راهنمای جامع پرورش شترمرغ

در بين انواع مختلف منابع تغذيه اي، محصولات و فرآورده هاي دامي جايگاه ويژه اي در تأمين امنيت غذايي به خصوص از منظر تأمين پروتئين دار ند. برخي از كشورها اقدامات وسيعي در جهت استفاده از پتانسيل ها و منابع جديد تأمين پروتئين دامي مانند گوشت كروكوديل، خرگوش، شترمرغ و ... آغاز نموده و تلاش مي كنند با تنوع در توليد، نياز روزافزون بازار مصرف را پاسخگو باشند بدين جهت بررسي تجربه هر يك از آنها حايز اهميت است.


پرورش شترمرغ به عنوان منبع جديد توليد پروتئين و پوست توسط كشورهاي توسعه يافته، حدود سه دهه قبل مورد توجه قرار گرفت . با توسعه بازار، توجه برخي ازكشورها كه شرايط اقليمي و زيست محيطي مناسبي براي پرورش اين پرنده داشتند معطوف به اين صنعت شد. كشورهاي آفريقايي (زيست گاه طبيعي شترمرغ ) مانند آفريقاي جنوبي، زيمبابوه، تانزانيا و بوتسوانا بيش از 65 درصد از سهم بازار تجاري فرآورده هاي اين پرنده را در اختيار گرفتند، اما اين كشورها به طور عمده فاقد فن اوري و دانش كافي در زمينه اصلاح نژاد، ژنتيك، تغذيه، بهداشت و... شترمرغ بودند.
صنعت شترمرغ در كشور جمهوري اسلامي ايران از سال 1378 توسط بخش خصوصي با واردات تعدادي جوجه، بنيان گذاشته شد و در سال هاي بعد ميزان واردات جوجه به حدود 18 هزار قطعه رسيد
تا سال 2012 بازار توليدات طيور به يك بازار كاملاً توسعه يافته رقابتي و تجارتي تبديل خواهد شد. شتر مرغ داراي محصولات فراوان و پر ارزش بوده و با داشتن راندمان اقتصادي بالا و سازگاري با شرايط نا مساعد بياباني به شدت مورد توجه قرار گرفته است به گونه اي كه بسياري از صاحب نظران و كارشناسان از شتر مرغ به عنوان دام آينده در بسياري از مناطق نام مي برند. همچنين با توجه به توانايي اين پرنده در خصوص استفاده از علوفه خشك نيازي به زمين كشاورزي و علوفه كاري ساليانه (مانندآنچه در مورد گاوداريها ي صنعتي مورد نياز است) نيست و از زمينهاي باير و لم يزرع بياباني هم در صورت هموار بودن مي توان جهت پرورش شتر مرغ استفاده كرد. اساساً اين حيوان مناطق نيمه خشك همراه علف زارهاي كوتاه و پوشش گياهي محدود را به مناطق مرطوب و باراني با علفزارهاي متراكم ترجيح مي دهد. هزينه خوراك شتر مرغ يك ششم هزينه خوراك گاو حداقل 15 برابر گاو بازدهي گوشتي است. خصوصياتي چون سرعت و تيراژ بالا در توليد مثل و ويژگيهاي منحصر به فرد محصولات توليد شده و نيز سازگاري با شرايط سخت آب هوايي شتر مرغ را به حيواني بسيار سودمند با راندمان بالا مبدل ساخته است و آنرا نسبت به ساير دامهاي پرورشي كاملاً متمايز نموده است. پرورش شتر مرغ ساده كم خطر است. صنعت پرورش و توليد شتر مرغ داراي سه توليد اوليه يعني گوشت. چرم و تخم جهت تزئينات و پر بوده كه ميتوان از تركيبي متعادل از اين سه نوع فراورده مجزا و جداي از هم سود جست. اين سه نوع فرآورده، به هم مرتبط بوده به نحوي كه توليد يكي از اينها ديگري را نيز شامل مي شود و تركيب آنها با همديگر مشخص كننده وضعيت مالي اين صنعت مي باشد. گوشت شتر مرغ مجبور است جهت كسب سهمي در بازار مصرف با گوشتهاي توليدي از ساير دامها نظير گاو. طيور و ماهي رقابت نمايد. همچنين پرهاي توليدي توسط شتر مرغ مي تواند يكي از منابع درآمد باشند. كيفيت پرها مي تواند مويد عملكرد مناسب در هنگان پرورش آنها باشند. دسته هاي پرها، روي بدن پرنده به ميزان يك چهارم اينچ يا حدود شش ميليمتر در روز رشد مي كنند.



