نگاهی بر زندگی «علی معلم »، مردی تاثیرگذار و باسواد
پارسینه: اهالی سینما و دوستان قدیمی علی معلم درگذشت او را غیرقابل باور توصیف کردند و از ویژگیهای بارز و موثر او گفتند.
علی معلم تهیه کننده و منتقد سینما عصر دوشنبه ۲۳ اسفند بر اثر حمله قلبی در سن ۵۴ سالگی درگذشت.معلم سال ۱۳۴۱ در دامغان متولد شد. در رشته سینما تحصیل کرد، در دهه شصت فعالیت مطبوعاتی خود را آغاز کرد و در سال ۷۱ با تاسیس ماهنامه «دنیای تصویر» فصل تازهای را در مطبوعات و رسانههای سینمایی رقم زد.
معلم که به واسطه تولید و اجرای برنامههایی چون «جنگ هنر»، «از واژه تا تصویر»، «سینمای اندیشه» و ...به چهرهای شناخته شده برای مخاطبان تبدیل شده بود، اولین جشن سینمایی و تلویزیونی خصوصی ایران را تاسیس کرد و تندیس حافظ را به منظومه سینمای کشور افزود.
فعالیت معلم فقط به عرصه مطبوعات و رسانهها محدود نمیشد «شوکران»، «گاوخونی»، «ازدواج به سبک ایرانی» و «آل» از جمله تجربیات موفق او در مقام تهیهکنندگی بود. دریافت مدرک دکتری افتخاری به پاس فعالیتهایش در عرصه فرهنگ و هنر نیز یکی دیگر از عناوین متعدد او به شمار میرفت.
چند تن از اهالی سینمای ایران، درباره مهم ترین و بارزترین ویژگی های زنده یاد علی معلم و تاثیری که بر سینمای ایران داشته است می گویند.
صراحت لهجه در عین رعایت ادب
منوچهر محمدی تهیه کننده سینما که دوستی دیرینه ای با علی معلم داشته است، در مورد درگذشت او اینطور می گوید: «تا جاییکه من خبر داشتم ایشان حالشان خوب بود و سرحال بودند و یکی دو هفته پیش نیز در برنامه «هفت» حضور پیدا کردند. ظاهر ایشان از سلامتشان گواهی میداد و اینکه حالا این اتفاق افتاده واقعا جای تاسف و تاثر عمیق دارد.»
او درباره نحوه برخورد مودبانه معلم در برخورد با دیگران اضافه میکند: «من رفاقت و دوستی دیرینه و عمیقی با آقای معلم از قدیم داشتم. من ایشان را به چند دلیل دوست داشتم اول اینکه آقای معلم واقعا جزو منتقدین با سواد ما بودند، ضمن اینکه منتقد با اخلاقی هم بودند، من هیچ گاه در جلسات نقد فیلمها (فیلمهای خودم) و حتی فلیمهای دیگران هیچ گاه از ایشان کلمات خارج از عرف و ادب نشنیدم، البته صراحت لهجه آقای معلم جزو خصوصیان بارز و ارزشمند ایشان بود که ما نیز دوست داشتیم. ایشان صریحترین و تندترین حرفها را با ادبیاتی کالا متین، موقر و فاخر بیان می کردند که نکتهای ارزشمند به شمار میآمد.»
محمدی در مورد تاثیری که معلم در حوزه نقد سینمای ایران داشته است، ادامه می دهد: «ایشان جزو معدود منتقدین باسواد ما بودند و این سواد هم لزوما به حوزه نقد برنمیگشت، ما کمتر منتقدی در سینمای ایران داریم که به همه عرصههای سینما تسلط داشته باشد. منتقدین معمولا در حوزه تخصصی خودشان کار میکنند و یا نظریه میدهند ولی آقای معلم هم راجع به استراتژی کلی سینما و جایگاه سینمای ایران و هم راجع به مسائل اقتصادی سینما صاحب نظر بودند. در جلسات خصوصیتر من متوجه شدم ایشان فردی است که سیاستها و اخبار روز دنیا را دنبال میکند و صاحب فکر است، و همچنین در زمینههای مختلف حوزه سینما که حوزه گستردهای است صاحب نظریه و فکر بود.»
