سونوگرافی واژینال چیست و چگونه انجام می شود؟

به‌طور کلی سونوگرافی از طریق واژن از ناحیه لگن انجام می‌شود. در این نوع سونوگرافی تمامی اعضای تناسلی زنان مانند رحم، تخمدان، گردن رحم و واژن مشاهده و مورد بررسی قرار می‌گیرند. به دلیل اینکه این سونوگرافی از طریق واژن انجام می‌گیرد به آن سونوگرافی ترانس واژینال گویند. انجام این آزمایش بی خطر و جزء دسته آزمایشات غیر تهاجمی محسوب می‌گردد.

سونوگرافی واژینال چگونه انجام می‌شود؟
متخصص سونوگرافی پرابی را در قسمت واژینال بیمار قرار می‌دهد. پراب به محض ورود امواج صوتی را از خود ساطع می‌کند. این امواج فراصوت هنگام برخورد به موانع و اعضاء منعکس شده و در نهایت به شکل تصویر بر روی صفحه نمایشگر مشاهده خواهد شد. متخصص مربوطه با حرکت دادن این پراب، مناطق مختلف و اندام‌های واقع در ناحیه لگن فرد را مشاهده و بررسی می‌کند.
مهمترین مزیت سونوگرافی واژینال کیفیت تصاویر حاصله می­‌باشد. تصاویر ایجاد­شده از تخمدان و رحم با این روش معمولاً بزرگتر و واضح‌­تر از تصاویر ایجاد­شده از طریق سونوگرافی شکمی است. بنابراین اندازه‌­های گرفته‌شده دقیق­‌تر است.

به چه دلیل سونوگرافی واژینال توصیه می‌شود؟

خونریزی‌های غیر طبیعی و مشکلات ناشی از قاعدگی
بررسی توده‌های تخمدانی و کیست‌های آن
بررسی انواع خاصی از مشکلات ناباروری در زنان
بررسی‌های حاملگی خارج از رحم
درد‌های ناحیه لگن

اهمیت سونوگرافی واژینال در دوران بارداری چیست؟

مشخص شدن تاریخ بارداری در صورت عدم اطلاع از زمان شروع قاعدگی
گوش دادن به صدای ضربان قلب جنین در رحم مادر
مشاهده و بررسی جفت
مشاهده و بررسی علت خونریزی
میزان بررسی رشد جنین در اوایل دوران بارداری
مشاهده رحم در حال تغییر و یا در حال باز شدن هنگام زایمان زودتر از موعد
نگاه به کیسه زرده، مایع آمنیوتیک و خونریزی اطراف ساک حاملگی

سقط‌های سه ماهه اول از شایع‌ترین شکایات مراجعین به درمانگاه‌های زنان می‌باشد و زنان را دچار مشکلاتی نظیر باقیماندن محصولات حاملگی و خونریزی واژینال (خونریزی بارداری) می‌نماید؛ بنابراین سونوگرافی ترانس واژینال برای بررسی این بیماران بسیار مفید است. این اسکن در بارداری معمولا بین هفته ششم تا دهم انجام می‌شود. هرچند که تا هفته دوازدهم بارداری هم می‌توان آن را انجام داد.

در این مرحله جنین بسیار کوچک بوده و در قسمت پایینی شکم قرار دارد به همین دلیل به وضوح دیده نمی‌شود. اسکن ترانس واژینال به پزشک اجازه می‌دهد پراب را به جنین بسیار نزدیک کرده و بنابراین تصویر روشنی بگیرد. اگر متخصص تشخیص دهد که برای بررسی مشکل به وجود آمده در ناحیه لگن بیمار نیاز به وضوح بیشتر لگن و یا رحم می‌باشد، روش خاص سونوگرافی مانند SIS و سوند هیستروگرافی انجام می‌گیرد.

هفته ۶ تا ۸
طی این مدت ساک حاملگی با رشد جنین و زرده دیده می‌شود. این‌ها مانند نخود در داخل رحم ظاهر می‌شوند. ضربان قلب در این مراحل اولیه ممکن است تشخیص داده نشود. اگر ضربان قلب مشخص نشد دو هفته بعد دوباره باید اسکن را تکرار کند. همچنین پزشک طول دهانه رحم و بررسی قسمت پایین رحم را برای اطمینان از اینکه بسته است، انجام خواهد داد.