چگونگي گسترش صنعت شتر مرغ در جهان:



بيش از 15-10 سال گذشته توليد و درخواست براي گوشت شترمرغ بعنوان يک محصول اصلي افزايش يافته و مزارع شترمرغ در اکثر نقاط جهان به خصوص در آفريقاي جنوبي با کشتار ساليانه حدود 150000 قطعه شترمرغ مسئوليت تامين اين نياز جهاني را بعهده داشته اند. گرچه در ابتداي امر چرم بعنوان محصول اصلي و ابتدائي شترمرغ عنوان مي گرديد اما در طول دهه نود فعاليت در بازار تجارت گوشت شترمرغ افزايش چشمگيري يافت و اين حرکت رو به رشد تا کنون نيز ادامه دارد به طوريکه از سال 1993 تعداد پرندگان کشتاري به طور ساليانه افزايش پيدا کرده و در حال حاضر به بيش از 300000 قطعه در سال رسيده است در آغاز سود ناشي از توليد پر در مزارع شترمرغ سبب پيشرفت و ترقي قابل توجهي در صادرات پرنده به ايالت متحده آمريکا، اروپا، شمال آفريقا، امريکاي جنوبي، استراليا و ... گرديد. البته در آن هنگام و به منظور حمايت از اين صنعت صادرات پرنده زنده و بالغ از سوي دولت آفريقاي جنوبي تحريم گرديد و اين دولت تنها صادرات تخم را در سال 1906 مجاز مي دانست. با رکود اقتصادي بازار تجارت پر بيشتر پرندگان کشتار شدند بطوريکه در سال 1921 تنها 231 پرنده در ايالت متحده آمريکا و استراليا و اروپا زنده ماندند.با شروع دهة 1980 در اسرائيل مزارع پرورشي به سرعت توسعه يافته و پرورش و کشتار آنها در اين کشور صاحب رتبة دوم پس از آفريقاي جنوبي گرديد. توجه به پرورش شترمرغ در ايالات متحده آمريکا و کانادا بوسيله واردات پرنده و تخم نطفه دار افزايش يافته و هم اکنون نيز بازار خوبي جهت پرورش و کشتار اين پرنده در کشورهاي فوق وجود دارد. از سوي ديگر استراليائي ها نيز صنعت پرورش شترمرغ را توسعه دادند گرچه هم اکنون تنها به طور محدود برروي ذخاير ژنتيکي پرندگان نيمه وحشي کارمي کنند.





همچنين بيشتر کشورهاي اروپائي نيز از سال 1990 پرورش شترمرغ را بر پايه واردات از آفريقا و اسرائيل قرار داده و توانستند در آن سالها به مرحله کشتار نيز دست يابند اگرچه در حال حاضر بدليل افزايش هزينه هاي توليد در اين کشورها و امکان واردات گوشت ارزانتر از ساير کشورهاي توليد کننده توليد شترمرغ در اروپا از رونق کمتري نسبت به سالهاي گذشته برخوردار گرديده است. همزمان با اين تغيير و تحولات صنعت پرورش شترمرغ در سطح بين المللي کشورهاي آفريقايي نيز به عنوان بنيانگذاران اين صنعت شروع به توسعه سيستم هاي پرورشي مزارع خود نموده اند. شکستن تحريم صادرات پرنده زنده از آفريقاي جنوبي در سال 1997 سبب صادرات پرنده زنده و تخم نطفه دار گرديد که اين روند باعث پيشرفت و ترقي مزارع بومي شده و آنها قادر گرديدند تا بازار جديدي را براي خود بوجود آورند.تمامي تلاشهاي انجام گرفته جهت ارتقا، رشد و گسترش اين صنعت در جهان باعث گرديد تا طي ساليان گذشته شاهد پيشرفت روز افزون اين صنعت در جهان و تاسيس مزارع جديد پرورشي در سراسر دنيا مي باشيم.


