.svg)
از تنش آفرینی ترامپ تا اعتدال روحانی
پارسینه: سخنرانی رؤسای جمهور ایران و آمریکا در اجلاس سالانه مجمع عمومی سازمان ملل امسال توسط رسانه های مختلف مورد بررسی قرار گرفته است. مطلب حاضر به بررسی این دو سخنرانی می پردازد..
سازمان ملل متحد به دنبال انحلال و ناکامی جامعه ملل و پس از پایان جنگ جهانی دوم باهدف اصلی مقابله با جنگ و ایجاد صلح و همزیستی مسالمت‌آمیز در سال ۱۹۴۵ به وجود آمد. این سازمان دارای شش رکن اصلی زیر می‌باشد:۱- مجمع عمومی
۲- شورای امنیت
۳- شورای اقتصادی و اجتماعی
۴- دیوان بین‌المللی دادگستری
۵- دبیرخانه
۶- شورای قیومت
اهداف کلی سازمان ملل متحد در ماده ۱منشور این سازمان این‌گونه بیان‌شده است:
۱- حفظ صلح و امنیت بین‌المللی، انجام اقدامات دسته‌جمعی مؤثر برای جلوگیری و برطرف کردن تهدیدات بر ضد صلح به‌صورت مسالمت‌آمیز و بر اساس اصول عدالت و حقوق بین‌الملل
۲- توسعه روابط دوستانه میان ملت‌ها بر مبنای احترام به اصل تساوی حقوق و خودمختاری ملل و انجام دیگر اقدامات مقتضی برای تحکیم صلح جهانی.
۳- ایجاد شرایط همکاری بین‌المللی در حل مسائل بین‌المللی درزمینه اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی یا بشردوستی، در برانگیختن همگان به رعایت حقوق بشر و آزادی‌های اساسی.
یکی از راه‌های دستیابی به این اهداف و برقراری صلح کارآمد در سیاست بین‌الملل نشست مجمع عمومی سازمان ملل متحد است که عالی‌ترین مقامات سیاسی جهان در مقر اصلی سازمان ملل در نیویورک جمع شده و دیدارهای فراوان و مهمی برای گسترش روابط و هم‌اندیشی در مورد مسائل سیاسی، اقتصادی، امنیتی و... جهان انجام می‌دهند. این اجلاس را می‌توان از مهم‌ترین رویدادهای سیاسی جهان دانست. بحران‌های موجود در جهان سیاست و اولین حضور ترامپ در این اجلاس از اهمیت فراوانی برخوردار بود، زیرا نگاه ترامپ به‌عنوان رئیس‌جمهور کشور ایالات‌متحده که بیشترین بودجه سازمان را تأمین کرده و خود را به‌عنوان هژمون به جهان معرفی می‌کند نسبت به مسائل روز بین‌المللی می‌تواند حائز اهمیت باشد.
ترامپ که پیش‌ازاین سازمان ملل را کلوپ افرادی که برای خوش‌گذرانی آمده‌اند معرفی و بارها از هزینه‌های آمریکا برای تأمین بودجه این سازمان اعلام نارضایتی کرده بود در روز سه‌شنبه ۲۸ شهریور ۱۳۹۶ شمسی مطابق با ۱۹ سپتامبر ۲۰۱۷ میلادی در هفتاد و دومین نشست مجمع عمومی سخنرانی خود را با تعریف از دولتش درزمینه اقتصادی آغاز کرد و سپس وعده گسترش ارتش آمریکا را داد او گفت ما می‌توانیم جهان را ارتقا دهیم یا آن را به سکوی ناامیدی ببریم و آمریکا را به‌عنوان الگوی پیشرفت به جهان معرفی کرد، سپس وارد بحث توافقات آمریکا شد و گفت ما نمی‌توانیم اجازه دهیم که در توافقات از ما بهره‌کشی شود.
او برنامه هسته‌ای کره شمالی را موجب تهدید جهان دانست و در مقابل آمریکا را دارای قدرتی عظیم معرفی کرد که در صورت لزوم به نابودی کره شمالی اقدام خواهد کرد. او رهبر کره شمالی را مردی که وارد مأموریت برای نابودی خود شده است معرفی و این‌گونه وی را تهدید کرد پس از کره شمالی حمله کلامی ترامپ به ایران رسید او رژیم ایران را در مقایسه با رژیم کره شمالی قرار داده و با الفاظ رکیک در مورد ملت و رژیم مشروع ایران سخنرانی کرد او از اتلاف بودجه مردم ایران صحبت کرده و بار دیگر ادعاهای کذب خود را مبنی بر خطرناک بودن برنامه موشکی ایران مطرح نمود، وی صراحتاً از برجام سخت گفته و آن را توافقی شرم‌آور نامید او خواهان اجماع جهان برعلیه ایران شد و از احتمال خروج کشورش از برجام صحبت کرد همچنین کوبا را هم به‌عنوان حکومت کلاه‌بردار معرفی کرده و در سخنان خود هدفی جز خشنودی اسرائیل دنبال نکرد.
