مورد عجیب تتلو و تتلیتی‌ها

مدت‌هاست که شبکه‌های اجتماعی مجازی، تنها به انعکاس پدیده‌های اجتماعی نمی‌پردازند بلکه خودشان پدیده‌هایی خلق می‌کنند که پایشان را به دنیای واقعی می‌گذارند و خیلی‌ها را بیرون فضای مجازی وادار به واکنش می‌کنند. اتفاقاتی که این روزها افتاده، نشان می‌دهد یکی از این پدیده‌ها که انگار برای خودش ژانری شده، «تتلو» یا همان امیرحسین مقصودلو است.

از خوانندگان نسل اول موسیقی رپ در ایران که خیلی زود توانست با ارائه خاصی از موسیقی، نامی برای خودش دست‌وپا کند. او در ابتدا با همراهی «حسین تهی» در قالب گروهی به نام «T&T» و در سبک «R&B»، فعالیت زیرزمینی خود را آغاز کرد و به‌مرور فعالیت‌های‌شان مورد توجه قرار گرفت و پس از چند سفر خارج از کشور، هر کدام از این دو چهره، فعالیت‌های انفرادی خود را آغاز کردند.

«تهی» چندسال بعد از ایران رفت؛ ولی تتلو همچنان ماند و فعالیت‌های زیرزمینی خود را آغاز کرد. سال‌های ابتدایی آغاز به کارش، چندان پرحاشیه نبود و فعالیت‌هایش را تنها به‌صورت ویدئوکلیپ و تک‌قطعه دنبال می‌کرد؛ اما به‌محض همه‌گیری شبکه‌های اجتماعی، در فیسبوک و اینستاگرام فعالیتش را آغاز کرد و حالا حاشیه‌ها به‌شکل میله‌های زندان او را در بر گرفته‌اند.

چند روز پیش «تتلو» دستگیر شد و برخی رسانه‌ها دلیل دستگیری او را توهین به دادستان پرونده‌اش، با انتشار فایلی صوتی اعلام کردند اما هنوز هیچ‌چیز از منابع رسمی درز پیدا نکرده است. از روز دستگیری او تا حالا بارها و بارها به حاشیه‌های چند‌وقت گذشته‌اش پرداخته شده است اما به ماجرای «تتلو»، می‌توان از زاویه‌ای دیگر هم نگاه کرد. اینکه شبکه‌های اجتماعی چه ظرفیتی می‌توانند در اختیار افراد قرار دهند و این ظرفیت‌ها در جامعه امروز ما چقدر نادیده گرفته شده است.

وقتی همین مورد عجیب «تتلو» را بررسی کنیم، می‌بینیم اگرچه بسیاری او را مسخره می‌کنند یا جدی‌اش نمی‌گیرند اما هوشمندی‌اش در شناخت پتانسیل شبکه‌های اجتماعی از خیلی‌ها بیشتر بوده است. تتلو که بعد از آزادی‌اش از زندان در تاریخ 14 آذر 92 چهره جدیدی از خودش نشان می‌داد، به یکباره وقتی در راهروهای دادگاه ایستاد از هوادارنش مایه گذاشت و فریاد زد: «نمی‌توانید هرکاری می‌خواهید با من بکنید؛ من میلیون‌ها هوادار دارم.»

شاید با شنیدن این حرف‌ها لبخند بزنید اما بد نیست بدانید که حساب‌کردن او روی هوادارانش چندان هم عجیب نیست. نشانه‌اش هم حضور ده‌ها نفر از تتلیتی‌ها در مقابل دادگاه، درحالی که وثیقه به‌دست داشته‌اند؛ حتی شنیده‌هایی هم وجود دارد که می‌گوید آنها با برخورد پلیس هم حاضر نشده‌اند محل تجمعشان را ترک کنند. از آن طرف، شکل‌گیری هشتگ «تتلو را آزاد کنید» و ترند شدن این هشتگ، نشان می‌دهد که بالاخره یک جایی باید دست از مقاومت برداشت و قبول کرد که تتلو طرفدارانی دارد. طرفدارانی که باوجود ادعای خیلی‌ها نه فِیک هستند و نه منفعل، چرا که هرکدام از پست‌های او در شبکه‌های مختلف اجتماعی، هزاران لایک و کامنت دریافت می‌کند.