شروع پروش شترمرغ در ايران :



طی چند سال گذشته در ایران شاهد ظهور صنعت نوپای پرورش شترمرغ هستیم که خوشبختانه با توجه به شرایط اقلیمی ‌و جغرافیایی بسیار مناسب ایران و همچنین بهره‌گیری از نیروهای متخصص، تاکنون نتایج خوبی در این صنعت به دست آمده است. رامین اشرفی یکی از پرورش‌دهندگان شترمرغ در گفت‌وگو با خبرنگار «گسترش ‌صنعت» گفت: نگاهی کوتاه به آمار تولید گوشت قرمز در کشور و همچنین واردات آن نشان‌دهنده ظرفیت عظیم پرورش شترمرغ برای توسعه است که با توجه به ظرفیت‌‌های ویژه کشور در پرورش شترمرغ، این گزینه می‌تواند انتخابی مطلوب در رفع محدودیت‌های تولید و واردات گوشت قرمز به شمار آمده و حتی علاوه بر خودکفایی در بازار داخل، بازار خارجی را نیز زیر پوشش قرار دهد. اشرف، با تقسیم‌بندی محصولات شترمرغ به دو گروه اصلی و فرعی، افزود: محصولات اصلی شترمرغ شامل گوشت و پوست و پر و محصولات فرعی آن شامل چربی و روغن شترمرغ، پودر استخوان و تخم است. بازار مصرف محصولات شترمرغ نیز چه در محصولات اصلی مانند گوشت و پوست و چه محصولات فرعی مانند لوازم آرایشی به‌دست آمده از روغن شترمرغ و پر و... در جهان رو به گسترش بوده و بخصوص در بخش پوست و گوشت با توجه به ویژگی‌های بی‌نظیر این محصولات روزبه‌روز بر آمار مصرف آنها در جهان افزوده می‌شود. از طرفی اگر امکانات و ابزار ویژه ایران برای تولید، ساماندهی شده و با برنامه مشخص به کار گرفته شود، از لحاظ قیمت تمام‌شده محصول و همچنین کیفیت به راحتی قابلیت رقابت با کشورهای دیگر را داشته و از این راه نه‌تنها مانع از خروج ارز ازکشور می‌شود بلکه با صادرات محصولات این حیوان، میزان صدور کالاهای غیرنفتی افزایش یافته و از این طریق علاوه بر اشتغال نسل جوان سود قابل توجهی عاید کشور خواهد شد. وی تاکید کرد: برپایه مطالعات انجام شده میزان صرفه‌جویی ارزی و سودآوری و اشتغالزایی این صنعت بسیار بالا بوده و در مقطع حساس کنونی که کشور با انواع تحریم‌ها مواجه است و آمار جمعیت جوان بیکار در کشور نیز بالا است،پرورش شترمرغ می‌تواند به صنعت و شکوفایی این بخش کمک شایانی کند.

پرورش شتر مرغ در ايران در سال 1377 با وارد كردن 8 قطعه آغاز گرديد، پس از آن تعداد علاقه مندان به اين كار افزايش يافت به طوري كه سال 1383 سال شكوفايي صنعت شترمرغ در ايران گرديد كه شرايط مساعد آب و هوايي و چهار فصل بودن ايران و نحوه صحيح پرورش باعث موفقيت اين صنعت در كشور شده است. در سال 1385 به منظور سازماندهي وضعيت شتر مرغ در كشور، كميته تخصصي پرورش شتر مرغ تشكيل كه بر اساس آن معاونت امور دام موظف به اجراي طرح به گزيني شترمرغ مادر گرديد تا در پايان سال 1388 ظرفيت شترمرغ هاي مادر به گزيني شده را تا سقف حداكثر شش هزار قطعه تنظيم و سالانه 120 هزار قطعه شترمرغ پرواري كشتار شود و اين جمعيت تا پايان برنامه پنجم به 12500 قطعه مادر 250000 قطعه كشتاري برسد.

در حال حاضر جمعيت شتر مرغ در كشور بیش از 350000 قطعه در سنين مختلف در 88 مزرعه شامل 49 واحد مادر، 36 واحد پرواري و 3 واحد مادر با گله پرواري مي باشد.




