.svg)
روستای کندوان؛ زیستن در آتشفشان خاموش
پارسینه: روستای باستانی کندوان در استان آذربایجان شرقی، در جنوب شهر اسکو، یکی از پدیده‌های شگفت انگیز طبیعی ۔ تاریخی در دامنه باختری آتشفشان سهند است.
روستای باستانی کندوان در استان آذربایجان شرقی، در جنوب شهر اسکو، یکی از پدیده‌های شگفت انگیز طبیعی ۔ تاریخی در دامنه باختری آتشفشان سهند است. وجه تسمیه کندوان شاید به علت خانه‌های کنده شده در دل کوه یا منظره عمومی کندو مانندش باشد. خانه‌های غار مانند در این روستا، درون لایه‌های مواد آتشفشانی کوه سهند به دست انسان کنده شده اند.
توده‌ها و نهشته‌های آتشفشانی حاصل از فوران آتشفشان سهند، طی سال‌های متمادی در دره کندوان روی هم انباشته و به تدریج سرد شده اند. فرسایش ناشی از آب‌های جاری، آن‌ها را به شکل مخروط‌هایی درآورده است که به زبان محلی به آن‌ها کران (Karaan) می‌گویند. هر کران یک خانه را در خود جای داده است که گاه دو یا سه اشکوبه هستند.
شیار‌های فرسایشی متعدد در روستا، کران‌ها را از یکدیگر جدا و شکل طبیعی کوچه‌های روستا را ایجاد کرده است. روی بعضی از شیار‌ها پل‌هایی از چوب ساخته اند که کران‌ها را به یکدیگر مربوط می‌کند.
یکی از ویژگی‌های کران‌ها گوناگونی دمای درون آن‌ها با دمای بیرون است. به طوری که درون کران‌ها در زمستان گرمتر و در تابستان خنک‌تر از بیرون است. این خانه‌ها دارای لوله کشی آب و فاضلاب و سیم کشی برق هستند و مردم همانند خانه‌های دیگر آن‌ها را برای زیستن به کار می‌گیرند. این ویژگی یگانه (زندگی در خانه ها)، کندوان را از نمونه بزرگترش در کاپادوکیا (ترکیه) برتر ساخته است.
آتشفشان سهند دیگر جاذبه زمین شناختی در این منطقه است. این آتشفشان دارای دهانه‌های پرشماری است که برخی از آن‌ها دارای دریاچه دهانه‌ای نیز هستند. دو دهانه کوچک و کم ارتفاع سهند در منطقه بستان آباد به نام دهانه چناخ داغی و آلمالوگل برای بازدید بسیار دیدنی و زیبا هستند.
شکل دهانه چناخ داغی و آبراهه‌های شعاعی پیرامون، آن را به یکی از دیدنی‌ترین دهانه‌های سهند تبدیل کرده است. دهانه آلمالوگل نیز در نزدیکی چناخ داغی قرار دارد و ویژگی بارز آن گرد آمدن آب و شکل گرفتن یک دریاچه فصلی در میان دهانه است که زیبایی ویژه‌ای دارد.
علاوه بر معماری زیبای روستای کندوان و جاذبه‌های طبیعی و زیبای سهند، آب و هوای مطبوع منطقه به خصوص در فصل بهار و تابستان، دره‌های سرسبز با چشم انداز بکر و زیبای زمین‌ها و مراتع اطراف روستا، چشمه‌های آب معدنی با خاصیت درمانی، زندگی جذاب عشایر منطقه، گیاهان دارویی، لبنیات، دوشاب (شیره انگور) و عسل مرغوب کوهستان، صنایع دستی مانند قالی، گلیم و ورنی و غذا‌های محلی از جمله جذابیت‌هایی است که این منطقه را به یکی از قطب‌های گردشگری پر اهمیت در کشور تبدیل کرده است. تعداد زیادی گردشگر داخلی و خارجی از نقاط دور و نزدیک به این منطقه، به خصوص در فصول مساعد سال سفر می‌کنند.
قابل توجه است که حفاظت و حراست از این روستا به عنوان یک گنجینه طبیعی - تاریخی، یکی از موارد مهم و اساسی در جلوگیری از روند تخریب و ماندگاری آن خواهد بود. از جمله عوامل انسانی و طبیعی تهدید کننده روستا می‌توان به عوامل جوی و سایر عوامل محیطی مانند آسیب‌های فیزیکی در اثر لرزش ناشی از رفت و آمد خودرو‌ها و وسایل نقلیه سنگین در منطقه، تاثیر مخرب عناصر و ترکیبات شیمیایی سمی و اسیدی آزادشده از خودرو‌ها روی کران ها، عدم ساماندهی و کنترل ورود گردشگران به منطقه و آسیب سازه‌ها و اقدام به ساخت منازل با شیوه معماری شهری و ناهمگون با کران‌ها در این روستا اشاره کرد. قرار گرفتن روستا تحت حفاظت فیزیکی و قانونی از سوی سازمان دولتی مسئول بسیار ضروری و حیاتی است.