اما سخنان ترامپ به چه میزان با اهداف کلی سازمان ملل همخوانی داشت؟
ترامپ در تمام مدت سخنرانی خود حس نفرت را در جهان افزایش داده و به‌عنوان رئیس‌جمهور یکی از متجاوزترین کشورهای جهان وعده گسترش ارتش خود را داد درحالی‌که از صلح سخن به میان می‌آورد ایران را ناقض صلح منطقه دانسته و در مورد فجایع هم‌پیمان خویش یعنی عربستان سعودی در منطقه و نقض آشکار حقوق بشر توسط آنان سخنی به میان نیاورد او که در روزهای مبارزات انتخاباتی اوباما و کلینتون را عامل به وجود آمدن داعش معرفی کرده بود در این اجلاس ایران را حامی تروریسم در منطقه دانست ،رئیس‌جمهور آمریکا در مقر سازمان ملل متحد کره شمالی را به‌عنوان کشور دارای سلاح هسته‌ای تهدید به نابودی و رهبر آن را مستقیماً تهدید به مرگ کرد، او برجام را که به‌عنوان یک توافق بسیار مهم درزمینه ی حل مسائل دیپلماتیک ، ضامن صلح بین‌الملل و حاصل کار تیمی کم‌نظیر و نشست طولانی‌مدت بسیار حساس در سطوح بالا بین ایران و ۱+۵ بوده است را شرم‌آور نامیده و احتمال خروج آمریکا از این توافق را مطرح کرد، که این خود نقض هدف ایجاد شرایط همکاری بین‌المللی از مهم‌ترین اهداف سازمان ملل است او در صحبت‌های خود به بسیاری از کشورها تهمت‌زده و موج خشونت را گسترش داد ترامپ در بین این اتهامات رژیم‌های جنایتکار سعودی و صهیونیستی را کاملاً نادیده گرفته و ایران را ناقض صلح معرفی می‌کند. رئیس‌جمهور کشوری با بالاترین هزینه‌های نظامی که در بسیاری از نقاط جهان پایگاه‌های نظامی دارد، خاک کشورهای مختلفی را اشغال کرده، شروع‌کننده جنگ‌های بسیاری در دهه‌های اخیر بوده و تنها کشوری است که از بمب هسته‌ای در جریان حمله به هیروشیما و ناکازاکی استفاده کرده است خود را دلسوز اتلاف بودجه مردم ایران نشان داده و در امور داخلی سیاسی - امنیتی کشورمان دخالت می‌کند، بدین ترتیب رئیس‌جمهور آمریکا که کشورش در رأس قدرت‌های جهانی و عضو دائم شورای امنیت سازمان ملل قرار دارد اهداف سازمان ملل را به سخره گرفته و با الفاظ خود به آنان حمله کرده است او حتی پا فراتر گذاشته و ماهیت پیدایش سازمان ملل را زیر سؤال برده که توهین به همه انسان‌های جهان است.
پس از سخنرانی دونالد ترامپ و بخشی از اتهام‌های آن‌که مشخصاً ایران را مورد هدف قرارداد نگاه‌ها به سمت سخنرانی دکتر حسن روحانی رئیس‌جمهور محترم جمهوری اسلامی ایران بود.
حسن روحانی سخنرانی خود را با تبریک به گوترش دبیر کل سازمان ملل آغاز کرده و از درصد مشارکت در انتخابات ریاست جمهوری ایران ۲۹ اردیبهشت ۱۳۹۶ که حضور ۴۱ میلیون ایرانی و ۷۱% تعداد واجدین شرایط را به همراه داشت سخن گفت و آن را نشانه‌ی وجود دموکراسی بسیار قوی در ایران دانست، او رأی مجدد مردم را به خود در جهت اعتدال و احترام به حقوق بشر و حقوق شهروندی در سیاست داخلی همچنین اتخاذ مشی اعتدال سازنده در سیاست خارجی و پیشرفت در مسیر تحول اقتصادی دانست او گفت رأی مردم ایران صرفاً انتخاب یک رئیس‌جمهور نبوده بلکه یک سرمایه‌گذاری بزرگ سیاسی از سوی مردمی بود که بزرگ‌ترین سرمایه نظام جمهوری اسلامی هستند او با این جمله به جهان گفت که جمهوری اسلامی اقتدار خود را از مردمش می‌گیرد روحانی حقوق بشر و حقوق شهروندی در کنار اسلام‌خواهی و عدالت‌جویی مهم‌ترین خواسته ملت ایران معرفی کرده او با صدای بلند اعتدال را منش و روش ملت ایران بیان کرد و گفت اعتدال نه انزواطلبی است و نه استیلا جویی نه بی‌تفاوتی است و نه پرخاشگری، اعتدال مردم‌سالاری و مشی صلح است، روحانی رویکرد ایران را صلح‌خواهی و حمایت از حقوق ملت‌ها دانست و گفت ایران هیچ تهدیدی را نمی‌پذیرد، زبان ما زبان کرامت است و زبان تهدید را برنمی‌تابیم وی دریکی از تاریخی‌ترین سخنرانی‌های خود بسیار هوشمندانه به سابقه تاریخی ایران در دفاع از حقوق ادیان اشاره‌کرده و گفت ما ملتی هستیم که یهودیان را از رنج اسارت بابلی نجات دادیم ارمنیان مسیحی را با آغوش باز پذیرفتیم و در میان خود یک قاره فرهنگی و تنوعی کم‌نظیر از اقوام و ادیان جای دادیم و اکنون نیز مدافع حقوق فلسطینیان هستیم ایران همان ایران حق جو و آرامش‌طلب است.