شترمرغ، ويژگي ها و محصولات آن:



شترمرغ بزرگترين پرنده روي زمين است، به خانواده اي از پرندگان تعلق دارد كه فاقد استخوان هاي مخصوص پرواز در قفسه سينه بوده و به سينه پهنان مشهور شده اند . زادگاه اصلي شترمرغ صحراي خشك آفريقا است هم اكنون نيز اين پرنده قوي هيكل در بيابان هاي آفريقاي جنوبي، تانزانيا، سومالي، بوتسوانا و ... مشاهده مي گردد. نتايج فسيل شناسي نشان داده است كه شترمرغ در ايران و صحراي عربستان نيز مي زيسته است. شترمرغ، به شكل و شمايل امروزي حدود 2 ميليون سال قدمت دارد. نشانه هائي از اين پرنده در مصر قديم مشاهده شده و در كتاب مقدس تورات نيز از آن ذكر نام شده است. در بعضي از منابع ادعا شده كه فسيل شترمر غ هاي قوي هيكل در سواحل درياي خزر نيز مشاهده گرديده است.



محصولات شترمرغ:

بطور كلي محصولات شترمرغ به دو دسته محصولات اصلي شامل: گوشت، چرم، پر و محصولات فرعي شامل چربي زير شكم، ژلاتين استخوان شترمرغ، پوسته تخم شتر مرغ، چشم و . . . تقسيم مي شود .







محصولات اصلي:

گوشت شترمرغ:

گوشت شتر مرغ كم چرب ترين، سالم ترين و با كيفيت ترين گوشت قرمز در دسترس است. از نظر مزه و بافت بسيار شبیه به گوشت گاو و گوساله بوده و كلسترول آن از گوشت مرغ كمتر و از نظر سلامت بسيار بهتر از ساير انواع گوشت مي باشد. گوشت شترمرغ بعلت دارا بودن درصد بالاي پروتئين و آهن و همچنين درصد كم چربي و كلسترول نسبت به گوشت گاو بهترين گوشت خوراكي رايج دنيا است. بالا بودن ميزان پروتئين گوشت شتر مرغ و كم بودن ميزان چربي آن سبب شده تا براي فراوري بيشتر به محصولات گوشتي به تنهايي يا در تركيب با ساير انواع گوشت مناسب باشد. گوشت شتر مرغ را به عنوان يك گوشت طبي - رژيمي مي شناسند كه براي تمامي بيماران قلبي و مبتلا به چربي توصيه مي شود.






چرم شترمرغ:

توليد چرم در سال 1990، بين 90- 80 هزار تخته در سال 1992 حدود 130 هزار تخته بوده كه اكثراً مربوط به آفريقاي جنوبي مي باشد. وزن هرتخته 2.5-1 كيلوگرم مي باشد. پوست شترمرغ ضخيم با دوام و در عين حال بسيار نرم بوده و در مقايسه با چرم تمساح مقاومت بيشتري در برابر آب دارد و استحكام آن 6 برابر استحكام چرم گاو است. از نظر شكل ظاهر پوست شتر مرغ منحصر به فرد و بي رقيب مي باشد. وجه تشخيص آن وجود فوليكول پرهاي پرنده بر روي سطح پوست است كه اندازه فوليكولها متوسط و به شكل مدور بوده و از قدرت كافي برخوردار است بطوري كه روي قالب پوتين بدون پاره شدن گسترش پيدا و پهن مي شود. تعداد فوليكولها روي پوست بين 1032 تا 1762 عدد مي باشند. شكل ايده آل فوليكولها قبل از 14 ماهگي است. ضخامت پوست نيز بر اندازه فوليكول موثر است، اندازه متوسط يا بينابيني فوليكلها در 14 تا 16 ماهگي بدست مي آيد البته تأثيرات ژنتيكي را نمي بايست از نظر دور بماند زيرا در سن 14 ماهگي استخواني شدن كامل كمربند سينه اي رخ مي دهد براي تعين سن مي توان از فرمول ارائه شده توسط Mellet در 1992 استفاده نمود:g 613 توده سر (اينچ)* 3.57-= سن بر حسب ماه

بهترين پوست در سن 10 ماهگي با دستيابي به وزن زنده 73 كيلوگرم حاصل مي شود. از پوست پرندگان حذفي برايي تهيه لباس، كيف و كفش و كمربند استفاده مي شود كه بهترين ضخامت براي هريك بترتيبmm 0.85، mm 1.25 و بيش از mm 1.45 مي باشد.



