سقوط شدید ارزش لیر ترکیه

روند کاهشی نرخ برابری لیر ترکیه همچنان ادامه دارد.در معاملات بازار ارز در روز چهارشنبه، ۲ خرداد (۲۳ مه)، ارزش لیر ترکیه در برابر دلار آمریکا حدود ۵ درصد کاهش یافت و به این ترتیب، پول ملی ترکیه طی حدود شش ماه گذشته نزدیک به ۱۸ درصد از ارزش خود را در برابر دلار از دست داده است.

کارشناسان اقتصادی روند تغییرات نرخ برابری لیر در ماه‌های اخیر را "سقوط آزاد" توصیف کرده و گفته‌اند که در میان اقتصاد‌های رو به رشد جهان، لیر ترکیه بدترین وضعیت را پیدا کرده است.اقتصاد ترکیه با وجود برخورداری از رشد قابل توجه، با تورم قیمت‌ها دست به گریبان بوده که طبیعتا بر نرخ برابری پول این کشور تاثیر می‌گذارد. در عین حال، به گفته کارشناسان بازار ارز، عامل اصلی در تسریع روند کاهش نرخ برابری لیر در ماه‌های اخیر، نگرانی در مورد تاثیر نتیجه انتخابات آتی بر شرایط اقتصادی بوده است.

ترکیه مانند بسیاری دیگر از کشور‌های جهان سال‌هاست که شیوه استقلال بانک مرکزی را به اجرا گذاشته است هر چند برخی از ناظران استقلال آن را با وضعیت مطلوب منطبق ندانسته‌اند.براساس اصل استقلال بانک مرکزی، این بانک به عنوان ضامن ارزش داخلی پول ملی، اهرم‌های سیاست پولی را در دست دارد در حالی که نرخ برابری پول ملی در برابر ارز خارجی را عملیات بازار ارز و در نهایت، سلامت تراز پرداخت‌های خارجی کشور تعیین می‌کند.

آقای اردوغان گفته است که در صورت پیروزی در انتخابات، در نظر دارد نظارت بیشتری بر سیاست پولی اعمال کند و بازار‌های ارز این اظهارات را به منزله از میان رفتن بقایای استقلال بانک مرکزی ترکیه دانسته و نسبت به آن واکنشی منفی نشان داده‌اند.

به گفته کارشناسان ارزی، سخنان رئیس جمهوری ترکیه احتمالا روند سقوط ارزش لیر را سرعت بخشیده است. در واکنش به کاهش نرخ برابری لیر، روز چهارشنبه وزیر اقتصاد ترکیه گفته است که نهاد‌های مالی و پولی این کشور امکانات و ابزار لازم را برای "اصلاح عدم تعادل در بازار ارز" در اختیار دارند. وی افزوده است که دولت اطمینان می‌دهد که "اقدامات درست در زمان مناسب" به اجرا گذاشته خواهد شد.

همزمان، بورس استانبول با صدور اطلاعیه‌ای در روز چهارشنبه گفت که تمامی دارایی‌های ارزی خود به استثنای ارز مورد نیاز برای پرداخت مطالبات کوتاه مدت را به لیر ترکیه تبدیل کرده است. این اقدام با هدف تقویت پول ملی این کشور در برابر ارز‌های خارجی صورت گرفته است.

سخنگوی گروه بورس استانبول گفته است که کاهش نرخ برابری لیر نشانه مشکلات پولی و ضعف اقتصادی ترکیه نیست بلکه "نتیجه سفته‌بازی دلالانی است که در نظر دارند در هفته‌های منتهی به انتخابات روز ۲۴ ژوئن، اقتصاد ترکیه را ضعیف نشان دهند. " او گفته است که شاخص‌های اقتصادی نشاندهنده ضعف ماهوی لیر نیست و بورس استانبول با خرید لیر"بر تعهد خود به حفظ ارزش پول ترکیه و اعتماد به سلامت اقتصادی این کشور تاکید گذاشته است. "

سخنگوی گروه بورس استانبول همچنین گفته است که یکی دیگر از دلایل تصمیم به فروش دارایی ارزی بورس این بوده که با توجه به شرایط بازار و شرکت‌های عضو بورس، کارشناسان نتیجه گرفتند که نگهداری حجم بالایی از ارز خارجی لزومی ندارد.

علاوه بر نگرانی در مورد شرایط اقتصادی و سیاسی ترکیه، یکی دیگر از عوامل سقوط نرخ برابری لیر در برابر دلار آمریکا، افزایش نرخ برابری دلار در برابر پول ملی اقتصاد‌های رو به رشد جهان، از جمله آرژانتین، برزیل، روسیه و هند طی ماه‌های اخیر بوده است. روز چهارشنبه، هر دلار آمریکا حدود ۴.۷۵ لیر ترکیه معامله شد در حالی که سال گذشته، این رقم به طور متوسط حدود ۳.۶۵ لیر بود.