اختلافات در ۱+۵ و ضرورت نگاه همه جانبه ایران

دور تازه مذاکرات هسته ای ایران و گروه 1+5 پس از تمدید 7 ماهه با مذاکرات دوجانبه ایران و آمریکا آغاز می شود.

به گزارش فرارو، هیات های مذاکره کننده ایران و گروه 1+5 دور تازه مذاکرات هسته ای را برای رسیدن به توافق جامع ونهایی روز چهارشنبه هفته جاری (26 آذر ماه) در ژنو سوئیس آغاز می کنند.

پیش از آغاز این نشست یک روزه، که در سطح معاونان برگزار می شود، هیات های مذاکره کننده ایران و آمریکا به صورت دو جانبه طی دو روز متوالی با یکدیگر دیدار و گفتگو می کنند.

از زمانی که مذاکرات هسته ای ایران و گروه 1+5 به مراحل نهایی و حساس تر به منظور دستیابی به توافق جامع و نهایی نزدیک شده است، ایران و آمریکا به عنوان دو محور اصلی مذاکرات، گفتگوهای دوجانبه بیشتری را با هدف، رسیدن به راه حلی برای کاهش اختلافات و رفع موانع در دستور کار قرار داده اند.

تاکنون عمده موانعی که منجر به عدم توافق به خصوص تا ضرب الاجل تعیین شده پیشین یعنی سوم آذر ماه میان ایران و گروه 1+5 شده بود مربوط به اختلافاتی می شد که عمدتا در فضای مناسباتی ایران و آمریکا در جریان بود.

ظرفیت غنی سازی ایران و به طور ویژه تعداد سانتریفیوژه های فعال پس از توافق جامع و سرنوشت تحریم های اعمال شده علیه ایران به خصوص تحریم های کنگره عمده موانع دستیابی به توافق جامع و نهایی تا سوم آذر یعنی آخرین ضرب الاجل تعیین شده پیش از توافق برای تمدید مذاکرات بود که البته توسط رسانه ها و نه دیپلمات ها و مقامات رسمی مطرح شده بود.

همین رسانه ها البته از بروز اختلافات تازه ای که به نظر می رسید پیش از این حل و فصل شده باشد در دو مذاکره آخر ایران و گروه 1+5 و به خصوص ایران و آمریکا در مسقط و وین هم پرده برداشتند.

پس از مذاکرات وین، ابتدا برخی رسانه های عربی و بعد طرح نقل قولی از محمد جواد ظریف، حکایت از آن داشت که اختلاف تازه ای، مانع از دستیابی به توافق جامع و نهایی شد و آن "برنامه موشکی ایران" است.

ابتدا وبگاه خبری-تحلیلی «الوقت» بود که به نقل از منابع خود مدعی شد که درخواست جان کری وزیر امور خارجه آمریکا در مذاکرات «مسقط» و «وین» درباره طرح موضوع توان موشکی ایران، باعث شد که مذاکرات وین به نتیجه نرسد.

پیش از این نیز غلامعلی جعفرزاده نماینده مجلس به نقل از محمد جواد ظریف وزیرخارجه ایران اعلام کرده بود که «ایران هیچگاه اجازه نداد طرف مذاکره‌کننده موارد خارج از دستور از جمله حقوق بشر و برنامه موشکی را مطرح کند».

این موضوع را باردیگر هیات مذاکره کننده ایران در پاسخ به ادعای م حمود نبويان، نماينده تهران در مجلس و از اعضای جبهه پایداری و از نزديکان محمدتقی مصباح يزدی مورد تاکید قرار داد.

یک عضو تیم مذاکره‌کننده اتمی ایران دیروز در پاسخ به ادعای محمود نبویان، «توافق» ایران با پرداختن به فعالیت‌های موشکی ایران در مذاکره با گروه 1+5 را «ناصحیح» خوانده و آن را تهدیدی «جدی» برای امنیت ملی کشور دانست .

