای] پیش روی این کشور قرار می دهد. در صورت تبدیل این راکتور به طرح آب سبک که پلوتونیوم کمتری تولید می کند، احتمالاً گروه 1+5 به ایران اجازه حفظ آن را می دهد.

مسأله سوم به «ابعاد نظامی احتمالی»، از جمله توسعه فناوری موشک های بالستیک، مربوط می شود که گمان می رود برای پرتاب کلاهک های هسته ای طراحی شده است. در این زمینه، مشکل در اصل روانی است؛ زیرا اعتقاد بر این است که بسیاری از طرح های مشکل آفرین، مدت ها است کنار گذاشته شده اند. ایران همواره وجود بعد نظامی برای برنامه هسته ای خود را انکار کرده است.

تا کنون، در اظهارت علنی، هم از سوی ایران و هم از سوی گروه 1+5، پیشرفت در مسائل مهم، "سازنده" یا "قابل توجه" توصیف شده است. منابع آگاه می گویند چنین لحنی اختلاف ها را در مسائل باقی مانده را که هنوز حل نشده اند، می پوشاند.

مارک فیتزپاتریک گفت: «این که طرف ها با آهنگی مثبت و محترمانه گفتگو می کنند، جالب و دور از انتظار است؛ اما مرحله تهیه پیش نویس که به آن وارد شده اند، بسیار دشوار خواهد بود.»

فیتزپاتریک از کارشناسان منع گسترش [سلاح های اتمی] در "مؤسسه بین المللی مطالعات راهبردی" و از مسؤولان پیشین وزارت امور خارجه آمریکا است که مسؤولیت نظارت بر تهدید فعالیت های هسته ای ایران را بر عهده داشت.

« زمینه هایی برای اختلاف وجود خواهد داشت، که حل آنها پیش از 20 ژوئیه در واقع بسیار بسیار دشوار خواهد بود ... امکان موفقیت [در حل آنها] کمتر از 10 درصد است.»