استفاده ابزاری از عزاداری ممنوع!

«بدعت»، «خرافات» و «انحراف»؛ موضوعاتی است که می‌توانند آیین عزاداری و سوگواری امام‌حسین (ع) را از جریان اصلی خود خارج کنند. ضرورت فاصله‌گرفتن متولیان عزاداری‌ها از جهت‌گیری‌های سلیقه‌ای و جناحی و قرائت اشعار و مرثیه‌های مستند و رعایت اخلاق و ادب از مهمترین محور‌های مورد تاکید علما و شخصیت‌های دینی بوده است. «شهروند» به همین منظور در گفتگو کوتاه خود با حجت‌الاسلام‌والمسلمین محسن غرویان به بررسی نقش و جایگاه روحانیت در تبلیغ فرهنگ عاشورایی پرداخته؛ غرویان در این گفتگو به چند مورد از باید و نباید‌های شیوه عزاداری در ماه محرم اشاره داشته است.

این روزها، انتقادات بسیاری به شیوه مداحی برخی از مداح‌ها مطرح شده، شما تا چه میزان با این انتقادات همراه هستید؟

تا حدودی مسأله درست است و من موافقم. مداحی به معنای عام یعنی ستایشگری، تعریف و تمجید که با توجه به مقام عصمت ائمه و پیامبران در طول تاریخ مداحی‌های بسیاری داشته‌ایم. اما الان یک عده از مداحان می‌خواهند از عزاداری به‌عنوان وسیله و ابزاری برای جناح خاص خود بهره ببرند. فکر می‌کنند اسلام یعنی همان خودشان. خودشان را اسلام محض می‌دادند. متاسفانه گاهی خود را بالاتر از علما، مجتهدان و مراجع می‌دانند. توصیه‌هایی می‌کنند و فکر می‌کنند خودشان به مقامات عالی رسیده و فانی فی‌الله، حتی علما و مراجع مجتهدین را هم پایین‌تر از خودشان می‌دانند. به آن‌ها خطاب می‌کنند، توصیه اخلاقی می‌کنند و امثال اینها. این مشکل در برخی از مداحان پدید آمده و چنین افرادی سعی می‌کنند نقش علما و منبری‌های عالم باسواد را میان مردم تضعیف کنند، به دلیل اینکه اسلام چیزی دیگر غیر از این است که این مداحان بداخلاق تعریف می‌کنند. من قبول دارم که طیفی از این مداحان متاسفانه در جهت تضعیف علم، دانش و معرفت تلاش می‌کنند.

در بهره‌مندی مداحان و نوحه‌خوانان از برخی لغات و مضامین که جنبه مثبتی هم ندارند؛ انتقاداتی وارد بوده است. نظر شما در این خصوص چیست؟

به هیچ وجه مورد تایید ما نیست. برای اینکه خود امام علی (ع) در نهج‌البلاغه سرزنش می‌کنند برخی افرادی که در مورد او غلو می‌کنند، ولی خب در طول تاریخ عده‌ای تحت عناوین دینی برای رسیدن به یک‌سری اهداف و اغراض این نوع تعابیر را به کار می‌برند. متاسفانه یک نوع «انحصارطلبی» در میان برخی مداحان شکل گرفته است، می‌خواهند رقیب را از میدان به‌درکنند.

به نظرتان این فعالیت آگاهانه است...

من معتقدم یک عده آگاهانه پشت‌پرده و پشت‌صحنه را هدایت می‌کنند و یک عده‌ای هم ناآگاه در صحنه حاضر می‌شوند، به‌طور مثال در فاجعه فیضیه یک عده که پشت‌صحنه این داستان بودند، از طلبه‌ها سوء استفاده کردند که واکنش مراجع و بزرگان حوزه را نیز به دنبال داشت.

این موضوع چه آسیب‌هایی را می‌تواند به دنبال داشته باشد؟

بزرگترین ضربه این است که یک عده که به دین و آموزه‌های دینی به جهت بعد اخلاقی علاقه‌مند هستند، وقتی این خشونت‌گرایی‌ها و خشونت‌طلبی‌ها را به نام دین می‌بینند، دل‌زدگی پیدا می‌کنند و اعتمادشان از بین می‌رود. آرزوی مرگ‌کردن برای یک شخصی اصلا قبل توجیه و اخلاقی نیست، اسلام از سلم می‌آید یعنی سازش، صلح و سلامتی. صحیح نیست که به نام دین برای شخصی بیاییم آرزوی مرگ یا تهدید کنیم، آن هم کسی را که منتخب مردم است. من تعجب می‌کنم از برخی از افراد که این شعار را اخلاقی می‌دانند، کجای این اخلاق است؟ هیچ پیامبری، هیچ امامی و هیچ عالم دینی این را اخلاقی نمی‌شمارد.

به عقیده شما امروز در منبر‌ها و هیأت‌ها باید به چه موضوعاتی پرداخت؟

من به یک مثال ساده اشاره کنم: به‌هرحال بعضی از افراد در ایام نذر و نیاز دارند شرب و غذا در ظرف‌های پلاستیکی تهیه و توزیع می‌کنند؛ خوب است، اما گاهی هم می‌بینیم یک خیابان پر از این ظرف‌ها شده، این خوب نیست! ظرف‌ها را داخل خیابان می‌ریزند، این با فرهنگ عاشورا اصلا همخوانی ندارد، ما باید این‌ها را هم در منبر‌ها بگوییم. مردم نظم و انضباط را باید یاد بگیرند، عزادار واقعی امام حسین (ع) مبرا از رفتار‌های اینچنینی است. همین نکته‌های به ظاهر ساده، جهانیان را می‌تواند با محرم ما آشنا کند. رفتار‌های ما در ماه محرم و عاشورا و تاسوعا دیده می‌شود؛ این مراسم قمه‌زنی بیجاست، چهره ما را در دنیا مخدوش می‌کند.

آن‌قدر راستی و شفافیت، دوستی و محبت در سخنان امام حسین (ع) موجود است؛ این مضامین را باید به مردم بگوییم. دل‌ها را باید نرم و رئوف کنیم، این همه کینه و عداوت در بین مردم نباید باشد، مردم باید به داد هم برسند. الان ما با احتکار پوشک توسط عد‌ه‌ای برای رسیدن به پول مواجه هستیم. این با اخلاق حسینی همخوانی ندارد. این‌ها را باید در سخنرانی وعاظ بگویند. چقدر انسان بی‌رحم باید باشد، چقدر قساوت قلب باید داشته باشد که مایحتاج مردم را برای ثروت بیشتر احتکار کند. این‌ها موضوعات به روز اجتماعی و اخلاقی است که وعاظ و خطیبان باید این‌ها را دایما تذکر بدهند تا جامعه ما سمت اخلاق حسینی حرکت کند.

منبع: روزنامه شهروند