مخالفت با «اجباری شدن آزمایش ژنتیک»

دکتر سید مسعود هوشمند در برنامه رادیویی مناظره که درباره چالش های مربوط به آزمایش های ژنتیکی پیش از ازدواج و اجباری شدن آن با حضور تنی چند از متخصصان این حوزه برگزار شد، افزود: فرد باید یک مشاور ژنتیک برای خانواده‌ای که قصد بررسی دارد، انجام دهد و اگر در خانواده بیماری بود که قابل بررسی باشد، باید حتما آزمایش انجام دهد. تا زمانی که مشاوره انجام نشود، شاید اصلاً نیاز به هیچ آزمایشی نباشد ولی اگر نیاز به آزمایش وجود داشته باشد، حتما باید صورت بگیرد.

دکتر علی آهنی عضو هیات مدیره انجمن ژنتیک نیز ضمن ابراز مخالفت با اجباری شدن آزمایش ژنتیک درعین حال بیان داشت: با اینکه بستر مناسبی برای دسترسی ساده تر برای مشاوره ژنتیک فراهم شود، موافق هستم. باید به این سمت برویم که به مردم آگاهی دهیم و اصطلاحاً آنچه که به عنوان دلایل انجام یک آزمایش می شناسیم، به زبان ساده به مردم انتقال داده شود. این یعنی اگر می خواهید ازدواج فامیلی انجام دهید، حتما باید مشاوره بروید یا برای بارداری بعد از 40 سالگی حتما به مشاور رجوع کنید.

دکتر فروزنده محجوبی مسئول شاخه انسانی انجمن ژنتیک ایران و دانشیار پژوهشگاه ملی ژنتیک و زیست فناوری ایراننیز در ادامه با ابراز مخالفت با اجبار شدن آزمایش عنوان داشت: حتما باید یک اندیکاسیون یا یک شاخصه ای باشد تا آزمایشات انجام شود. اگر این آزمایشات انجام شود و جواب آزمایش فرد طبیعی باشد، تاثیرات بدتر خواهد داشت زیرا فرد سواد کافی ندارد و می گوید ژنتیک من طبیعی بود! بنابراین با اجباری شدن آزمایشات ژنتیک مخالفیم ولی اگر بحث مشاور ژنتیک است، باید یک ساختار و راهکار مناسب برای افرادی که نیازمند مشاور ژنتیک هستند، در نظر گرفته شود و اجبار بر روی سازمان ها و وزارت خانه هایی که این مسئولیت را دارند، بیافتد تا این امکان را به صورت رایگان فراهم کنند.

دکتر سعید مروتی دانشیار دانشگاه علوم پزشکی بقیه الله (عج)، نیز در این خصوص گفت: قاعدتاً با توجه به گران بودن آزمایش های ژنتیک، اجباری بودن آنها منطقی و درست نیست البته اجباری شدن مشاوره ژنتیک قبل از ازدواج منطقی است. همین حالا برخی از آزمایشات قبل از ازدواج نیز اجباری است و از بروز خیلی از بیماری ها مانند تالاسمی پیشگیری کرده است و اجباری شدن مشاور ژنتیک نیز از ایجاد معلولیت در فرزندان آتی خانواده جلوگیری می کند.

دکتر سیرویس زینعلی رئیس شبکه پزشکی مولکولی کشور نیز با تصریح بر اینکه مخالف اجباری بودن آزمایش ژنتیک است، اظهار داشت: در این زمینه فرقی بین مشاوره و آزمایش ژنتیک وجود ندارد و هر دو نباید اجباری شوند ضمن اینکه اگر یک خانواده و فردی برای مشاوره یا آزمایش ژنتیک نیازمند است، باید امکاناتی فراهم شود. البته از سال 76 زیرساختی در وزارت بهداشت انجام شده است که مربوط به نام غربالگری قبل از ازدواج برای تالاسمی است. در آن بستر خود به خود با چند سوال رو به رو می شود، ضرورت مشاوره را مشخص کند و اگر لازم شد خانواده یا فرد باید مورد مشاوره قرار گیرند.

دکتر بهزاد مناف زاده رئیس گروه پیشگیری ارتقایی و ژنتیکی سازمان بهزیستی کشور با ابراز مخالفت با اجباری شدن آزمایش ژنتیک قبل از ازدواج عنوان داشت: در رسانه ها اینگونه انعکاس پیدا کرده است سازمان بهزیستی و وزارت رفاه از اجباری شدن آزمایشات دفاع می کنند که این اشتباه و سوء تفاهم است.
وی تصریح داشت: ما نیز معتقد هستیم با توجه به هزینه های بالا آزمایش ژنتیک نیازی به انجام آن به صورت اجباری قبل از ازدواج وجود ندارد. باید ابتدا غربالگری انجام شود و کسانی که قصد ازدواج دارند مشاور ژنتیک انجام شود و آنهایی که مشاور ژنتیک برایشان انجام می شود، ممکن است به آزمایشات ژنتیک نیاز داشته باشند. آنهایی که نیازمند آزمایشات ژنتیک هستند اگر ساز و کار بیمه ای داشته باشند، چه بهتر و اگر ساز و کار بیمه ای ندارند و نیازمند هستند، بهزیستی کمک خواهد کرد.