تاثیر یک راننده تاکسی بر دایرة‌المعارف بزرگ اسلامی

موسوی بجنوردی درباره تأسیس مرکز دایرة‌المعارف بزرگ اسلامی گفت: من در اسفند سال 62 کار این موسسه را آغاز کردم و تقریبا 32 سال است که کار دایرة‌المعارف‌نویسی را در این مجموعه انجام می‌دهم. یکی از دایرة‌المعارف‌هایی که در این مجموعه به پایان رسیده تاریخ جامع ایران است که 170 استاد و چندین پژوهشگر در 14 سال آن را به پایان رساندند.

سرپرست علمی و ریاست مرکز دایرة‌المعارف بزرگ اسلامی در ادامه درباره بخش‌های مختلف این مرکز گفت: این مرکز 16 بخش علمی دایرة‌المعارف دارد که شامل بخش ادبیات عرب، تاریخ، ادبیات، کلام فقه، جغرافیا، علوم، فقه، علوم قرآنی و حدیث، فلسفه، عرفان، هنر و معماری، حقوق، مردم‌شناسی، ادیان، زبان‌شناسی، ایران‌شناسی و موسیقی می‌شود. بزرگترین دایرة‌المعارف این مجموعه دایرة‌المعارف بزرگ اسلامی است که به سه زبان فارسی، انگلیسی و عربی منتشر می‌شود.

سرویراستار دایرة‌المعارف بزرگ اسلامی ادامه داد: بخش انگلیسی این دایرة‌المعارف در هلند توسط انتشارات بریل منتشر می‌شود که تا به حال چهار جلد آن در انگلیس و ایران ترجمه شده است. از ترجمه عربی نیز هشت جلد تاکنون منتشر شده که تمام دنیای عرب از آن استفاده کرده و به آن علاقه‌مندند. از دیگر دانشنامه‌های این مجموعه می‌توان از دانش‌نامه فرهنگ مردم ایران، دانشنامه ایران، دانشنامه خلیج‌ فارس، تاریخ و فرهنگ آذربایجان، دانشنامه بزرگ تهران، تاریخ جامع ایران، جغرافیای جامع ایران، کرد و کردستان، تاریخ و فرهنگ، مجموعه پژوهش‌های ایران باستان و فهرست‌واره کتاب‌های فارسی نام برد.

او درباره کتابخانه این مرکز تشریح کرد: اینجا نزدیک به 800 هزار جلد کتاب دارد. 114 مجموعه تاکنون به کتابخانه اهدا شده و دو مجموعه هم در راه است.

موسوی درباره استفاده آنلاین از دایرة‌المعارف بیان کرد:‌ فعلا دایرة‌المعارف فقط به صورت کتاب منتشر شده، البته در سایت هم به صورت پی‌دی‌اف قابل دسترسی‌ است، اما تاکنون از آن لوح فشرده تهیه نشده است. این مجموعه همیشه با مشکلات مادی دست و پنجه نرم می‌کند. همین الان که من اینجا در حضور شما نشسته‌ام چهار ماه حقوق کارکنان مجموعه را نداده‌ایم و یک سال و پنج ماه نیز حقوق حق‌التألیفی را نپرداخته‌ایم. از دم در که بیرون بروید تا به بزرگ‌ترین دانشمندان ایران، مقروض‌اند.

کیانوش کیایی - معاون موسوی بجنوردی - در ادامه گفته‌های موسوی اضافه کرد: مرکز دایرة‌المعارف بزرگ اسلامی مقدس است و حضور افراد بیشتر جنبه کسب معنویات را دارد. خود من چهار ماه است که حقوق نگرفته‌ام و بیرون از اینجا کار می‌کنم تا امرار معاش کنم اما حضورم را در اینجا کم نمی‌کنم.

بجنوردی درباره علت مشکلات مادی گفت: بحران مادی تنها به این مرکز محدود نمی‌شود. بعد از 8 سال دولت نهم و دهم همه ایران مشکل مادی را تجربه می‌کنند. این فشار در بخش فرهنگی بیشتر است. آنقدر خزانه خالی است که نمی‌توانیم توقع چیزی داشته باشیم.

