رهبری "اعتدال" را هم تعریف کردند

پارسینه: امیر حسین ثابتی از چهره های رسانه ای نزدیک به جریان پایداری نوشت:

به عبارت دیگر، ایشان با ارائه یک تعریف مشخص از این مفهوم، عملا «غیریت» های آن را مشخص کرده و چارچوب های اصلی آن را مورد تاکید قرار دادند تا برخی افراد و جریان های خاص نتوانند با پناه گرفتن پشت این شعار گنگ و تعریف نشده، خود را مدار اصلی اعتدال تعریف کرده و منتقدان خود را با برچسب افراط و تفریط برانند.

ایشان فرمودند: «شعار دولت، اعتدال است؛ اعتدال، شعار بسیار خوبی است، ما هم تأیید میکنیم اعتدال را؛ افراط محکوم است و بد است. سفارشی که من میکنم این است که مراقب باشید جریانهای مؤمن را با شعار اعتدال کنار نزنند؛ بعضی‌ها این کارها را دارند میکنند، من میبینم در صحنه‌ی سیاسی کشور؛ با شعار اعتدال، با شعار پرهیز از افراط، سعی میکنند جریان مؤمن را که در خطرها آن جریان است که زودتر از همه سینه سپر میکند، آن جریان است که دولتها را در مشکلات واقعی به معنای حقیقی کلمه حمایت میکند، کنار بزنند؛ مراقب باشید. اسلام، مظهر اعتدال است. این "اَشِدّاءُ عَلَی الکُفّارِ رُحَماءُ بَینَهُم" اعتدال است؛ "قتِلوا الَّذینَ یَلونَکُم مِنَ الکُفّار" اعتدال است؛ امربه‌معروف و نهی‌ازمنکر اعتدال است - اعتدال اینها است دیگر.»

اما این اولین بار نیست که معظم له ضمن استقبال از ارائه یک شعار خوب، به تایید آن پرداخته و البته بلافاصله به تعریف درست و اصولی آن می پردازند؛ چنانچه ایشان در سالهای دوم خرداد نیز به کرات ضمن تایید شعار «اصلاحات»، آن را یک امر ضروری جهت پیشبرد اهداف انقلاب دانستند و بلافاصله چارچوب های آن را مشخص کردند. به عنوان مثال ایشان در 26 فروردین 1379 در خطبه های نماز جمعه تهران می فرمایند:

«اصلاحات یکی از واژه‌هایی است که همیشه پُرجاذبه بوده است. دولت جدید از اوّلی که آمد، مسأله اصلاحات را مطرح کرد. همه انسانهایی که از هر فسادی رنج میبرند، دلشان با این شعار میتپد و طرفدار اصلاحاتند. اصلاحات چیز بسیار خوبی است؛ اما اصلاحات چیست؟ این‌جاست که باز دشمن پادرمیانی میکند. تبلیغات امپراتوری خبری دشمن وارد میدان میشود و کاری میکند که در داخل کشور عدّه‌ای پیدا شوند و شعار اصلاحات بدهند؛ عدّه‌ای پیدا شوند و شعار نفی اصلاحات بدهند. مگر ممکن است کسی با اصلاحات مخالف باشد؟ آری؛ کار دشمن این‌گونه است. کار دشمن، شبهه انداختن و غبارآلود کردن فضا برای بهره‌گیری است. دشمن که به اصلاحات علاقه‌ای ندارد. حرف قاطع در این زمینه، یک کلمه است: اصلاحات، یا اصلاحات انقلابی و اسلامی و ایمانی است و همه مسؤولان کشور، همه مردم مؤمن و همه صاحب‌نظران با آن موافقند؛ یا اصلاحات، اصلاحات امریکایی است و همه مسؤولان کشور، همه مردم مؤمن و همه آحاد هوشیار ملت با آن مخالفند ... امروز هم دولتی آمده و شعار خودش را اصلاحات قرار داده است. بسیار خوب؛ من میدانم که مسؤولان این دولت - کسانی که شعار اصلاح دارند؛ از جمله رئیس جمهور محترم - مقصودشان از اصلاحات چیست. آنها همین اصلاحات اسلامی را میخواهند.»

