ریشه های هراس اروپا از پناهندگی

درباره بحران مهاجرت به اروپا، بسیاری از مقام های اروپایی سخن گفته اند اما اظهارات 'دونالد تاسک' رییس شورای اروپا در دیدار با رئیس رژیم صهیونیستی در بیت المقدس، بوی تهدید هم می داد.

'تاسک' روز سه شنبه به 'روون ریولین' گفت: ما کاملا آگاهیم که این بحران بزرگ، یک حادثه نیست، بلکه چیزی شبیه به خروج قوم یهود از مصر است و به همین دلیل است که ما باید هرچه از دستمان بر می آید انجام دهیم و البته باید این کار را با هم انجام دهیم.

سخنان تاسک، با فاصله مهمترین اظهارات یک مقام اروپایی درباره بحران مهاجرت به اروپا است. در واقع، دعوایی که تا پیش از این میان رهبران اروپا وجود داشت، مشاجره ای اقتصادی و اجتماعی بود.

در این مشاجره، کشورهایی مانند آلمان، فرانسه و اتریش، خواستار وضع نظام سهمیه ای برای پذیرش پناهندگان میان همه اعضای اتحادیه اروپایی بودند و کشورهایی مانند اسلواکی، مجارستان، چک و لهستان که مقصد عمده پناهجویان نیستند، حاضر نمی شدند زیر بار نظام سهمیه ای بروند، به ویژه آنکه پذیرش انبوه مهاجران، آن هم در بخشی از جهان که با بحران های اقتصادی دست و پنجه نرم می کند، به معنای پذیرش چالش های اقتصادی و اجتماعی بیشتر است.

اما حالا ابعاد امنیتی هم به چالش های اقتصادی و اجتماعیِ مهاجرت افزوده می شود. سخنان دیروز تاسک، دو نکته ظریف داشت:

1 - وی بحران کنونی را به خروج قوم یهود تشبیه کرد تا رییس رژیم اسراییل وضع را بهتر درک کند.

در جریان خروج قوم یهود از مصر، یهودیان مصری برای یافتن سرزمینی بهتر و زندگی کم مصیبت تر، دسته جمعی از سرزمین مادریشان خارج شدند و سرزمین فلسطین را که پیشاپیش ساکنانی داشت، به تملک خود در آورند.

تماشای چهره رئیس رژیم صهیونیستی در هنگام شنیدن این روایت، البته جالب بوده است. 'تاسک' تلویحا می گوید مهاجرت این سامی تباران که از خاورمیانه و شمال آفریقا به اروپا می آیند، اگر متوقف نشود، به اشغال اروپا منجر خواهد شد.

این اتفاق برای اروپاییانی که حتی حاضر نیستند کشوری مانند ترکیه را به دلیل نزدیکی به اندیشه های غیر اروپایی در اتحادیه خود بپذیرند، قابل قبول نیست.

2 - وی تاکید کرد برای مقابله با این بحران، اسرائیل هم باید کارهایی انجام دهد.

رژیم تل آویو نه خاستگاه مهاجران است و نه مقصد آنان و نه توان مالی و راهبردی برای کمک به اروپا را دارد. پس منظور دونالد تاسک از تاکید بر همکاری با رژیم صهیونیستی در پایان دادن به بحران مهاجرت چیست؟

اگر به سابقه مشترک اروپا و رژیم اسراییل در حمایت از شبه نظامیان برای براندازی دولت بشار اسد نگاهی کنیم، درک سخنان تاسک، آسانتر خواهد شد.

تا امروز، کشورهای اروپایی، روش های نرم را برای مقابله با بحران پناهندگی آزموده اند:

الف - بحران پناهندگی از کشورهای جنگ زده به اروپا را 'بحران مهاجرت' نامیدند تا پناهجویان بدانند که قرار نیست به آنان پناهندگی داده شود، بلکه با آنان مطابق قوانین سخت مهاجرتی رفتار خواهد شد.

ب - خبرهای غرق شدن پناهندگان یا کمک رسانی ارتش های اروپایی به پناهندگان سرگردان در مدیترانه را به طور مرتب، در رسانه ها برجسته کردند تا پناهجویان بدانند که اگر قصد مهاجرت به اروپا کنند، مسیری پرخطر در انتظارشان خواهد بود.

این روش ها آشکارا بی فایده بوده است. سازمان پناهندگان ملل متحد (UNHCR) اعلام کرده است در حالی که پارسال 219 هزار پناهنده خارجی با گذر از دریای مدیترانه به اروپا وارد شدند، احتمالا امسال 400 هزار پناهجو و سال آینده 450 هزار پناهجوی دیگر از این دریا وارد اروپا شوند.

وضع به گونه ای است که شاید سرعت مهاجرت از پیش بینی سازمان ملل هم فراتر برود؛ چنانکه تا امروز که چهار ماه تا پایان سال جاری میلادی باقی مانده، شمار مهاجران وارد شده از دریا به اروپا، به 322 هزار و 500 نفر رسیده است که نیمی از آنان فقط از کشور سوریه به اروپا آمده اند.

در میان این پناهجویان، شاید اعضای داعش یا اعضای گروه های شبه نظامیِ به اصطلاح میانه رو که توسط خود اروپا و آمریکا در سوریه آموزش دیده اند هم باشند. شبه نظامیِ خوب، طبیعتا زمانی خوب است که در جای مورد نظر باشد، اما اگر قرار باشد پایش به مرزهای خودی باز شود، به تهدید امنیتی تبدیل خواهد شد.

درست مانند القاعده که تا زمانی که علیه شوروی سابق مبارزه می کرد، 'مجاهدین' و 'شبه نظامیان' نامیده می شدند و زمانی که لوله سلاحش را به سمت آمریکا نشانه گرفت، به 'بزرگترین تهدید تروریستی جهان' تبدیل شد.

نگارنده پیشتر در مقاله 'اروپا و بحران مهاجرت'، تاکید کرده است که 'اگر اروپا تصمیم دارد جلوی هجوم پناهجویان را بگیرد، ناچار است با ریشه های پناهندگی مقابله کند' (1). طبعا اعزام هواپیماهای شناسایی و بمباران بخش هایی از مواضع داعش، راه حل ریشه ای نخواهد بود؛ زیرا اساسا داعش تنها یکی از گروه های شبه نظامی فعال در سوریه است و پناهندگان نه از یک نام یا یک گروه، که از جنگ و ناامنی گریزان هستند. تنها راه پایان دادن به مهاجرت انبوه از خاورمیانه به اروپا، پایان ناآرامی در خاورمیانه به روش های سیاسی و غیرنظامی است.