روندقيمت جهاني پوست شترمرغ آفريقاي جنوبي طي سال هاي 2009-1997





پر شتر مرغ:
پر شتر مرغ، شناخته شده ترين توليدات اين حيوان با كيفيت منحصر به فرد است و تا به حال هيچ فيبري با اين ميزان توليد الكتريسيته ساكن ساخته نشده و به همين علت مهمترين پر براي ساخت وسايل تميز كننده است. اكثريت مصرف پودر صنايع گردگيري، اتومبيل، الكترونيكي بوده و براي زيبايي در تهيه پوشاك، اسباب بازي و بخصوص در ايران در مراسم مذهبي محرم بكار مي رود. پر شتر مرغ را مي توان بي رنگ و يا با انواع رنگ ها رنگ آميزي نمود.
بهترين پرها در مناطق داراي آب و هواي خشك تر جهان بدست مي آيند. هر شتر مرغ 24 شاهپر بزرگ و زيبا دارد، در سن 6 ماهگي پرهاي جواني جايگزين پرهاي جوجگي شده و تا 16 ماهگي بطور كامل رشد كرده كه اولين مرتبه پر كني پرهاي پرنده است و پس از رشد شاهپرها هر 8 ماه يكسري پر جديد بوجود مي آيد. برداشت پر 2 بار در سنين 6 ماهگي و 14 ماهگي (وقتي براي ذبح آماده مي شود) انجام مي گيرد.


توليد گوشت شترمرغ در جهان:



براساس آمارهاي موجود در سال 2004 در كل دنيا حدود 14 هزارتن گوشت شترمرغ توليد شده است . در حال حاضر كشور آفريقاي جنوبي با در اختيار داشتن بيش از 50 درصد سهم در بازار جهاني و تعامل موثر با كشورهاي واردكننده و رعايت شرايط و ضوابط تعيين شده توسط كشورهاي خريدار يك قدرت بلامنازع در بازار اين محصول شناخته مي شود. اين كشور با تشكيل اتحاديه هاي توليدي و مجتمع هاي بزرگ پرورش شترمرغ و با حضور فعال حدود 558 صادركننده محصولات فرآوري شده و با 300 هزار كشتار سالانه شترمرغ توانسته است اعتماد كشورهاي واردكننده را جلب نمايد. در حال حاضر در اين كشور حدود 15 واحد صنعتي توليد و فرآوري متناسب با استانداردهاي تعيين شده اتحاديه اروپا وجود دارد كه نسبت به توليد و صادرات محصولات و فرآورده هاي شترمرغ اقدام مي نمايند.
اكنون در حدود 40 كشور دنيا پرورش شترمرغ رايج شده است. كشورهاي عمده توليدكننده (آفريقاي جنوبي، زيمبابوه، ناميبيا و فلسطين اشغالي) مي باشد جمعيت شترمرغ در ساير كشورهاي دنيا در سال 1998 و 1999 حدود 45 هزار برآورد شده است . از سال 1999 تا 2000 تعداد پرندگان با 33 درصد افزايش به 59848 قطعه رسيده است نرخ بازده (نسبت تعداد پرندگان كشتار 5 درصد بوده است كه در سال 2000 به 4 / شده به پرندگان موجود ) در سال 1997 حدود 7 درصد كاهش يافته است كه اين مسئله بيانگر تمايل توليدكنندگان به نگهداري شترمرغ به منظور تخ مگذاري و توليد جوجه مي باشد. در طول دهه 1980 توليد ماهي قزل آلا برابر با توليد شترمرغ بوده است ولي در مدت 20 سال، توليد ماهي قزل آلا در جهان به 1.2 ميليون تن رسيد كه بيانگر رشد چشم گير اين محصول مي باشد. اين در حالي است كه صنعت شترمرغ در ا ين دوره رشد چنداني نداشته است .
كساني كه سال ها است شترمرغ را به طور تجاري پرورش مي دهند قادر به پرورش بيشتر از 20 پرنده گوشتي از هر پرنده مادر نيستند همچنين متوسط توليد تخم از هر مرغ حدود 60 عدد مي باشد در حالي كه امكان توليد 100 تخم از هر مرغ امكان پذير ا ست. به عبارتي عدم استفاده از پتانسيل هاي موجود به دليل فقدان فناوري ها مناسب است.
گوشت شتر مرغ چه از لحاظ طعم و مزه و چه از لحاظ ارزش غذايي داراي خواص و ويژگي هاي خاصي است . از لحاظ وجه ظاهر گوشت شترمرغ يك گوشت قرمز است با همان طعم و رنگ (البته كمي تيره تر ) گوشت گاو اما درصد چربي و كلسترول آن كمتر است . به لحاظ برخورداري از كالري كمتر و پروتئين كافي و آهن زياد و همچنين به لحاظ سلامت آن افرادي كه به بيماري هاي قلبي، فشارخون و حملات قلبي مبتلا هستند به خريد گوشت اين حيوان علاقه بيشتري نشان مي دهند. نحوه اقبال عموم در كشورهاي غربي به گونه اي بوده است كه از گوشت شترمرغ به عنوان (گوشت هزاره سوم) نام مي برند. در اواسط دهه 90 قيمت يك پرس خوراك با گوشت شترمرغ در ايالات متحده برابر 20 تا 30 دلار بود اما امروزه اين قيمت به 8-10 دلار کاهش یافته است.







