روش‌هاي تقويت گفتار در كودكان

البته لازم به ذكر است تمامي كودكان در يك سن آغاز به كلام نمي‌كنند. «پنلوپ یچ» متخصص رشد کودکان عقیده دارد: پسرها اغلب دیرتر از دخترها شروع به صحبت می‌کنند. کودکان در خانواده‌هایی که به دو زبان صحبت می‌کنند ممکن است کلمات بیشتری بسازند و با آنها صحبت کنند و همچنین اطفالی که تازه به راه افتاده‌اند و خواهر و برادر بزگ تر از خود دارند، به زمان بیشتری برای گفت وگوی رو در رو نیازمندند. برای افزایش مهارت‌های گفتاری یک کودک مي‌توان در ساعاتي از روز كه فرصت كافي و لازم داريد در مقابل او بنشينيد و به زباني ساده با كودك گفت وگو كنيد بدون آنكه به اين بينديشيد كه او از كلام شما در ابتدا چيزي نمي‌فهمد. زيرا متخصصان بر این باورند که در طول مرحله رشد سریع واژگان، یعنی فاصله بین ۱۲تا ۱۸ ماهگی، فعالیت‌های کلامی در خانه، می‌تواند بسیار تاثیرگذار باشد. فعالیت‌هایی مانند: خواندن شعر و سرود، انجام بازی‌های تصويری، خواندن کتاب، تعامل چهره به چهره با وی و … افراد بزرگسال با صحبت کردن شمرده ، بلندتر کردن صدای خود همراه با مبالغه در ادای زیر و بم‌ها ، کار شنیدن و بازشناسی الگوهای کلامی را برای کودک راحت‌تر می‌کنند. راهكار ديگري كه مي‌تواند به گفتار كودكان كمك كند مهارت در شنيدن است. گوش کردن مهارت بسیار مهمی است چرا که باعث پیشرفت کودک می‌‌شود. او از طريق گوش دادن یاد می‌گیرد که چگونه صحبت کند. گوش کردن و یاد گرفتن، مهارت‌هایی هستند که کودک به آنها نیاز دارد تا هنگامی که بزرگ شد بتواند درست حرف بزند.شما می‌توانید به کودک‌تان کمک کنید تا با صرف وقت، مهارت‌های شنیداری اش را از طریق توجه به صداهای جالب نظیر وزوز زنبور یا هواپیمایی که در حال بلند شدن است گسترش دهد اما هرگز کودک را تمام روز با تلویزیون یا رادیو مشغول نکنید. زيرا اين وسايل او را از صحبت کردن باز می‌دارند.

هنگامی که كودك مشغول صحبت کردن است، با دقت به او گوش کنید و نوبت خود را در حرف زدن رعایت کنید و ساکت باشید تا او نيز در نوبت خود تلاشش را براي بيان منظورش بكند.سعي كنيد تا هنگام گفت وگو با كودك واضح و شمرده صحبت کنيد، استفاده از جملات کوتاه و قابل فهم، برقراری تماس چشمی خوب و استفاده از ژست‌های مناسب در حین تکلم بسيار حائز اهميت اند. همچنين استفاده ازلغاتی که برای کودک معنی‌دار بوده و در روزمره مورد استفاده و نیازش قرار مي‌گيرد نكته مهمي است اما يك نكته را در تمام طول آموزش در نظر بگيريد، اينكه آموزش را برای کودک لذت بخش کنید. به یاد داشته باشید که بازی کردن با کودک، خیلی از آسان‌تر کارکردن با اوست. سعی کنید بفهمید کودک از چه چیزی خوشش می‌آید و از آن به عنوان پاداش در برابر کارهایی که مایل به انجام آن هستید استفاده کنید.توجه به اين نكته نيز ضروري است كه نبايد از کودکی که تازه شروع به حرف زدن کرده انتظار داشت صداها را درست تلفظ کند، بلکه ابتدا باید تعداد کلمات او را افزایش داده و بعد طی روندي مناسب، اشکالات گفتاری‌اش را تصحیح كرد پس به کودک اجازه دهید که بدون وقفه انداختن و تصحیح گفتارش، صحبت کردن را تجربه کند حتی اگر ناشیانه و غیر روان باشد.

اگر همیشه مراقب صحبت کردن او باشید او نمی‌تواند خودش حرف زدن را یاد بگیرد.لكن استفاده از گفتار خود نیاز به انگیزه دارد. بعضی از کودکان حرف نمی‌زنند، چون احتیاجی به صحبت کردن نمی بینند. مثلا همه به جای آنها حرف می‌زنند یا قبل از اینکه نیازشان را بیان کنند، برای آنها فراهم می شود. بنابراين اين فضا را فراهم آوريد كه كودك براي تامين نيازش احتياج به سخن گفتن پیداكند اما در ضمن اين گفتار اگر كودك دچار اشتباه گفتاري شد، چنانچه ذكر شد هیچ وقت اشتباهات گفتاری‌اش را با گفتن « نه» و «اشتباه کردی» تصحیح نکنید بلکه بهتر است خودتان صحیح آن را بگویید تا كودك از طريقي غير مستقيم پي به اشتباه خود برده و اشكالش را تصحيح كند. نكته قابل ذكر ديگر اين است كه هنگام گفت وگو با كودك هم سطح با او قرار بگیرید. به طوری که بتواند حرکات لب‌ها و زبان شما را به‌طور واضح ببیند.پس در زمان حرف زدن با کودک از انجام کارهای دیگر خودداری کرده و تمام وقت خود را روی او متمرکز کنید.

خواندن قصه هايي كه شنيدن‌شان مي‌تواند براي كودك جذاب باشد نيز راه و روش مناسبي براي آموزش گفتار به اوست. هر چه اين قصه‌ها آهنگين‌تر باشد و شمرده‌تر خوانده شود، اشتياق كودك و درك بيشتر او را به همراه خواهد داشت. فعالیت‌هایی مثل نقاشی کشيدن، خط خطی‌کردن و رنگ کردن نيز برای صحبت کردن كودك مي‌توانند مفيد باشند. سعی کنید بازی‌هایی را ترتیب دهید که کودک از حواس مختلفش در هنگام بازي با آنها استفاده کند و با آنها آشنا شود مثل حس بویایی، شنوایی، چشایی، بینایی ولامسه. همچنين بردن كودك به پارک و مراکز تفریحی براي ديدن و شنيدن صداهاي مختلف و تخليه انرژي ذخيره شده در او بسيار مفيداست. آنچه ذكر شد تنها پاره‌اي از راه‌هايي است كه مي‌توان به كمك آنها در گفتار كودكان كمك كرد، بنابراين با گرفتن مشاوره و مطالعات بيشتر مي‌توانيد راهکارهاي ديگري را براي رسيدن به اين منظور يافته و بياموزيد.