دفن سالانه ۱۰۰ هزار میت بدون مجوز

سلام ... خوابید؟ ... بیدار شووووو ... خدای من زنگ بزنید اورژانس؛ این دیالوگ یا گفته ها با ادبیات مختلف روزانه هزاران بار در کشور از زبان بازماندگان اموات تکرار می شود. آنهایی که عزیزان خود را بر اثر کهولت سن، بیماری و یا مرگ طبیعی از دست می دهند.

اما اگر کمی با تامل و بدون احساسات به موضوع مرگ های طبیعی نگاه دقیقی داشته باشیم این سئوال پیش می آید که آیا واقعا فردی که در خانه یا بیمارستان و مکان دیگر تحت عنوان مرگ طبیعی جان خود را از دست داده واقعا به مرگ طبیعی فوت کرده است؟ آیا ممکن نیست پزشک تایید کننده مرگ جزئیات ریز علت فوت را ندیده باشد و مرگ را طبیعی اعلام کند؟ آیا ممکن نیست این مرگ طبیعی به نوعی مرگ بر اثر مسمومیت یا... باشد؟

دفن سالانه 100 هزار میت بدون مجوز

این سئوالات در حالی مطرح می شود که آمارهای موجود در دستگاههای نظارتی در سالهای گذشته نشان می دهد سالانه حدود 100 هزار میت بدون مجوز پزشک دفن می شوند که شاید بسیاری از این اموات به مرگ طبیعی نمرده باشند. و البته شاید صدها نفر هم با یک تایید پزشک دفن شده باشند اما واقعا مرگ طبیعی نباشد.

تولد "دادپزشک"

حالا این سئوال مطرح می شود که چگونه می توان از مرگ طبیعی یا غیر طبیعی یک شهروند آگاه شد و به درستی مجوز فوت را صادر کرد. در سالهای گذشته تنها پزشکان عمومی می توانستند مجوز فوت صادر کنند و درستی و نادرستی تشخیص برعهده این پزشکان بود و شاید نهادی هم نظارت دقیقی نداشت که آیا واقعا تایید پزشک با دقت بوده یا خیر!

برای جبران این چالش سازمان پزشکی قانونی بعنوان متولی تشخیص دهنده و تایید کنند انواع مرگ (مسمومیت، سوختگی، خفگی، برق گرفتگی و غیره ...) در کشور طرحی را تدوین کرد تا بتواند بر تایید مرگ های طبیعی هم صحه بگذارد. نام این طرح "دادپزشک" بود. هر چند قرار بود این طرح در سال 91 اجرایی شود اما به دلایلی اجرای این طرح 2 سال به تاخیر افتاد.

اهداف طرح "دادپزشک"

دکتر علی بخشی مدیر اجرایی پزشکی قانونی استان تهران که مسئولیت اجرای طرح دادپزشک در کشور را بر عهده دارد در مورد این طرح می گوید: طی توافقی که میان سازمان پزشکی قانونی کشور و وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی منعقد شد قرار شد تا صدور جواز دفن ساماندهی شود. به نحوی که در جواز دفن هایی که صادر می شود باید یکسری اطلاعات احصا شده تا سیستم بهداشتی و درمانی بتواند با برنامه ریزی دقیق، خدمات بهداشتی به جامعه ارائه بدهد. برای همین این مرکز با مجوز وزارت بهداشت مامور به اجرای این طرح شده است.

در این طرح اهدافی دنبال می شود که می توان به آموزش پزشکان برای معاینه صحیح و بررسی مدارک و تشخیص دقیق علت فوت و جلوگیری از ارجاع بی مورد پرونده به دستگاه قضایی اشاره کرد. اما مهمترین محور این طرح این است که در مواقعی که پزشک در صدور تایید مرگ طبیعی مردد بود یا نتوانست به درستی تشخیص دهد با شماره تماس مرکز که در اختیار بیمارستان ها قرار داده شده تماس گرفته و از پزشکان متخصص و کارشناسان پزشکی قانونی مشورت می گیرد. و اگر توانست گواهی فوت اصولی صادر کند جواز دفن صادر می شود اما اگر در مشورت به این رسید که پرونده باید به پزشکی قانونی ارجاع شود ضمن طی مراحل قضایی جسد را به پزشکی قانونی ارجاع می دهد.

وی ادامه می دهد: هم اکنون این طرح با حدود 200 پزشک و نیرو در حال اجراست.