تقاضا براي گوشت شترمرغ در بازارهاي جهان:



قيمت گوشت شترمرغ، از سال 1993 تا سال 2000 با رشد بطئي افزايش يافته است. از سال 1997 تا 1999 صادرات گوشت شترمرغ حدود 172 درصد رشد داشته است، در سال 1999 ميزان صادرات گوشت شترمرغ 2993 تن برآورد شده است اين رقم در سال 2000 به 3826 تن رسيده است كه در مقايسه با سال قبل از 27.8 درصد رشد برخوردار بوده است.

در سال 2001 به دليل شيوع جنون گاوي، تقاضا براي ساير گوشت حيوانات از جمله شترمرغ افزايش يافت در اين وضعيت تمام توليدات گوشتي شترمرغ به بالاترين قيمت در بازارها فروخته شد اما از ژانويه سال 2002 تقاضا براي گوشت اين پرنده كاهش يافت ودر نتيجه قيمت ها به قيمت سال 2000 تقليل يافت.



پيش بيني توليد گوشت شترمرغ:



براساس بررسي هاي صورت گرفته توسط معاونت امور دام پيش بيني گرديده بود تا سال 1389 به ميزان 4000 تا 4500 تن گوشت شترمرغ در كشور توليد شود كه با توجه به ميانگين وزن لاشه لازمه اين ميزان توليد، كشتار حدود 100 هزار قطعه شترمرغ مي باشد. دستيابي به اين هدف با تدوين سياست ها ي بلندمدت، ايجاد زيرساخت ها و فراهم كردن سازوكارهاي مناسب ميسر بود اما طي دو سال و نيم گذشته چگونگي توسعه واحدهاي پرورش و توليد شترمرغ پروار گوشتي مشخص نشده است و توسعه واحدهاي شترمرغ به طور عمده توسط بخش خصوصي و آن هم با هدف تكثير جوجه صورت گرفته است.



توسعه صنعت پرورش شترمرغ:

در صورت توسعه پرورش شترمرغ اين صنعت در بخش توليد ، اشتغال ، درآمد ، قيمت محصولات پروتئيني و بازار مصرف اثر خواهد گذاشت وليكن هنوز مطالعات جامعي در زمينه بررسي اثرات توسعه اين صنعت در زيربخش دام و طيور و كل بخش كشاورزي و ساير پيامدهاي ضمني اين صنعت بر مناطق توليد صورت نگرفته است . شرايط متعددي در چگونگي توسعه اين صنعت در استان هاي مختلف از جمله ، دسترسي به بازار، شرايط اقليمي و زيست محيطي، آشنايي با روش هاي توليد و ... در استقرار واحدهاي توليدي در استان ها موثر مي باشد. بررسي هاي مقدماتي نشان مي دهد عملكرد واحدهاي توليدي در استان هاي مختلف به جهت تغييرات زيست محيطي و مديريت مزارع متفاوت است . تجارت بي ن المللي محصولات دامي به سر عت در حال افزايش است و با خود مجموعه اي از تعهدات بين المللي و چارچوب هاي قانوني را به همراه دارد.