سرپرست علمی دایرة‌المعارف بزرگ اسلامی درباره ارتباط با سایر بخش‌های پژوهشی بیان کرد: ما با سایر دایرة‌المعارف‌ها و خاورشناس‌ها همکاری می‌کنیم. البته بیشتر همکاران ما ایرانی هستند. اما از همکاری افراد خارجی هم بهره می‌بریم. این مرکز را در همه کشورها می‌شناسند به طوریست که اگر ما به کسی گواهی‌نامه بدهیم که 10 سال در این مجموعه کار کرده دانشگاه‌های خارج او را می‌پذیرند.

همچنین سعید پورعلی - معاون فرهنگی جهاد دانشگاهی - در ادامه صحبت‌های بجنوردی اضافه کرد: ایران دو مرز جغرافیایی و فرهنگی دارد و اینجا در بحث مرزداری دارای هویت کاملا نقطه برجسته و فاخری است. برای من خوشحال کننده است که این مجموعه به دور از فضای سیاسی کار می‌کند. شما سرمایه فرهنگی هستید و این مجموعه را برای فرهنگ جمع کرده‌اید. باید این مجموعه به‌خوبی حفظ شود. شما تنها به علمیت افراد توجه می‌کنید و کار را براساس محوریت ایران و اسلام پیش می‌برید. حق این است که مردم و دولت نسبت به این مجموعه با مسئولیت بیشتری برخورد کنند.

برای مراسم تجلیل از موسوی بجنوردی در جشنواره کتاب سال دانشجویی، کلیپی تهیه شده بود. در آن کلیپ او درباره نحوه شروع کار و آرزویی برای عروس‌ها و دامادها خود صحبت کرده بود.

بجنوردی درباره صحبت‌هایش در آن کلیپ اظهار کرد:‌ ما چندین دوست هستیم و همیشه با آقایان دینانی، فولادوند، شبستری و چند نفر دیگر دور هم جمع می‌شویم. یک بار آقای ابراهیمی‌ دینانی دیر آمد. زمانی که علت را جویا شدم، دیر آمدن را به علت جغرافیای ضعیف راننده تاکسی بیان کرد. یک جمله جالب از راننده تاکسی نقل کرد. آن جمله این بود که ما به جز جغرافیای‌مان، تاریخ را هم گم کرده‌ایم. من آن شب تا صبح به این جمله فکر کردم و به این نتیجه رسیدم که ما باید تاریخ ایران را بنویسیم و جرقه نوشتن تاریخ جامع ایران را که از قبل از مهاجرت آریایی‌ها تا امروز را شامل می‌شود در ذهنم زد.

او ادامه داد: این مجموعه 20 جلدی که به پایان رسیده، یکی از مفیدترین کتاب‌هایی است. من در همان کلیپ هم گفته‌ام آرزو می‌کنم در خانه‌ هر عروس و داماد یک دوره از این مجموعه وجود داشته باشد. البته به علت مشکلات مالی جامعه اغلب مردم قدرت خرید کتاب را ندارند. ما باید برای هویت ملی خود تبلیغ کنیم. همان‌طور که پیامبر اعظم (ص) فرموده‌اند که آمدم تا مکارم اخلاقی را تقویت کنم، ما هم باید مکارم اخلاقی را ترویج دهیم و مردم را به وطن‌دوستی رهنمون کنیم.

در این مراسم سعید پورعلی - معاون فرهنگی جهاد دانشگاهی، مهدی فیض - مشاور فرهنگی رییس جهاد دانشگاهی، عادل تقوی - سرپرست انتشارات جهاد دانشگاهی، سیدمحمد هاشمی - مدیر فرهنگی اجتماعی دانشگاه علم و فرهنگ و جمعی از کارشناسان جهاد دانشگاهی حضور داشتند.

سپس کیایی هیأت را به بازدید از ساختمان دایرة‌المعارف بزرگ اسلامی برد.

او درباره پیشینه کاظم موسوی بجنوردی گفت: ایشان قبل از انقلاب 14 سال را در زندان گذراندند. در زندان متوجه شدند که چپ‌گراها از نظر تئوری اصول مدونی دارند اما اسلامی‌ها چنین اثری را ندارند. در زندان شروع به نوشتن مدخل‌ها کردند اما پس از گذشت چندی متوجه شدند که این کار در زندان شدنی نیست. بعد از مدتی حکم اعدام ایشان به حبس ابد تغییر یافت و پس از انقلاب اسلامی از زندان آزاد شدند. بعد از چند دوره کار در بخش‌های مختلف به برپایی این مرکز همت نهادند.

