رویارویی جدید روسیه و آمریکا در عرصه موشکی

روزنامه اینترنتی «گازیتا.رو» در تحلیلی نوشته است: کنگره آمریکا در حال آماده سازی چند لایحه قانونی است که احتمالا به پنتاگون این اجازه را خواهد داد تا تولید موشکهای برد متوسط را آغاز کند. در حالیکه این کار بر اساس پیمان نابودسازی موشکهای دارای برد کوتاه و متوسط با روسیه، مربوط به سال ۱۹۸۷، ممنوع می باشد. بر اساس اطلاعات نشریه «پولیتیکو»، قانونگذاران آمریکایی ضرورت این اقدام را در موارد نقضی توجیه کرده اند که از سوی طرف روسی صورت گرفته است. در محافل کارشناسی نسبت به عواقب جدی چنین ابتکارعملی از سوی کنگره هشدار داده اند.

طرح ازسرگیری تولید موشکهای ممنوعه بر اساس پیمان دوجانبه با روسیه، در زمان بررسی قانون مربوط به بودجه برنامه دفاع ملی مطرح شد که یک ماه قبل به تصویب رسید.

مخالفان این لایحه قانونی در داخل ایالات متحده نگران آن هستند که این اقدام چراغ سبزی برای تولید موشکهای برد متوسط باشد که خطر رویارویی هسته ای روسیه و آمریکا که بدون آن هم در وضعیت امنی قرار ندارد، را افزایش دهد. در واقع قانونگذاران آمریکایی خواهان افزایش اختیارات خود در این زمینه هستند، چرا که مجلس سنای آمریکا مسئول تصویب توافقات دوجانبه است، ولی تنها رئیس جمهوری آمریکا می تواند تصمیم بگیرد که کشور از این پیمانها خارج شود یا نه. مجلس نمایندگان کنگره نیز نه قادر است چنین توافقاتی را نه تصویب کرده و نه رد کند.

در آمریکا هم می‌دانند که اقدامات آنها بر روسیه تاثیر ندارد

کارشناسان مسائل تسلیحاتی در آمریکا بر این عقیده هستند که چنین اقداماتی از سوی کنگره از لحاظ نظامی مورد تردید قرار می گیرد. به عقیده آنها، ازسرگیری تولید این نوع سلاح بعید است تاثیری بر اقدامات روسیه بگذارد. گذشته از اینکه تنها این خطر را افزایش خواهد داد که دور جدید مسابقه تسلیحاتی بین مسکو و واشنگتن آغاز شود.

"داریل کیمبال" مدیر اجرایی انجمن کنترل تسلیحات در آمریکا پیش بینی کرده است: این لایحه قانونی مجوز تامین مالی تولید تسلیحاتی است که باعث می شود تسلیحات هسته ای جدیدی در قاره اروپا استقرار یابد. در حالیکه این اقدام نمی تواند تاثیری بر روسیه داشته باشد و برعکس، بهانه خوبی برای تولید سلاح بیشتر در این کشور خواهد شد.» به عقیده وی، این در حالی است که هیچکس در اروپا که متحد آمریکا محسوب می شود مایل نیست که موشکهای آمریکایی در خاکش مستقر شود.

به نظر می رسد در حال حاضر تعداد مخالفان این طرح از حامیان آن بیشتر باشد، ولی مباحثات پیرامون این مسئله می تواند این وضعیت را کاملا تغییر دهد.

آمریکا برای توافقات بین المللی ارزش قائل نیست

"ولادیمیر یوسییف" معاون اول مدیر موسسه کشورهای جامعه مشترک المنافع و کارشناس برجسته روس در زمینه مسائل نظامی می گوید: «ازسرگیری تولید موشکهای دارای برد متوسط در آمریکا، برغم توافقات در چارچوب پیمان نابودسازی موشکهای برد کوتاه و متوسط، دلیل دیگری است که ثابت می کند ایالات متحده بخشی از موشکهای خود را اصلا نابود نکرده و از آنها بعنوان تسلیحات خاص سامانه های دفاع ضدموشکی خود استفاده کرده است.»

وی افزوده است: «استفاده از برخی از انواع موشکها در آمریکا همواره از دید روسیه نقض پیمان فوق محسوب می شده و اکنون تصمیم جدید کنگره آمریکا برای مجوز تولید موشکهای با برد متوسط، ثابت می کند که این کشور توجهی به تعهدات خویش در این چارچوب ندارد. ایالات متحده چنین برخوردی را با توافق هسته ای با ایران نیز نشان داده است. آمریکا نمی تواند از برجام (برنامه جامع اقدام مشترک) خارج شود، چون یک توافقنامه بین المللی چندجانبه است، ولی از سوی دیگر تحریمهای دیگری را علیه جمهوری اسلامی اعمال می کند که در واقع عملا توافق هسته ای را بی ارزش کرده است.»

به عقیده یوسییف، در چنین شرایطی توازن راهبردی موجود بین روسیه و آمریکا بهم خواهد خورد، در حالیکه در دوران ریاست جمهوری باراک اوباما چنین مناقشه ای وجود نداشت. در آن زمان با وجود طرحهای زیادی که علیه روسیه جهت گیری شده بود، ولی موشکهای برد متوسط در آمریکا تولید نشده بود.

وی یادآور شد: «البته در هر صورت اقدام یکجانبه کنگره آمریکا در این زمینه به منزله نقض حقوق بین المللی است و اگر قبلا آنها سعی می کردند تا از قوانین خویش در خاک دیگر کشورها استفاده کنند، اکنون صحبت بر سر نقض صریح حقوق بین الملل است که نشان دهنده بی اهمیت بودن این مسئله برای حتی قانونگذاران آمریکایی است.»

روسیه گزینه‌هایی برای به پاسخ به آمریکا در اختیار دارد

این کارشناس نظامی معتقد است که طرف روسی هم قطعا پاسخهای منطقی و مناسبی به این اقدام نشان خواهد داد. وی گفت: «روسیه گزینه های متفاوتی برای پاسخگویی به این اقدام آمریکا دارد. همینکه ما از تولید این موشکها اطمینان حاصل کردیم، قطعا تدابیری برای برطرف کردن تهدیدات ناشی از آنها اتخاذ خواهد شد. و تولید موشکهای دارای برد متوسط، یعنی پاسخ متقارن به آمریکا، تنها یکی از این گزینه هاست. البته مسئله مهم محل استقرار این نوع موشکها خواهد بود. و اگر آنها در منطقه کالینیگراد و در عمق خاک اروپا استقرار یابند، روسیه امکان نابود سازی محل استقرار موشکهای مشابه آمریکایی را خواهد داشت. و کشورهای اروپایی که این موشکها را در خاک خود مستقر کنند، عملا امنیت خویش را در گرو منافع راهبردی آمریکا قرار خواهند داد.»