مردی سیال، دست به خیر و باسواد
سعید راد بازیگر پیشکسوت سینما که از گذشته با علی معلم آشنا بوده است، درگذشت او را غیرقابل باور توصیف می کند و در ستایش او این چنین می گوید: «سینما یتیم شد. سینما یک دوست خوب و باسوادش را از دست داد. نمیتوانید تصویر کنید علی معلم چقدر سیال و دست به خیر بود. نمی دانم وقتی همسر و فرزندانش را ببینم چه بگویم. واقعا خیلی سخت است.»
او با بیان این نکته که باید تا آدم ها زنده هستند قدرشان را بدانیم، اضافه می کند: «باور کنید از گفتن همین چند کلام هم پشیمانم، چرا که معتقدم تا وقتی آدمها زندهاند باید قدرشان را دانست. هرچند ما قدر یکدیگر را می دانستیم.»
راد در پایان بیان میکند: «نمی خواهم مرگ علی معلم را باور کنم، دعا کنید این خبر شایعه باشد.»
معلم انسانی زنده بود و به معنای واقعی زندگی میکرد
فرهاد توحیدی فیلمنامه نویس با سابقه سینما نبودن علی معلم را غیرقابل باور توصیف می کند: «خیلی خبر تلخ و دردناکی بود، من هنوز شوکه هستم. علی معلم مرد بزرگی بود، او آدمی بود که نمیشد از جلویش بیتفاوت گذشت، یا باید خیلی او را دوست میداشتی و یا باید دوست نمیداشتی، به واقع انسان عجیبی بود.»
او در مورد تاثیری که معلم بر سینمای ایران داشته است، می گوید: «معلم یک سازماندهنده و تشکیلاتچی بود و این مسئله را به خوبی در جشن حافظ نشان داد. او همیشه به من محبت داشت و من را به این جشن دعوت میکرد ولی من هیچگاه به این مراسم نرفتم. برگزار کردن یک جشن خصوصی برای سینما به واقع کار بسیار سخت و دشواری است که او از پس آن برمیآمد.»
توحیدی همچنین میگوید: «او همیشه آدم موثری بود و به معنای درست کلمه زندگی میکرد و همیشه زنده بود. معلم همیشه روی اطرافیانش تاثیر میگذاشت و باعث ارزشمند شدن اطرافیانش بود.»
این فیلمنامه نویس در پایان اضافه میکند: «واقعا از این حادثه متاسفم نمی دانم که چرا سال ۹۵ اینطور برای سینمای ما رقم خورد.»
درگذشت مردی این چنین سرحال و قبراق غیرقابل باور است
هوشنگ گلمکانی که سابقه طولانی در عرصه سینما و نقد دارد و از بنیانگذاران مجله سینمایی «فیلم» بوده است، در واکنش به درگذشت علی معلم این چنین بیان می کند: «شوک بزرگی بود. لال شدهام. آدم به فردای خودش هم اعتماد ندارد.»
او در مورد ویژگی های این منتقد سینما اضافه می کند: «چطور میشود خبر فوت آدمی در این حد سرحال، قبراق و پا به توپ را باور کرد؟!»
گلمکانی در خصوص تاثیری که درگذشت او بر آینده مجله «دنیای تصویر» میگذارد، می گوید: «این نشریه تا حدود زیادی قائم به شخص علی معلم بود اما امیدوارم همسرش و همکارانش بتوانند با تصوری که سلیقه او دارند انتشار آن را ادامه دهند.»گلمکانی در پایان با اشاره به آخرین پست اینستاگرامی علی معلم که تصویر جلد دویست و هفتاد و دومین شماره مجله «دنیای تصویر» ویژه سال نو بود اضافه می کند: «همین امروز بود که داشتم اینستاگرامش را میدیدم و باورم نمیشود که دیگر نیست.»
نبودن چنين انسان هايي براي جامعه خسران زيادي دارد اي كاش اينگونه نمي شد وليكن در برابر مشيت الهي نمي توان اعتراض نمود .بهشت جايگاهش باشد.