او گفت ما امروز در صف مبارزه با تروریسم در خاورمیانه‌ایم و نه می‌خواهیم امپراتوری تاریخی خود را احیا کرده و نه می‌خواهیم مذهب رسمی خود را حاکم کنیم و نه انقلاب خود را بازور سرنیزه صادر کنیم ما به استواری فرهنگمان حقیقت مذهبمان و اصالت انقلابمان باور داریم و سفیران ما، شاعران، عارفان و حکیمان هستند، ما با مولوی تا این‌سوی اقیانوس اطلس را درنوردیده‌ایم ما با سعدی در دل آسیا نفوذ کرده‌ایم و با حافظ جهان را فتح کرده‌ایم و نیازی به فتح جدیدی نداریم. او برجام را مصداق همین اعتدال نامیده و گفت برجام متعلق به یک یا دو کشور نیست برجام متعلق به‌کل جامعه ملل است. او گفت رژیم صهیونیستی موجود در منطقه با دارا بودن سلاح هسته‌ای و پایبند نبودن به هیچ‌گونه مقررات و نظارت بین‌المللی نمی‌تواند ملت‌های صلح‌طلب را نصیحت کند. او گفت جمهوری اسلامی نخستین کشوری نخواهد بود که برجام را نقش کند ولی در مقابل نقض حتماً پاسخ مناسبی خواهد داد و اگر این توافق به دست نااهلان سیاست از بین برود مایه تأسف خواهد بود و جهان فرصت بزرگی را از دست می‌دهد. سپس به دولت امریکا اشاره‌کرده و بیان داشت که این دولت با پیمان‌شکنی و نقض تعهدات بین‌المللی فقط اعتبار خود را از دست می‌دهد و اعتماد دولت‌ها را سلب می‌کند او جمهوری اسلامی را مبتکر اتحاد جهانی برای مقابله با خشونت و افراطی‌گری معرفی کرده و مذاکره برد-برد را تنها مسیر حل‌وفصل بحران‌های جهانی دانست.
وی در واکنش به سخنان ترامپ ادبیات وی را جاهلانه، زشت، کینه‌توزانه و مشحون از اطلاعات غلط دانسته و گفت این سخنان درشان سازمان ملل نبود و مخالف اهداف سازمان ملل بوده است او در ادامه از توان جمهوری اسلامی در موضوع ساخت موشک صرفاً باهدف دفاع و بازدارندگی صحبت کرده و از فروش سلاح‌های کشتار پیشرفته توسط قدرت‌های بزرگ به کشورهای منطقه انتقاد کرد او گفت دولت امریکا باید به مردم خود برای صرف صدها میلیارد دلار از دارایی‌های این کشور برای ایجاد ناامنی در جهان توضیح دهد؛ و در پایان از ظرفیت‌های اقتصادی ایران صحبت به میان آورد و به این موضوع اشاره کرد که تحریم‌ها موجب توقف اقتصاد ایران نشده و عزم ملی ما را افزایش داده است و اکنون نیز فرصت‌های بسیار خوبی در مقابل سرمایه‌گذاران برای ورود به بازار ایران مخصوصاً در حوزه انرژی باهدف تأمین امنیت انرژی جهان فراهم است. دکتر حسن روحانی سخن خود را با این جمله که ما می‌توانیم با باور به تصمیم چهار سال قبل خود در این مجمع عمومی برای ایجاد جهانی عاری از خشونت و افراط گفتمان تحمیل، یک‌جانبه‌گرایی، ارعاب و جنگ را به منطق گفتگو، هم‌افزایی و صلح تبدیل کنیم تا صدای اعتدال، تنها صدای غالب در جهان باشد به پایان رساند.
پس از پایان این سخنرانی مقایسه دو سخنرانی رئیس‌جمهوران ایران و آمریکا مورد توجه افکار عمومی قرار گرفت. ادبیات توهین‌آمیز رئیس‌جمهور آمریکا در پیشگاه سران کشورهای جهان که‌موج خشونت و تمایل آمریکا به ایجاد آشوب را نشان می‌داد از یک‌سو و سخنرانی رئیس‌جمهور ایران از سوی دیگر که با زبان کرامت از تلاش برای صلح و آرامش در جهان خبر می‌داد، انحراف خط‌مشی سیاست ایالات‌متحده از اهداف اصلی سازمان ملل و پایبندی ایران به این اهداف را نمایان کرده و بار دیگر سیاست آمریکا را در نزد جهان منزوی کرد.
*عباس مثنوی، دانشجوی کارشناسی ارشد روابط بین الملل
منبع:
فراتاب
ارسال نظر