منبع: ماهنامه دانشمند
توده‌ها و نهشته‌های آتشفشانی حاصل از فوران آتشفشان سهند، طی سال‌های متمادی در دره کندوان روی هم انباشته و به تدریج سرد شده اند. فرسایش ناشی از آب‌های جاری، آن‌ها را به شکل مخروط‌هایی درآورده است که به زبان محلی به آن‌ها کران (Karaan) می‌گویند. هر کران یک خانه را در خود جای داده است که گاه دو یا سه اشکوبه هستند.
شیار‌های فرسایشی متعدد در روستا، کران‌ها را از یکدیگر جدا و شکل طبیعی کوچه‌های روستا را ایجاد کرده است. روی بعضی از شیار‌ها پل‌هایی از چوب ساخته اند که کران‌ها را به یکدیگر مربوط می‌کند.
یکی از ویژگی‌های کران‌ها گوناگونی دمای درون آن‌ها با دمای بیرون است. به طوری که درون کران‌ها در زمستان گرمتر و در تابستان خنک‌تر از بیرون است. این خانه‌ها دارای لوله کشی آب و فاضلاب و سیم کشی برق هستند و مردم همانند خانه‌های دیگر آن‌ها را برای زیستن به کار می‌گیرند. این ویژگی یگانه (زندگی در خانه ها)، کندوان را از نمونه بزرگترش در کاپادوکیا (ترکیه) برتر ساخته است.
آتشفشان سهند دیگر جاذبه زمین شناختی در این منطقه است. این آتشفشان دارای دهانه‌های پرشماری است که برخی از آن‌ها دارای دریاچه دهانه‌ای نیز هستند. دو دهانه کوچک و کم ارتفاع سهند در منطقه بستان آباد به نام دهانه چناخ داغی و آلمالوگل برای بازدید بسیار دیدنی و زیبا هستند.
شکل دهانه چناخ داغی و آبراهه‌های شعاعی پیرامون، آن را به یکی از دیدنی‌ترین دهانه‌های سهند تبدیل کرده است. دهانه آلمالوگل نیز در نزدیکی چناخ داغی قرار دارد و ویژگی بارز آن گرد آمدن آب و شکل گرفتن یک دریاچه فصلی در میان دهانه است که زیبایی ویژه‌ای دارد.
علاوه بر معماری زیبای روستای کندوان و جاذبه‌های طبیعی و زیبای سهند، آب و هوای مطبوع منطقه به خصوص در فصل بهار و تابستان، دره‌های سرسبز با چشم انداز بکر و زیبای زمین‌ها و مراتع اطراف روستا، چشمه‌های آب معدنی با خاصیت درمانی، زندگی جذاب عشایر منطقه، گیاهان دارویی، لبنیات، دوشاب (شیره انگور) و عسل مرغوب کوهستان، صنایع دستی مانند قالی، گلیم و ورنی و غذا‌های محلی از جمله جذابیت‌هایی است که این منطقه را به یکی از قطب‌های گردشگری پر اهمیت در کشور تبدیل کرده است. تعداد زیادی گردشگر داخلی و خارجی از نقاط دور و نزدیک به این منطقه، به خصوص در فصول مساعد سال سفر می‌کنند.
قابل توجه است که حفاظت و حراست از این روستا به عنوان یک گنجینه طبیعی - تاریخی، یکی از موارد مهم و اساسی در جلوگیری از روند تخریب و ماندگاری آن خواهد بود. از جمله عوامل انسانی و طبیعی تهدید کننده روستا می‌توان به عوامل جوی و سایر عوامل محیطی مانند آسیب‌های فیزیکی در اثر لرزش ناشی از رفت و آمد خودرو‌ها و وسایل نقلیه سنگین در منطقه، تاثیر مخرب عناصر و ترکیبات شیمیایی سمی و اسیدی آزادشده از خودرو‌ها روی کران ها، عدم ساماندهی و کنترل ورود گردشگران به منطقه و آسیب سازه‌ها و اقدام به ساخت منازل با شیوه معماری شهری و ناهمگون با کران‌ها در این روستا اشاره کرد. قرار گرفتن روستا تحت حفاظت فیزیکی و قانونی از سوی سازمان دولتی مسئول بسیار ضروری و حیاتی است.
منبع: ماهنامه دانشمند
ارسال نظر