و یا به فاصله یک سال بعد از کودتای ناکام 18 تیر 78 در 19 تیر 1379 و در جمع مسئولان نظام می فرمایند:

«اصلاحات باید تعریف شود. اولاً برای خود ما که می‌خواهیم اصلاحات کنیم، تعریف شود و مشخص باشد که می‌خواهیم چه کار کنیم. ثانیاً برای مردم تعریف شود که منظور ما از اصلاحات چیست، تا هر کسی نتواند به میل خودش اصلاحات را معنا کند. باید تعریف مشخّصی از اصلاحات به‌وجود بیاید تا ترسیم آن چهره و وضعیتی که ما در نهایتِ جاده اصلاحات می‌خواهیم به آن برسیم، برای همه - هم مردم، هم مسؤولان - آسان شود و بدانند به کجا می‌خواهند برسند… البته خوشبختانه برخی از مسؤولان، و بیش از همه رئیس جمهور عزیزمان، بارها گفته‌اند که اصلاحات ما اصلاحات اسلامی و انقلابی است؛ هدف، رسیدن به مدینةالنّبی است. اینها خوب است، اما تعریفهای دقیق‌تر و تصویر روشن‌تری لازم است. اینها از این جهت خوب است که انگشت اشاره غربیها و بیگانه‌ها را می‌خواباند؛ معلوم می‌شود آنچه که آنها می‌گویند، مراد نیست. همه این را می‌فهمند، اما باید توضیح داده شود و بیشتر تصویرگردد.»

و یا در 5 مرداد 1381 که در دیدار اعضای ستادهای نمازجمعه بار دیگر ایشان ضمن تاکید بر لزوم تعریف شعار اصلاحات، به تعریف آن پرداخته و می فرمایند:

«اصلاحات باید تعریف شود. اصلاح واقعی در این کشور این است که فقر ریشه‌کن شود؛ تبعیض وجود نداشته باشد و فساد اداری و اقتصادی نباشد.»

لذا توجه در رفتار مشابه رهبر انقلاب در واکنش به دو مفهوم تعریف نشده از سوی دو دولت مختلف نشان می دهد که ایشان ابتدا ضمن تایید دو شعار «اصلاحات» و «اعتدال»، بلافاصله به تعریف آن پرداخته و با مشخص کردن چارچوب ها و حد و مرزهای آن، اولا تاکید می کنند که اصل این مفاهیم هیچ مغایرتی با اصول و مبانی انقلاب اسلامی ندارد، ثانیا با حرکت در مسیر صحیح آنها باید در راستای اهداف انقلاب اسلامی گام برداشت؛ چرا که انقلاب اسلامی در ذات خویش هم معتدل است و هم به اصلاحات دائمی نیاز دارد و ثالثا باید مانع سو استفاده افراد و جریان هایی شد که تلاش دارند با پناه گرفتن ذیل شعارهای اصلاحات و اعتدال دولتهای آقایان خاتمی و روحانی، برای خود نمدی بافته و از آن سو استفاده کنند.

این مساله دقیقا شبیه رفتاری است که امام خمینی در ابتدای انقلاب با برخی افراد و گروه هایی داشتند که تلاش می کردند با برجسته سازی برخی کلید واژه ها، شعارها و مفاهیم جذاب؛ به سمت تقابل با انقلاب اسلامی بروند اما حضرت امام (ره) در کمال هوشیاری در قدم اول ضمن تایید آن مفهوم و شعار، بلافاصله با تصرف دال گفتمان رقیب، به باز تعریف آن پرداخته و با مشخص کردن حدود و ثغور و چارچوب های آن، اجازه نمی دادند هر فرد و جریانی با توسل به یک واژه صرفا جذاب و تعریف نشده، از آن برای تقابل با انقلاب اسلامی استفاده کند.

چنانچه در اردیبهشت ماه 1358 و به مناسبت اولین روز گارگر بعد از پیروزی انقلاب که بسیاری از جریان های چپ با برجسته سازی مفهوم «کارگر» تلاش دشتند تا انقلاب اسلامی و اسلام را نقطه مقابل توده های جامعه و قشر زحمت کش کارگر تعریف کنند، امام در پیام خود به این مناسبت ضمن ارج نهادن به کلمه کارگر، آن را متصل به یک اندیشه الهی دانستند و ضمن تاکید بر اینکه خدای تعالی مبدأ کار و کارگری است، فرمودند:

«حق تعالى مبدأ کارگرى است و کارگر است ... ما این روز را بزرگ مىشماریم از براى اینکه قرار دادهاند این روز را براى کارگر. کارگر در اسلام.» (صحیفه امام، جلد ۷ - صفحه -۱۷۳)