مصدق چگونه نخست وزیر شد؟

تاریخ و مرور آن موجب می‌شود تا به انسان‌های برجسته‌ای در زمینه‌های گوناگونی از جمله انقلاب اسلامی که جزو شاخص‌ترین برهه‌های تاریخی کشورمان است، بر بخوریم. انسان‌های ارزشمندی که علاوه بر کتاب‌های موجود به تازگی مدتی است با پخش مجدد سریال «معمای شاه» گویی زنده شده‌اند و حال و هوای روزهای نه چندان دور سرزمینمان را روایت می‌کنند و یادآور اشخاص بزرگی هستند که در سرنوشت این مملکت نقش بسزایی داشته‌اند.

یکی از این اشخاص که مدتی است سریال «معمای شاه» نیز روی داستان وی متمرکز شده محمد مصدق است، شخصیتی که طبق داستان این اثر هم اکنون در حال سپری کردن روزهای پایانی کاریش و درگیری با اشرف است و توضیح اجمالی از فعالیت‌های وی در این گزارش آمده است.

مصدق متولد ۲۹ اردیبهشت ۱۲۶۱ است بعد از تحصیلات تکمیلی از تبریز به تهران برگشت و بعد از آن در سمت مستوفی گری خراسان مشغول به کار شد و بعد از آن در سال ۱۲۸۷ برای ادامه تحصیل به فرانسه و سوئیس رفت تا اینکه به درجه دکترای حقوق در دانشگاه نوشاتل نائل آمد.

*مخالفت قاطعانه با رضا خان

بعد از بازگشت وی به کشور و مدتی اشتغال در وزارت مالیه، وی در زمان کودتا رضا خان و سیدضیا دولت تشکیل شده را به رسمیت نشناخت و استعفا داد اما پس از آن دکتر مصدق در دوره پنجم و ششم مجلس شورای ملی به وکالت مردم تهران انتخاب شد و در همین زمان با رضا خان که به شاهی رسیده بود، به مخالفت برخاست.

وی بعد از این رویداد در اواخر دوره سلطنت رضاشاه به زندان افتاد و بعد از آزادیش پس از چند ماه اجبار به سکوت در نهایت در سال ۱۳۲۰ بعد از برکناری رضاشاه از سلطنت به تهران برگشت. بعد از این بازگشت مصدق بار دیگر به مجلس دوره چهاردهم راه پیدا کرد.

و در این مجلس برای مقابله با فشار شوروی برای گرفتن امتیاز نفت شمال ایران طرحی قانونی را به تصویب رساند که دولت از مذاکره در مورد امتیاز نفت تا زمانی که نیروهای خارجی در ایران هستند منع می‌شد.

در دوره پانزدهم مجلس به علت مداخلات قوام‌السلطنه ، شاه و ارتش، دکتر مصدق نتوانست به مجلس راه پیدا کند و پس از آن او با پایه گذاری جبهه ملی توجه مردم را به وضعیت نفت جلب کرد و اینگونه در نوبت دوم انتخابات مجلس شانزدهم وی به آن ورود پیدا کرد.

*تصویب قانون ملی شدن صنعت نفت

در ادامه فعالیت های وی بعد از ترور رزم آرا، (نخست وزیر وقت) مصدق نخست وزیر شد و با اصلاح قانون انتخابات، اجرای قانون ملی شدن صنعت نفت را اعلام کرد.

وی بعد از شکایتی که دولت انگلیس در راستای این طرح علیه ایران مطرح کرد، به نیویورک رفت و بعد با حضور در دادگاه لاهه از حقوق ایران دفاع کرد. این دفاعیه به شکلی صورت گرفت که در نهایت مصدق توانست با احقاق حقوق ملت به پیروزی برسد و شکایت بریتانیا مردود واقع شود.

بعد از این وقایع شاه فرمان عزل مصدق را در سال ۱۳۳۲ امضا کرد و در نهایت در روز کودتای ۲۸ مرداد دولت مصدق سقوط کرد و وی محکوم به ۳ سال زندان شد.

بعد از اتمام این سه سال وی با نظارت و کنترل مادام العمر به احمد آباد تبعید شد، تا در نهایت در سن ۸۴ سالگی در ۱۴ اسفند ۱۳۴۵ بر اثر بیماری سزطان در حالی درگذشت که وصیت کرده بود تا وی را در کنار شهدای ۳۰ تیر دفن کنند ولی پس از مخالفت شاه در آخر در یکی از اتاق های خانه اش در احمدآباد به خاک سپرده شد.