هفته ۸ تا ۱۰
در این زمان ضربان قلب جنین به وضوح مشخص می‌شود. جنین در این مرحله رشد کمی داشته و بیشتر شبیه یک دانه بادام زمینی است. مقدار مایع اطراف بدن در این مرحله آشکارتر می‌شود. پزشک ناحیه اطراف ساک حاملگی را برای هرگونه خونریزی که ممکن است در این مرحله اتفاق بیفتد، بررسی میکند.

هفته ۱۰ تا ۱۲
جنین در حال رشد حالا دیگر بیشتر شبیه یک کودک است و نسبت به قبل سر، بدن و اندام قابل مشاهده است. این نوع سونوگرافی در این مرحله چندان مورد نیاز نیست با این حال اندازه‌گیری نوزاد از سر تا پایین ستون فقرات هم انجام می‌شود. زمان بندی تاریخ قاعدگی نیز برای مادرانی که درباره آن مطمئن نیستند با سونوگرافی واژینال انجام می‌شود.


آمادگی برای سونوگرافی واژینال

آمادگی خاصی موردنیاز نیست. فقط پیش از آزمایش باید مثانه خالی شود.
اگر تامپون استفاده می‌کنید باید برداشته شود.
پیش از انجام آزمایش از شما می‌خواهند فرم رضایت نامه را امضا کنید.
بهتر است لباسی راحت بپوشید تا پزشک راحت‌تر به قسمت پایین بدن شما دسترسی داشته باشد.

آیا سونوگرافی واژینال دردناک است؟
ممکن است کمی احساس ناراحتی کنید، ولی هرچه آرامش خود را بیشتر حفظ کنید به همان اندازه راحت‌تر پراب وارد خواهد شد. اگر ماهیچه‌هایتان در حال انقباض باشد این کار دردناک خواهد بود. سعی کنید زمان وارد شدن پراب نفس عمیق بکشید. اگرچه ممکن است به علت ورود پراب به قسمت واژینال، فرد کمی احساس ناراحتی و فشار ناشی از پراب را داشته باشد.

سونوگرافی واژینال چقدر طول می‌کشد؟
سونوگرافی واژینال معمولا پانزده تا سی دقیقه طول می‌کشد. گاهی اوقات پزشک از شما می‌خواهد تصاویر را به رادیولوژیست یا متخصص زنان نشان دهید. معمولا پزشک اطلاعات مشاهده شده در تصویر را در اختیار شما قرار می‌دهد.

ارتباط سونوگرافی با سقط جنین
این سونو اگر توسط فرد متخصص انجام شود باعث سقط جنین نخواهد شد. اگر این کار به درستی انجام شود نه تنها مشکلی ایجاد نمیکند بلکه اطلاعات مفیدی ارائه میدهد که برای مدیریت بهتر بارداری مناسب است. ممکن است بعد از اسکن کمی لکه ببینید، اما این لکه خون به دلیل پاره شدن چند رگ خونی کوچک در دهانه رحم است و به رنگ صورتی یا قهوه‌ای است. اگر خونریزی قرمز پررنگ همراه با انقباض شکم بود حتما با پزشک مشورت کنید.

آیا سونوگرافی واژینال در زمان قاعدگی انجام می‌شود؟
طبق گفته دکتر ناهید خدا کرمی، رئیس انجمن مامایی ایران می‌توان سونوگرافی واژینال را در زمان پریودی نیز انجام داد.

بهترین زمان برای انجام سونوگرافی واژینال چه زمانی است؟
معمولا انجام این سونوگرافی حدود سی دقیقه طول می‌کشد. البته این مدت بستگی به میزان وضوح تصویری دارد که بدست آمده است. طبق گفته پزشکان بهترین زمان برای انجام آزمایش سونوگرافی از طریق واژن روز ۵ دوران قاعدگی است.