به‌عنوان مثال، وقتی تتلو از «لشکر تتلیتی‌ها» می‌خواهد هواداری‌شان را نشان بدهند، چهارهزار نفر در اینستاگرام و 40هزار نفر در فیسبوک، به فرمانش «بغ بغو» می‌کنند. البته وقتی به محتوای حرف‌هایی که درباره تتلو در فضاهای مختلف زده می‌شود، نگاه کنیم می‌بینیم که او همان‌قدر که هوادار دارد، منتقد هم دارد؛ منتقدانی که خیلی‌هایشان ترجیح می‌دهند با مسخره‌کردن و تبدیل‌کردن او به سوژه‌ای برای خنده، نقدشان را نشان بدهند؛ مثلا وقتی او اعلام کرد که به‌دلیل بی‌توجهی تیم فوتبال پرسپولیس، می‌خواهد از این به بعد استقلالی باشد، ساعت‌های زیادی فضای توئیترهای فارسی به او اختصاص داشت و وقتی هم که دستگیر شد، همین اتفاق با شدت بیشتری رخ داد؛ بنابراین نمی‌توان اهمیتی که افکار عمومی برای این مورد عجیب قائل است را نادیده گرفت، اما «تتلو» این سطح از اهمیت را چطور به‌دست‌آورده است؟ خیلی‌ها می‌گویند نه هنر تتلو، بلکه توانایی استفاده‌اش از شبکه‌های مجازی، رمز موفقیت او برای قرارگیری در سطح اول توجهات است. حسین قدیمی، استاد ارتباطات که چندسالی است به فضاهای مجازی توجه ویژه‌ای دارد، یکی از این افراد است.

او می‌گوید: «الان فضاهایی مانند اینستاگرام، توئیتر و... پر از سلبریتی‌هایی هستند که اصلا در دنیای واقعی هیچ نام و نشانی ندارند؛ یعنی حتی مانند امیرحسین مقصودلو، خواننده هم نیستند بلکه صرفا دنیای مجازی را خوب بلدند و می‌دانند برای دیده‌شدن در این فضا باید چه‌کار کنند. همین حالا مثلا یک بچه سه‌ساله یکی از سلبریتی‌های دنیای مجازی است. دختربچه‌ای از هر نظر عادی اما با مادری که برای حضور بچه‌ای در این شبکه‌ها برنامه دارد. حالا شما نگاه کنید به «تتلو» که در دنیای واقعی هم فعالیت دارد و موزیک هم تولید می‌کند.»

تتلو کی می‌خوابید؟

وقتی به پست‌های تتلو نگاه کنیم، می‌بینیم که هرکدام از آنها در دسته‌ای خاص قرار می‌گیرند. مثلا او در ساعت‌های مشخصی از شبانه‌روز، حتما در صفحات شخصی‌اش پیغام می‌گذاشت مانند ساعت هفت، هشت، ده که هر سه‌تای آنها شماره پیراهن‌هایی بود که دوست داشت در تیم‌های مورد علاقه‌اش با پوشیدن آنها بازی کند. البته تتلو در ساعت‌های دیگر هم به امر شریف پست‌گذاری مشغول بود؛ مثلا دو صبح، هفت صبح همان روز، سه بعد از ظهر همان روز و... این اتفاق باعث می‌شد که همان موقع، خیلی‌ها بگویند پس تتلو چه ساعتی می‌خوابد؟

البته تمام پست‌ها هم در هر ساعتی که روی شبکه قرار گرفته بودند با استقبال عموم مواجه می‌شدند و چندین‌هزار لایک و کامنت می‌گرفتند. قدیمی هم حضور دائم و فعالانه درشبکه‌های اجتماعی را از عوامل وفاداری هوادارانش به او می‌داند و می‌گوید: «ممکن است یک بازیگر به‌واسطه بازی در فیلم و سریال محبوب شود اما وقتی بیاید در شبکه‌های اجتماعی بدون واسطه با مردم ارتباط بگیرد و آنها را در جریان زندگی واقعی‌اش قرار دهد، نوع هواداری از او متفاوت خواهد بود. الان نوجوانان و جوانان که از اصلی‌ترین هواداران فردی مانند تتلو هستند، ساعت‌های زیادی را در شبکه‌های اجتماعی می‌گذرانند و وقتی در همین ساعت‌ها دائم در جریان زندگی یک نفر باشند با او احساس نزدیکی زیادی می‌کنند، بنابراین حضور مداوم، توجه به حرف‌های مخاطبان، نشان‌دادن واکنش به‌موقع و تند به اتفاقات روز، پرداختن به حاشیه‌ها، ابراز محبت به هواداران همه از رموز موفقیت فردی مانند تتلو در فضای مجازی است و این موفقیت، اهمیت زیادی دارد.»

او ادامه می‌دهد: «پیش‌بینی ما این است که تا چندسال دیگر، شبکه‌های اجتماعی همه‌چیز را در جهان دگرگون می‌کنند و اگر به‌موقع ما ظرفیت این فضا را جدی نگیریم، از قافله‌اش عقب خواهیم ماند. باید دولت‌ها، کارشناسان، پژوهشگران و... روی این حوزه کار کنند. جامعه‌شناسان باید این محیط‌ها را جامعه‌شناسی کنند. اگر حالا به تهدیدهای افرادی مانند «تتلو» می‌خندیم، شاید مدتی دیگر از حرف‌هایشان بترسیم.»