بر این اساس در ظاهر اینگونه به نظر می رسد که اختلافات اصلی برای رسیدن به توافق جامع در مناسبات ایران و آمریکا در جریان است هر نوع توافق هسته ای از مسیر تفاهم میان دو کشور می گذرد و تهران و واشنگتن با حل و فصل اختلافات می توانند بیش از پیش دستیابی به توافق جامع را ممکن سازند.

هر چند این نگاه هم نگاه سطحی نگرانه ای است چرا که نقیض آن در مذاکرات سال گذشته ایران و 1+5 برای رسیدن به توافق مقدماتی در ژنو بروز پیدا کرد.

آنجا که همه نگاه ها برای رسیدن به توافق مقدماتی موسوم به برنامه اقدام مشترک به دو کشور ایران و آمریکا بود اما بر خلاف تمام انتظارات این فرانسه بود که مانع از حصول توافق مقدماتی در ژنو2 شدند.

فرانسوی ها در آن مذاکرات نشان دادند که می خواهند از زیر سایه آمریکا خارج شوند و حرفی مستقل از آمریکا برای طرح و بیان دارند. آنها در تمدید 7 ماهه مذاکرات به منظور دستیابی به توافق جامع و نهایی هم تلاش دارند این رفتار مستقل را بار دیگر بروز دهند.

در همین رابطه دیروز خبرگزاری فرانسه با اشاره به اختلاف مواضع شدید واشنگتن و پاریس در مذاکرات هسته‌ای با ایران، اختلاف نظر این دو کشور را به سان مسابقه «شمشیر بازی» خواند.

بر اساس گزارش این خبرگزاری، با وجود ادعای قدرت‌های جهانی در زمینه اتحاد با هم در مذاکره با ایران، دیپلمات‌های غربی تایید می‌کنند که بین واشنگتن و پاریس مسابقه شمشیر بازی در پشت صحنه مذاکرات وجود دارد.

در این میان یکی از دغدغه‌های فرانسه تاسیسات هسته‌ای آب سنگین اراک است و این کشور خواهان نظارت شدیدتر بر مراکز هسته‌ای ایران و از بین بردن گسترده مراکز اتمی این کشور است.

این منبع خبری به صراحت نوشت: در میان عدم اطمینان لازم در حصول توافق با ایران با گذشت ساعت‌ها مذاکره، نبود اعتماد بین آمریکا و فرانسه به عنوان 2 کشور مهم حاضر در مذاکرات هسته‌ای با ایران، منجر به تضعیف جبهه گروه 1+ 5 خواهد شد. مقام‌های آمریکایی در خفا عنوان می‌کنند که نسبت به اتخاذ مواضع فرانسه در مذاکرات نگران هستند و حتی از مواضع آن‌ها در حین مذاکرات حمایت نمی‌کند.

بر این اساس ضروری است که تیم مذاکره کننده هسته ای ایران نگاه همه جانبه ای به مواضع و دیدگاه های کشورهای عضو گروه 1+5 داشته باشند تا همچون ژنو2 کشوری همانند فرانسه مانع از حصول توافق نشود.

هر چند حل اختلافات درونی در گروه 1+5 در حیطه مسوولیت های کشورهای عضو این گروه است و اختلافات آنها ارتباطی با ایران پیدا نمی کند. همانطور که اعضای تیم مذاکره کننده هسته ای ایران بارها اعلام کرده اند که گروه 1+5 با موضع واحد وارد مذاکره با ایران شوند.

در هر حال اگر این اختلافات درونی گروه 1+5 پابرجا باقی بماند بیش از 7 کشور حاضر در این مذاکرات متضرر می شود و همچنان جمهوری اسلامی ایران است که زیر تیغ تحریم ها قرار دارد.

از این رو تیم مذاکره کننده هسته ای همانطور که تمرکز خود را معطوف به حل و فصل اختلافات با آمریکا کرده است باید توجه ویژه ای هم به رفع اختلافات با سایر کشور عضو گروه 1+5 کند تا دستیابی به توافق دچار تاخیر نشود.