به سوی هرمنوتیک ترانسفورماتیو جاذبۀ کوانتومی!

مقاله چاپ شد و همه منتظر واکنش‌ها بودند. چند روز پس از چاپ مقاله، پستچی بسته‌ای به دفتر مجله آورد که همه را در بهت و حیرت فرو ‌‌برد. درون بسته، مقاله‌ای دیگر از سوکال بود که این‌‌گونه آغاز می‌شد:

«جناب سردبیر، در مقاله‌ای که بهار امسال برایتان فرستادم و شما چاپ کردید، حتی یک جملۀ مفهوم و معنادار وجود نداشت؛ اما چون عبارات آن را نفهمیدید، حتما گمان کرده‌اید که خیلی عمیق و پیچیده است! خواهشمند است مقالۀ دوم بنده را که دربارۀ زبان گنگ و نامفهوم عده‌ای از روشنفکران فرانسوی است، چاپ کنید تا خوانندگان‌تان بدانند که نباید فریب نام‌ها و جمله‌های پر طمطراق را بخورند...»

مسئولان مجله که به‌شدت از چاپ مقالۀ پیشین سوکال، شرمنده و خشمگین شده بودند، نامه و مقالۀ دوم سوکال را چاپ نکردند. اما او هم بیکار ننشست و در اولین فرصت کتاب «روشنفکران طرّار» را نوشت. این کتاب دربارۀ کسانی است که فقر علمی خود را با توسل به اصطلاحات و عبارات گنگ می‌پوشانند، و قصد دارند با جمله‌های چندپهلو و تاریک، خوانندۀ خود را خلع سلاح کنند یا بفریبند. سوکال، نویسندگان را به استفاده از زبان سادۀ مردمی سفارش می‌کند و به خوانندگان فرانسوی هشدار می‌دهد که پیچیدگی کلام، لزوما به دلیل ژرفای معانی و بلندای مفاهیم آن نیست؛ بلکه گاهی حکایت از ذهنی آشفته یا مقلد یا دغل‌باز می‌کند که قصد دارد نادانی‌های خود را با بیان جملات به‌ظاهر عمیق و آکنده از اصطلاحات غریب بپوشاند. به قول مولانای خودمان: گره‌های سخت بر کیسه‌های خالی.

رضا بابایی