حصول اطمينان از دستيابي به نرخ رشد سريع در صنعت شترمرغ ، مستلزم تلاش ويژه براي حل مسائل مربوط به بازاريابي و فرآوري محصول در جهت تأمين نيازهاي بازار است.

توسعه اين صنعت نيازمند افزايش عملكرد و بهره وري توليد و انتقال گونه هاي جديد است ضمن اينكه دستيابي به بازارهاي مصرف (داخلي و بين المللي) براي محصولات شترمرغ از اهميت زيادي برخوردار است.

توسعه زيربناهاي فيزيكي وتوان رقابت در سطح ملي و بين المللي مستلزم انجام تحقيقات در حوزه اصلاح نژاد، تغذيه، مديريت، بازار و شناسايي و ارائه شيوه هاي مدرن توليدي به توليدكنندگان و ارائه رهنمود به آنها به منظور استفاده از شيوه هاي فني مناسب، تغذيه، مديريت و بازار است. افزايش توليد در سطح جهان ناشي از پيشرفتهاي فنآوري و ناشي از دگرگوني هاي بازار جهاني و يا بر اثر سياست هاي درازمدت پرداخت يارانه داخلي و حمايتي بوده است.

تغييرات تكنولوژيكي، ابداع و ارائه نوآوريهاي جديد، اشاعه و كاربرد آنها به وسيله كشاورزان به طور مطلوبي در افزايش توليد موثر بوده و فرآيند كاربرد اين نوآوري ها با انگيزه اقتصادي منطبق بوده است. كاربرد نوآوريهاي جديد اغلب به سرمايه گذاري هاي جديد نياز داشته و كشاورزان فقير و كم سواد از وارد شدن به چنين فرآيندي كه هيچ گاه متوقف نمي گردد ناتوان بوده و نتوانسته اند با سرعت كافي به اين شيوه روي آورند و بعضاً از چرخه توليد حذف شده اند. رشد صنعت شترمرغ و رقابتي كردن توليد در چارچوب رشد و توسعه بخش كشاورزي از طرق زير امكان پذير است:

· تواناسازي و توصيه و كمك براي دستيابي به بازار وسيع تر.

· تداوم توليد از طريق استفاده از فناوري جديد و پيشرفت هاي علمي.

· تشويق از طريق گسترش خدمات ناشي از تقاضا و استفاده كارآمدتر از نهاده هاي مصرفي.

· تقويت ارتباط توليدكنندگان با بازار فروش.

· تضمين كيفيت و مديريت زنجيره عرضه.

· پايداري محيط زيست.

· بهداشت حيوانات براي حفظ بهره وري و جلوگيري از شيوع بيماري ها.









نقاط قوت و فرصت های صنعت شترمرغ در ایران:

· مناسب بودن شرايط اقليمي كشور براي زيست و پرورش شترمرغ، با توجه به فتوپريوديك بودن سيكل توليد مثل در اين پرنده.

· پتانسيل مناسب توليد با كيفيت مناسب.

· وجود پتانسيل لازم براي صادرات گوشت و فرآورده ه اي آن به كشورهاي جهان به خصوص اروپا و ژاپن.

· طول عمر طولاني و قدرت تكثير بالاي شترمرغ.

· تجربه و دانش موجود توليد و پرورش شترمرغ.

· وجود علاقه مندان به سرمايه گذاري در اين صنعت ك ه بعض اً داراي تحصيلات عالي و وضعيت مالي مناسبي هستند.

· عدم نياز به تاسيسات خيلي پيچيده براي پرورش.

· با توجه به قابليت بالاي دستگاه گوارش و همه چيز خوار بودن شترمرغ ، محدوديت در جيره نويسي كمتر است و امكان استفاده از ميزان فيبر بيشتر در جيره غذايي.

· ضريب تبديل غذائي نسبتا خوب.

· امكان عرضه وجذب محصول در بازارهاي داخلي.

· كمك به ايجاد و توسعه فرصت هاي شغلي.