به لحاظ حقوقی باید گفت که یک دادپزشک باید با کلیات پزشک و قانون، مرگ‌شناسی، تشخیص هویت، ترومالوژی، سم‌شناسی و داروهای مخدر و توهم‌زا به‌صورت تخصصی آشنا باشد و در صورتی می‌تواند گواهی فوت صادر کند که متوفی بیمار وی باشد، علت مرگ مشخص و عامل آن طبیعی باشد، آثار تروما و جنایت مشاهده نشود و ضمن احراز هویت، خانواده متوفی نیز شکایتی نداشته باشند.

شهروندان می توانند با دادپزشک تماس بگیرند

دکتر احمد شجاعی رئیس سازمان پزشکی قانونی کشور می گوید: به اعتقاد من بهتر است این طرح رسانه ای نشود. گاهی جنجال های رسانه ای مانع اجرای دقیق و صحیح طرح های بزرگ و ماندگار می شود. ما کار بزرگی را داریم با برخی سازمانها در کشور انجام می دهیم.

وی در پاسخ به اینکه آیا شهروندان هم می توانند برای تایید مرگ طبیعی عزیزان خود مستقیم با دادپزشک تماس بگیرند گفت: بله این کار را می توانند انجام دهند. در هر استان هم شماره تلفن های ویژه ای برای تماس با تیم دادپزشک اعلام شده است که هم در اختیار پزشکان است و هم شهروندان.

اعلام شماره های تماس با مرکز ساماندهی صدور جواز دفن متوفیان "طرح دادپزشک"

شهرستان تهران:۷۷۵۳۷۵۳۰-۰۲۱

شهرستان ورامین:۰۹۱۰۶۸۳۶۴۹۰

شهرستان شهریار:۰۹۳۶۹۹۵۷۰۲۸

شهرستان قدس:۰۹۱۰۸۸۸۱۵۷۲

استان کهکیلویه و بویراحمد : ۰۹۱۷۶۶۲۴۸۵۷

شهرستان زاهدان:۰۹۱۵۵۴۱۲۰۲۵

شهرستان ساری:۰۹۱۱۶۳۹۸۴۳۸

استان البرز:۰۹۱۲۳۶۱۴۳۲۷

استان کرمانشاه:۰۹۰۱۶۱۰۳۰۲۹

استان سمنان:۰۹۱۹۱۳۲۷۴۲۵

استان همدان : ۰۹۱۸۲۱۶۶۰۴۳

استان هرمزگان :۰۹۰۱۳۷۵۸۸۵۲ - ۰۹۱۶۴۳۰۸۹۵۸

شهرستان سنندج : ۰۹۱۸۳۷۹۰۸۶۵

اجرای طرح دادپزشک در 25 استان تا پایان سال

علی بخشی می گوید: قرار بود تا طبق برنامه قبلی خود تا پایان سال جاری حدود 15 استان را تحت پوشش طرح دادپزشک در حوزه معاینات اجساد بیاوریم که با حمایت مدیران و مسئولان سازمان و نیز همت مدیران استانی استان‌های آذربایجان‌شرقی، اردبیل، البرز، تهران،کرمان، سمنان، فارس، کردستان، کرمانشاه، مازندران، گیلان، همدان، قم و کهگیلویه و بویراحد عملیات اجرایی را شروع کرده‌ و بزودی این طرح در استان‌های آذربایجان غربی، اصفهان، ایلام، بوشهر، قزوین و گلستان هم فعالیت خود را آغاز می کنندو امیدواریم تا پایان امسال زمینه فعالیت دادپزشک در حداقل 25 استان محیا شده باشد.

مدیر اجرایی طرح دادپزشک در ادامه می افزاید: وقتی فردی در خانه فوت می کند(فوت طبیعی) ابتدا اورژانس باید مطمئن شود که فرد فوت کرده است. بعد از معاینه اگر مشخص شد فوت مشکوک است موضوع را به دادپزشک اعلام می کنند. البته بر اساس تفاهم نامه ای هم که با دانشگاه علوم پزشکی داریم برای تحویل مجوزهای فوت قبل از آن پزشکان آموزش های ویژه ببینند.

حالا باید منتظر ماند و دید این طرح در مرحله اجرا تا چه میزان موفق خواهد بود. هرچند رئیس سازمان پزشکی قانونی می گوید: مراجعات به پزشکی قانونی با این طرح کاهش یافته است اما مهم نظر مردم از ارائه این خدمات است.