او افزود: چنین مرکزی در جهان اسلام از نظر سخت‌افزاری و نرم‌افزاری بی‌نظیر است. در این مرکز 240 نفر به صورت متمرکز و 2000 نفر به صورت حق‌التألیفی همکاری می‌کنند. همچنین برای کتابخانه‌ها افرادی همچون افشار، مهیار خلیلی، عباس میرزالو، مهاجرانی، خانه کتاب، مخدره آموزگار، شفیعی کدکنی، دانشکده طب سنتی، قمر آریان، فریدون آدمیت، امیرهوشنگ کاووسی، صادقی‌ کیا و... منابع خود را به این مرکز اهدا کردند. خوشحالیم که منابع این مرکز دستچین شده برای دپارتمان‌ها خریده شده است. البته این موسسه غیردولتی و غیرانتفاعی با مشکل مالی روبه‌رو است. بخشی از درآمد اینجا از اجاره دادن تالار این مجموعه تأمین می‌شود اما بخشی از آن به عنوان کمک از مجلس گرفته می‌شود. در واقع عددی که در بودجه ما تصویب شده شش میلیارد است که تنها 20 درصد آن تحقق پیدا می‌کند.

او درباره نحوه اهدای کتاب به مجموعه اظهار کرد: معمولا کتاب‌ها یا از طریق خود افراد به مجموعه اهدا می شوند یا به وصیت آن‌ها. برخی از مجموعه‌ها نیز توسط خانواده افراد بعد از مرگ آن‌ها به مجموعه داده شده است. ما از حضور استادان نیز در این مجموعه استفاده می‌کنیم و بسیاری از استادان بزرگ برای مشاوره رایگان در مجموعه حضور پیدا می‌کنند.

در بخش دانشنامه تهران، همدانی - مسئول دانشنامه بزرگ تهران - گفت: دانشنامه بزرگ تهران تاکنون دو جلد را منتشر کرده است. این دانشنامه مربوط به مسائل تهران در سه بخش شمیرنات، تهران و ری کار می‌شود. دو جلد منتشر شده مربوط به شمیران است. از جلد سوم به تهران اختصاص دارد و ما امیدواریم که در چهار یا پنج جلد تهران را تمام کنیم. کار نهایی بین هشت تا 10 جلد خواهد بود.

مسوول بخش دانشنامه بزرگ تهران درباره دانشنامه شهرهای دیگر بیان کرد: از کاشان یک دانشنامه برای ما فرستاده‌اند که البته به مفهوم واقعی دانشنامه نیست. دانشنامه کاشان مجموعه کتاب‌هایی است که درباره کاشان نوشته شده است. مولفین باید به جز دانش نوشتن فن دانشنامه‌نویسی را هم بدانند تا بتوانند در 400 تا 600 کلمه مطالب مربوط به موضوع را مطرح کنند. برخی استادان بزرگ از دانش کافی برخوردارند اما نمی‌توانند مقاله دانش‌نامه‌ای بنویسند.

کیایی همچنین درباره دکتر کریمی سرپرست دانشنامه فرهنگ مردم ایران گفت: ایشان را از نوجوانی می‌شناسم. دکتر کریمی را در شورای عالی عشایر دیده بودم و سال‌ها در یک مجله با هم همکاری می‌کردیم. ایشان در رشته مردم‌شناسی از فرانسه تخصص گرفته‌اند و بسیاری از آثار ژان پیر دیگار را به فارسی ترجمه کردند.

در بخش دانشنامه فرهنگف محمد جعفری قنواتی درباره دانشنامه فرهنگ مردم ایران گفت:‌ دانشنامه بین 10 تا 12 جلد خواهد بود که تاکنون سه جلد آن منتشر شده است. جلد سوم آن حدود پنج روز پیش به بازار آمد. برای جلد چهارم امیدواریم تا نمایشگاه کتاب آماده شود. در این دانشنامه آداب، مراسم و ادبیات عامه مردم ایران آورده می‌شود. همچنین منابع فولک‌شناسی که به خوانندگان کمک خواهد کرد نیز آورده می‌شود. بخشی نیز به شخصیت‌های موثر در فرهنگ اختصاص داده شده است. جلد اول از آب، جلد دوم از باران‌خواهی و جلد سوم از توت ابوالفضل آغاز شده است. ما حتی مدخل‌هایی در مورد باورهای مردم به امام‌زادگان آورده‌ایم.

انتهای پیام